Մի քանի տարի առաջ հարց էի տվել՝ ինչո՞վ է Բայդենին երկրպագելն ավելի լավ, քան Պուտինին: Երիտասարդ գործընկերներիցս մեկը դրան պատասխանել էր՝ տարբերությունն այն է, որ Պուտինը տանում է դեպի բռնապետություն եւ գաղութացում, իսկ Բայդենը՝ դեպի ազատություն եւ զարգացում: Այդ տեսակետի մեջ ոչ մի արտառոց բան չկա՝ ես էլ էի 10 տարի առաջ այդպես մտածում: Իսկ վերջին տարիներին համոզվեցի, որ ոչ ոք ոչ մեկին ոչ մի տեղ «չի տանում»: Բոլորը գնում են իրենց ճանապարհով՝ իհարկե, այս կամ այն ժամանակահատվածում ունենալով ժամանակավոր դաշնակիցներ: Թե որքան ժամանակավոր են այդ դաշնակիցները, համոզվեցինք մենք՝ 2020-2023 թվականներին, իսկ հիմա համոզվում են ուկրաինացիները: Արդյոք կարելի՞ է ասել, որ ռուսները՝ մեզ, իսկ ԱՄՆ-ը՝ ուկրաինացիներին «ինչ-որ տեղ էին տանում»: Ոչ, մենք էինք գնում:
Պե՞տք են արդյոք ուղենիշներ՝ որեւէ տեղ գնալու համար: Արժեքային առումով, անշուշտ, պետք են: Օրինակ, ես ուզում եմ, որ Հայաստանը լինի հանրապետություն: Մինչդեռ կառավարման համակարգը Հայաստանում միապետական էր եղել առաջ եւ այդպիսին է հիմա: (Երբեմն թյուրիմացաբար կարծում են, որ միապետության ժամանակ իշխանությունը կարող է ձեւավորվել միայն ժառանգական կարգով: Ոչ, պատմության մեջ հայտնի են դեպքեր, երբ միապետերն ընտրվել են: Միապետությունը մեկ մարդու իշխանություն է, ինչի հետ գործ ունենք այսօրվա Հայաստանում):
Բայց ուղենիշներ՝ որպես կոնկրետ երկրների կամ տարածաշրջանների օրինակներ, գոյություն չունեն: ՌԴ Պետդումայի 1999 թվականի ընտրություններին մասնակցում էր «Աջ ուժերի դաշինքը», որի կարգախոսն էր՝ «Ուզո՞ւմ ես ապրել՝ ինչպես Եվրոպայում: Ուրեմն ձայն տուր մեզ»: Մնում էր պարզել, թե ինչ է նշանակում «ինչպես Եվրոպայում»՝ բնութագրիչները չափազանց տարբեր են:
Շատերը Հայաստանում նույնպես մտքի մեջ ունեն ինչ-որ մի «օրինակելի» երկիր: Հասկանալի է, որ այդ նախընտրելի երկրների ցանկում հիմնականում Արեւմտյան Եվրոպայի երկրներն են կամ ԱՄՆ-ը: Չեմ լսել, որ որեւէ մեկն ասի՝ «ուզում եմ ապրել, ինչպես Սինգապուրում, Քաթարում, Էմիրություններում կամ Բրունեյում», որքան էլ դրանք հարուստ երկրներ լինեն: Իսկ ի՞նչ է նշանակում՝ ուզում եմ ապրել, ինչպես ԱՄՆ-ում: Թրամփի նման նախագա՞հ ունենալ: Կամ՝ գուցե սպասվող համաշխարհային նոր կատակլիզմներից հեռու մնալու համար ուզենանք ապրել «ինչպես Նոր Զելանդիայո՞ւմ»: Չգիտեմ, ում համար ինչպես, բայց ինձ դա բացարձակապես հետաքրքիր չի:
Կարդացեք նաև
Հայաստանում հնարավոր է ապրել միայն… ինչպես Հայաստանում՝ մեր թերություններով, մեր առավելություններով: Եթե ուզում եք՝ մեր խաչով:
Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
Լուսանկարում՝ 2013 թվականի նոյեմբեր. Ուկրաինայում զանգվածային ցույցեր են տեղի ունենում եվրաինտեգրման գործընթացի կասեցման դեմ:
Հարգելի պարոն Աբրահամյան
Հիանալի վերլուծություն, կարծում եմ շատ չեն լինի ձեր հետ համաձայնվողները, որովհետև, ցավոք, ծայրահեղությունն մեզ շատ է բնորոշ, սակայն համոզված եմ, որ ուշ թե շուտ հենց նման մտածելակերպ կրողներն են Հայաստանում թելադրող լինելու և ոըզենալու ապրել ինչպես Հայաստանում
ԱՄՆ-ն՝ ՀՀ-ն կը տանէր դէպի «ազատություն եւ զարգացում», եթէ զայն չլքէր՝ բռնատէր Պուտինին: Զայն գործածելով միայն՝ սոյն Պուտինը տկարացնելու համար: Ապա, քամուած կիտրոնի կեղեւի նման, զայն իրմէ հեռու շպրտելով:
Խնդիրը այդ չէր, երբեք: Խնդիրը այն է որ, նշանակալից թիւով հայերը ասիկա հասկացան միայն՝ 2020ի Նոյեմբերին: Մինչ, այդ բոլոր, նոյները, մեծ խանդավառութեամբ դիմաւորեցին Հայաստանեան Գարունը, ՀՀի Գունաւոր Յեղափոխութիւնը:
Իսկ այդ օրերուն՝ չէզոք մնացողի ուղեղին մէջ ալ, փաստօրէն, վերեւի ըմբռնողութիւնը տակաւին հաստատուած չէր:
Ամենայն յարգանքով, որպէս ձեր սիւնակի կանոնաւոր ընթերցող մը, ես կը կարծեմ թէ 10 տարի առաջ չէ, որ այդ միւս կերպով էիք մտածում: Այլ տակաւին վեց տարիներ առաջ իսկ…
Կոյր, միամիտ արեւմտամէտ չէիք, ոչ: Սակայն կը կարծէիք թէ ՀՀի համար հնարաւոր էր՝ երկու թելերի վրայ պարել:
Եւ եթէ ձեզի պէս անձ մը իսկ, այդպէս՝ Աղէտէն ետք միայն լրիւ հասկացաւ տուեալ իրականութիւնը, ինչպէ՞ս այպանենք Պողոսներին, Մողոսներին…
Մ. Հայդուկ Շամլեան