Վերանկախացած պետութեան առկայութիւնը չէր կրնար ազդեցութիւն չունենալ սփիւռքեան օրակարգին վրայ: Բայց, այդ ազդեցութիւնը միայն խթանիչ դերակատարութիւն կրնար ըլլալ, եթէ տարիներ շարունակ Սփիւռքը չդետուէր իբրեւ կցորդ, այլ դիտուէր իբրեւ փոխլրացնող ռազմավարական լծակ:
Ներկայ կացութեան մէջ, աւելի կամ նուազ չափով, դեր ունեցած են Հայաստանի իրերայաջորդ իշխանութիւնները, բայց նաեւ Սփիւռքը: Ռազմավարական իր նշանակութիւնը ընդգծելու համար Սփիւռքը պէտք է կարենար իր համասփիւռքեան օրակարգին վրայ աւելցնել Արցախի ազատագրումը եւ անկախ Հայաստանի հզօրացումը, իբրեւ մենկնակէտ եւ անցումային հանգրուան՝ դէպի հայ ժողովուրդի անժամանցելի իրաւունքներու ձեռքբերման ու ամբողջական Հայաստանի ստեղծման գերնպատակին տանող ճանապարհ: Սփիւռքը նաեւ պէտք է շարունակէր, ստեղծուած նոր կացութեան համահունչ ընթացքով մը, արդիականացնել իր կազմակերպական դրուածքը, գործելակերպը եւ տեսլականի այժմէական ձեւակերպումը ու Հայաստանի անկախացումը չդիտեր իբրեւ մեր պահանջատիրութեան վերջնարդիւնք:
Ահա թէ ինչու, այսօր Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան համար անհրաժեշտ նշանակութիւն ունի Սփիւռքի ոչ-ինքնանպատակ ռազմավարական նշանակութեան եւ ներուժի ամրապնդման խնդիրը: Ռազմավարական այս գերխնդիրը մարտավարական ու գործնական ծրագրի վերածելու հարցը ծաւալուն քննարկումի ու վերլուծումի կը կարօտի, որովհետեւ անցած տարիներու կարճատես մօտեցումները բազմազան կարծիքներու ու մօտեցումներու առիթ տուած են: Պէտք չէ խուսափիլ կամ զգուշանալ այս հարցին շուրջ համարձակ ու ոչ-աւանդական տեսակէտներ արտայայտելէ, եթէ կ’ուզենք ի վերջոյ հասնիլ Հայաստանին լծակից ռազմավարական ներուժ ունեցող, վերաքաղաքականացած ու վերաձեւաւորուած Սփիւռքի մը կազմութեան: Միաժամանակ, առողջ ու արդիւնաւէտ քննարկման համար, հեռու պէտք է մնալ սեփական տեսակէտը իբրեւ բացարձակ ճշմարտութիւն ընդունելու յաւակնութենէն: Իրենց կարգին, եւ եթէ Հայաստանի ներկայ իշխանութիւնները այս գծով անյոյս են, ապա Հայաստանի յառաջիկայ իշխանութիւնները պարտաւոր են Սփիւռքը ընկալել, ոչ թէ իրենց իշխանական նեղ քաղաքական հաշուարկներու կցորդ, այլ Հայաստան-Արցախ եւ Սփիւռք եռամիասնութեան ռազմավարական լծակ, իբրեւ համազգային գերխնդիրներու ճամբուն վրայ զիրար լրացնող ռազմավարական գործակից:
Խաժակ ՄԿՐՏԻՉԵԱՆ
Կարդացեք նաև
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հայրենիք» թերթի այս համարում
