Կրոնական առաջնորդներն ու մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող խմբերը դատապարտել են Վատիկանի համալսարանի որոշումը՝ Ադրբեջանում պետականորեն հովանավորվող համաժողով անցկացնելու վերաբերյալ՝ նշելով, որ միջոցառումը հարթակ է տվել ադրբեջանական պատմական ռևիզիոնիստներին, որոնք փորձում են ջնջել հայկական պատմությունը «երկու երկրների միջև վիճելի տարածքներից»: Այս մասին հաղորդում է The Christian Post-ը։
Հայ Առաքելական Եկեղեցու Ամերիկայի Արևելյան թեմի արքեպիսկոպոս Վիգեն Հայկազյանը կարծում է, որ «Քրիստոնեությունն Ադրբեջանում. պատմություն և արդիականություն» միջոցառումը նվիրված է փողին։
Ապրիլի 10-ին Սուրբ Աթոռի Պապական Գրիգորյան համալսարանում տեղի ունեցած համաժողովին ելույթներ են ունեցել բանախոսներ Թուրքիայից, Ղազախստանից, Ուզբեկստանից, Վրաստանից, Ռուսաստանից, Հարավային Կորեայից, Լեհաստանից, Իտալիայից, Գերմանիայից, Ֆրանսիայից, ԱՄՆ-ից և Լիտվայից:
Անցյալ շաբաթ The Pillar-ին տված հայտարարության մեջ Հայկազյանը նշել էր, որ Ադրբեջանի կողմից Վատիկանի նախագծերի ֆինանսավորումն ազդել է դրա մոտեցման վրա երկրի և Հայաստանի միջև շարունակվող հակամարտության նկատմամբ։ Արքեպիսկոպոսը նշել է, որ Վատիկանի որոշ կարդինալներ և պաշտոնյաներ ֆինանսավորում են ստացել Ադրբեջանից։
Կարդացեք նաև
Ի պատասխան The Christian Post-ի հարցման՝ Հռոմի պապական Գրիգորյան համալսարանի ներկայացուցիչը շեշտեց, որ հաստատությունը չի մասնակցել միջոցառման կազմակերպմանը և «չի ապահովել հովանավորություն կամ համագործակցություն»։
Ըստ նրա՝ «Այս վայրում դրա տեղակայումը որոշվում էր բացառապես դահլիճի վարձակալությամբ»։
Բաքվում գործող Բազմամշակութայնության միջազգային կենտրոնն անմիջապես չի արձագանքել The Christian Post-ի մեկնաբանության խնդրանքին։
Ըստ The Pillar-ի, միջոցառման գովազդային նյութերը ներառում էին «Արևմտյան Ասիայի պատմության հստակ ադրբեջանական ընթերցումներ», ինչպիսին է Դադիվանքի միջնադարյան հայկական վանքի մասին ցուցահանդեսը։ Ցուցահանդեսում ներառված էր Ադրբեջանի կառավարության հայտարարությունն այն մասին, որ հայկական վանքը պատկանում է «կովկասյան ալբանացիների» մշակույթին։
Այս ամսվա սկզբին Artsakh Monument Watch անկախ ակադեմիական հարթակը լրացուցիչ մտահոգություններ հայտնեց համաժողովի վերաբերյալ՝ ասելով, որ կազմակերպիչները միջոցառումը գաղտնի են կազմակերպել։
«Ադրբեջանական կողմը խիստ գաղտնի է պահել համաժողովի մասին տեղեկատվությունը և հրապարակել այն դրա մեկնարկից 1-2 օր առաջ։ Համաժողովի մուտքը նույնպես փակ է եղել», – ասվում է «Artsakh Monument Watch»-ի կայքում տեղադրված հաղորդագրության մեջ։
Մոնիթորինգի խմբի տվյալներով՝ համաժողովի մի քանի մասնակիցներ ադրբեջանական քարոզչություն տարածելու պատմություն ունեն։ Համաժողովի մասնակիցներից մեկը ռուս հոգևորական արքեպիսկոպոս Ալեքսին է (Անդրեյ Վ. Նիկոնորով):
Դիտորդը պնդում էր, որ հոգևորականը հակահայկական հայտարարություններ անելու և «ադրբեջանական յուրացմանը» «կրթաթոշակի տեսք» տալու պատմություն ունի, այն էլ՝ ներկայանալով որպես գիտնական։
«Պատմության մեջ «բանիմաց» ռուս հոգևորականը, ով պաշտպանում է նաև ուղղափառության շահերը, կարծես թե նորմալ է համարում Շուշիի հայկական եկեղեցիների ուղղափառ հռչակումը, իսկ խորհրդային տարիներին ավերված ռուսական եկեղեցիների մասին լռում է»,– նշել է դիտորդական խումբը:
«Իր որոշ հայտարարություններում նա նաև կասկածելի մտքեր է հայտնում Հայ առաքելական եկեղեցու մասին (տե՛ս՝ Գևորգավանի ռուսական եկեղեցու շուրջ)»,- շարունակեց «Արցախի հուշարձանի պահակը»։
Համաժողովից հետո Արդարադատության և մարդու իրավունքների հայկական իրավաբանական կենտրոնը նամակ է հղել Հայրապետական Գրիգորյան համալսարանին՝ կոչ անելով հաստատությանը ուղղիչ գործողություններ ձեռնարկել՝ անջատվելով միջոցառմանը ներկայացված թեմաներից:
Ինչպես անցյալ շաբաթ հայտնել էր Armenian Weekly-ն , ALC-ի նամակում ասվում էր, որ հայկական մշակույթը ջնջելու և յուրացնելու Ադրբեջանի ջանքերը միջազգային իրավունքի խախտում են, այդ թվում՝ 1954թ. մշակութային արժեքների պաշտպանության Հաագայի կոնվենցիան:
«Միջոցառումը, որը կազմակերպվել է Ադրբեջանի ԱԳՆ-ի մասնակցությամբ, բարձրացնում է հրատապ իրավական, էթիկական և մարդու իրավունքների հետ կապված մտահոգություններ, որոնք ուղղակիորեն հետևում են միջազգային իրավունքին», – ասվում է ALC-ի նամակում:
«Թույլ տալով «Կովկասյան ալբանացիների» շարունակականության վարկաբեկված տեսությունը առաջ քաշող համաժողովի անցկացումը, որն օգտագործվում է Լեռնային Ղարաբաղում հայկական քրիստոնեական կրոնական և մշակութային ժառանգության յուրացման համար, համալսարանը վտանգում է մեղսակցությունը ժխտման և մշակութային ցեղասպանության ավելի լայն արշավին»,- ասվում է փաստաթղթում։
Թարգմանությունը՝ «Ազգ»-ի
