Քաղաքագետ Մանվել Սարգսյանի ֆեյսբուքյան գրառումը
Հիմա ուզում եմ մի ստատուս գրել բաների մասին, որոնք արդեն դարձել են ձանձրալի, բայց դա անում եմ այն պատճառով, որ անցյալի դեպքերի մասին այս խոսակցությունն ուղղակիորեն վերաբերում է ոչ թե Հայաստանի Հանրապետության անցյալին, այլ ապագային։ Ինչպես նկատել եմ, ոչ բոլորն են լավ հասկանում աշխարհում և մեր երկրում ստեղծված իրավիճակի շատ հանգամանքներ՝ կապված դրա ապագայի հետ։
Այդ նպատակով ես ինքս ինձ նույնքան ձանձրալի հարց կտամ՝ ինչո՞ւ է Ադրբեջանն այդքան համառորեն փորձում թաղել ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը։
Ասեմ, որ իրականում նա ոչ միայն ցանկանում է հուղարկավորել նրան, այլեւ քանդել ապագա գերեզմանոցը, ինչպես անում է Արցախի բազմաթիվ հայկական գերեզմանոցների հետ։ Ուստի վախ կա հենց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի առաջացման և գործունեության փաստից՝ վախ ապագայի համար։
Կարդացեք նաև
Ինչո՞ւ։ Ադրբեջանը համառորեն ստիպում է միջազգային հանրությանը ճանաչել, որ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիրը լուծել է ինքնուրույն՝ միջազգային իրավունքին լիովին համապատասխան։ Արցախները վտարվել են, իսկ Հայաստանի Հանրապետության ղեկավարությունը հոգնել է հայտարարել, որ ԼՂ հիմնախնդիրն իր քաղաքականության մեջ չէ, և մտադիր չէ դա բարձրացնել։
Ավելին, Ադրբեջանը հայտարարում է, որ երբևէ խնդիր չի եղել Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության հետ, այլ եղել է Ադրբեջանի տարածքի 20%-ի երեսուն տարվա օկուպացիա։ Այս խնդիրը լուծվեց ուժի կիրառմամբ՝ հակամարտությունը սպառված է։ Ահա թե ինչի է հանգում հակամարտության ողջ պատմությունը։ Մնում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունը ընդունի Ադրբեջանի բոլոր պայմանները, և այդ ժամանակ հնարավոր կլինի կնքել խաղաղության պայմանագիր և որոշել անկախ Հայաստանի գոյության պայմանները։
Սակայն Ադրբեջանը չի ստորագրում Հայաստանի հետ համաձայնեցված խաղաղության և միջպետական հարաբերությունների մասին պայմանագրի տեքստը։ Հայաստանի իշխանությունները և իշխանամետ հայ փորձագետները այս իրավիճակը համարում են բավականին «առաջադեմ»՝ նրանք ասում են, որ որևէ հիմք չկա հակամարտության և Հայաստանի դեմ նոր ագրեսիայի համար։ Մի օր Ադրբեջանը կստորագրի պայմանագիրը. Այսինքն՝ ձևացնում են, թե ամեն ինչ անցյալում է՝ ինչ եղել է, եղել է։
Այդ ամենը տրամաբանական է թվում։ Լիակատար համաձայնություն կար, որ Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության հարաբերությունները ի սկզբանե հանգում էին բացառապես Լեռնային Ղարաբաղի պատկանելիության վեճի խնդրին։ Վեճի թեման վերացված է՝ խնդիրը սպառված է։ Նրանք, ովքեր համաձայն չեն, իրավիճակի վրա ազդեցության դաշտից դուրս են. նրանց կարծիքներն անտեղի են:
Եվ այնուամենայնիվ, Ադրբեջանի իշխանությունները Հայաստանի հետ խաղաղության պայմանագիր կնքելու ցանկություն չունեն։ Որքան էլ Հայաստանի իշխանությունները փորձում են այլ պատճառ գտնել՝ Ադրբեջանին ապացուցելու իրենց հավատարմությունը ԼՂ հիմնախնդրի վերջնական փակմանը, նրանք չեն կարողանում վերջինիս համոզել համաձայնագրի ստորագրման անհրաժեշտության մեջ։
Այստեղ մեզ մնում է միայն ընդունել, որ Ադրբեջանն ու Հայաստանը ի սկզբանե ունեցել են և ունեն տարբեր պատկերացումներ Խորհրդային Միության Սահմանադրության լուծարումից հետո ծագած ազգամիջյան հակամարտության պատճառների մասին։ Ադրբեջանական պետության և համանուն ժողովրդի առաջացման պատմությունը չէր կարող չստեղծել իրականության փոխբացառող գնահատականների նման իրավիճակ։ Եվ, պետք է խոստովանել, որ այսօր Ադրբեջանն այլ ծրագրեր ունի ոչ միայն Հայաստանի Հանրապետության, այլեւ հենց հայ ժողովրդի հետ կապված։ Ադրբեջանի նախագահ Ի. Ալիևը վերջերս ևս մեկ անգամ կրկնեց, որ Ղարաբաղի չլուծված խնդիրը խոչընդոտում էր Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ իրական քաղաքականության ձևակերպմանը և պլանավորմանը։ Եվ հիմա եկել է ժամանակը հայտարարելու, որ հայերը կարող են պետություն ունենալ միայն այն դեպքում, երբ ընդունեն Ադրբեջանի բոլոր պայմանները։ Այն, ինչ նա արդեն անում է այս ուղղությամբ, շատերն իրենք կարող են տեսնել:
