Ապրիլի 18-ին աշխարհը նշում է Հուշարձանների և տեսարժան վայրերի միջազգային օրը՝ որպես մշակութային բազմազանության ճանաչման, հարգանքի և պահպանման խորհրդանիշ։ Սակայն մեզ համար այս օրը վերածվել է ոչ միայն հարգանքի, այլև խոր մտահոգության և ահազանգի առիթի։
Այսօր, երբ մարդկությունը ձգտում է մշակութային ժառանգությունը դիտարկել որպես համընդհանուր արժեք, Արցախում մենք ականատես ենք լինում դրա նպատակային և համակարգված ոչնչացմանը։ Ադրբեջանի կողմից իրականացվող մշակութային ցեղասպանությունը հարված է ոչ միայն հայ ժողովրդին, այլև համաշխարհային քաղաքակրթությանը։ Արցախի տարածքում գտնվող բազմաթիվ հայկական պատմամշակութային հուշարձաններ՝ եկեղեցիներ, վանքեր, խաչքարեր, դամբարաններ, ամրոցներ և բնակավայրեր, դարձել են պետական մակարդակով մշակված վանդալիզմի քաղաքականության թիրախ։ Այսօր այդ հուշարձանները վանդալիզմի են ենթարկվում, յուրացվում այլ մշակույթի անվան տակ, ջնջվում են դրանց ինքնության հետքերը՝ արձանագրությունները, ճարտարապետական առանձնահատկությունները, պատմական վկայությունները։ Այս ամենը ուղեկցվում է պատմության կեղծմամբ՝ փորձելով հայ մշակույթը վերագրել այլ էթնիկ և կրոնական խմբերի։
Ավելին՝ Ադրբեջանը հետևողականորեն մերժում է միջազգային անկախ փորձագետների մուտքը Արցախի մշակութային օջախներ՝ փակելով դիտորդական մեխանիզմների գործարկման հնարավորությունը և խորացնելով անպատժելիության մթնոլորտը։ Սա ոտնահարում է ոչ միայն մշակութային իրավունքները, այլ նաև միջազգային իրավունքի հիմնարար նորմերը։
Կարդացեք նաև
Հիշեցնենք, որ, որևէ ժողովրդի մշակութային ժառանգությունը ոչնչացնելը ևս ցեղասպանության բաղադրիչ է։ Միջազգային կոնվենցիաները չեն շրջանցել այս հարցը և տարբեր դրույթներով ամրագրել են պատերազմների ժամանակ մշակութային արժեքների պահպանությունը հոգալու, դրանք ոտնձգություններից զերծ պահելու նորմերը։
Մենք ցավով ենք արձանագրում, որ նույն միջազգային կազմակերպությունների արձագանքը, այդ թվում՝ ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի, մինչ այժմ եղել է անբավարար՝ հաճախ սահմանափակվելով ընդհանրական և ոչ պարտադրող հայտարարություններով։ Այդ լռությունը կամ անգործությունը չպետք է ծառայեն որպես նոր հնարավորություն` մշակութային ցեղասպանության շարունակման համար։ Արցախի մշակութային ժառանգությունը պատկանում է ոչ միայն հայ ժողովրդին, այլ նաև համայն մարդկությանը։Դրանք համաքրիստոնեական, համամարդկային արժեքներ են։ Յուրաքանչյուր ոչնչացված խաչքար, պղծված եկեղեցի կամ նենգափոխված պատմական հուշարձան կորուստ է ողջ քաղաքակրթության համար։ Այս օրը մենք վերահաստատում ենք մեր վճռականությունը՝ պայքարելու Արցախի հայկական մշակութային ժառանգության պահպանման, փաստագրման և միջազգային հարթակներում դրա ճանաչման համար։