Եթե այս ամենին մոտենանք ամենայն լրջությամբ (և դա պետք է արվի միջազգային կարգի շարունակվող փլուզման համատեքստում), ապա պարզ է դառնում, թե ինչու է Ալիևն առաջարկել Հայաստանին համաձայնեցնել խաղաղության պայմանագրի տեքստը, համաձայնել է նման տեքստին և ցույց տվել, որ կարող է ստորագրել միայն լրացուցիչ պայմաններով։
Պարզ ասած, այս տեքստը ոչ մի կապ չունի խաղաղության պայմանագրի հետ։
Վերջերս Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախկին նախարար Թոֆիգ Զուլֆուգարովը որոշել է լիովին պարզաբանել «խաղաղության պայմանագրի» նշված տեքստի իմաստը։ Ավելին, նա դա արեց ոչ միայն հայ քաղաքական գործիչների, այլ նաև ադրբեջանցիների համար՝ մատնանշելով, որ նրանք նույնպես չեն կարողանում հասկանալ, թե ինչու էր Ադրբեջանի նախագահին անհրաժեշտ ստիպել Հայաստանին ընդունել այս փաստաթղթում Ադրբեջանի բոլոր պայմանները։
Զուլֆուգարովը հայտարարել է, որ «հայերն ու նրանց հովանավորները» ցանկանում են այս համաձայնագրում տեսնել «խաղաղության պայմանագիր», որը կարող է ապահովել երկրների միջև խաղաղության հաստատման հետագա գործընթացը։ Նա այս մոտեցումն անվանեց ոչ այնքան միամտություն, որքան այս փաստաթղթի էությունը փոխարինելու փորձ։ Նա ինքը այս փաստաթուղթը որակել է որպես «շրջանակային համաձայնագիր», որում համաձայնեցված են բոլոր պայմանները, որի հիման վրա հնարավոր են Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հետագա հարաբերություններն ու բանակցությունները։
Փաստորեն, կատարված ագրեսիայի և Արցախի լիկվիդացման արդյունքում Ադրբեջանը պետք է նման փաստաթղթի տեսքով ստանա Հայաստանի համաձայնությունը այն ամենի օրինականության վերաբերյալ, ինչ արվել է 2020 թվականից մինչ այժմ։ Եվ դա պայման կդառնա Ադրբեջանի հետ բանակցությունները շարունակելու Հայաստանի համար։ Խաղաղության ծրագիրն ինքնին վերաբերում է Ադրբեջանի և Հայաստանի բոլորովին այլ հարաբերություններին և խնդիրներին, որտեղ խնդիրներ կան օկուպացիայի համար Հայաստանի մեղքի ճանաչման, դրա համար փոխհատուցում վճարելու պատրաստակամության, ինչպես նաև «ֆաշիզմը հայկական ազգային գաղափարախոսությունից արմատախիլ անելու» պատրաստակամության հետ։ Ասեմ, որ սա շատ մոդայիկ հայեցակարգ է՝ ներկա պայմաններում ցանկացած ագրեսիա արդարացնելու համար։
Այսինքն՝ արդեն համաձայնեցված 17 սկզբունքների շրջանակներում պետք է քննարկվեն նշված խնդիրները և ապահովվի խաղաղ գոյակցություն ապագա Հայաստանի հետ։
Բոլորին պետք է պարզ լինի, որ Ադրբեջանը կատակ չի անում. բայց միանգամայն թափանցիկ է նաև այն, որ Ադրբեջանը նման լայնածավալ նախագծի համար տեսնում է մեկ լուրջ սպառնալիք՝ այլ երկրների միջամտության սպառնալիքը։ Դրա համար միշտ կարող են լինել քաղաքական և իրավական հիմքեր՝ դրանք առատ են։ Եվ այս ոլորտում գլխավոր ականը ԵԱՀԿ Մինսկի խումբն է՝ տասնամյակներ շարունակ Ադրբեջանի երևակայությունների ու հանցագործությունների վկան և պահողը։
Հասկանալի է, որ հայկական պետության գոյության բոլոր հակառակորդները նախ պետք է թաղեն այս միջազգային կառույցը։ Իսկ թե ինչու է սա այդքան կարևոր, հաջորդ ստատուսում կփորձեմ բացատրել ընկերներիս։
Հուսով եմ, որ ես շատ ձանձրալի չեմ դարձել ծանոթ փաստերի իմ ներկայացմամբ:
