Աշխարհաքաղաքական ակտիվ զարգացումները, բնականաբար, իրենց ազդեցությունն ունեն նաև մեր տարածաշրջանի վրա, ուստի ապաշրջափակման և դրան առնչվող հարցերի շուրջ 168.am-ը զրուցել է «Հենակետ» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Շիրազ Խաչատրյանի հետ: Ի դեպ, հավելենք, որ Ալիևը մեկնում է Թուրքիա, տեղի է ունենալու Իգդիր-Նախիջևան գազամուղի բացման արարողությունը:
– Իշխանության կամ իշխող ուժի ներկայացուցիչներն ասում են՝ Ադրբեջանն ակնհայտորեն հակված չէ, որ Հայաստանի և Թուրքիայի միջև սահմանը բացվի: Ինչո՞ւ պետք է հակված չլինի, հայ-թուրքական սահմանի բացումն ինչո՞վ ձեռնտու չէ Ադրբեջանին:
– ՔՊ-ականները լսելու և մեկնաբանելու փոխարեն՝ գոնե թող այնպես անեն, որ Հայաստանը վերջնականապես չմեկուսացվի արտաքին աշխարհից։ Իհարկե, ակնհայտ է, որ Ադրբեջանը ձգտելու է Հայաստանին պահել տնտեսական և քաղաքական մեկուսացման մեջ: Թուրքիայի, ինչպես նաև՝ Ադրբեջանի հետ սահմանային հարցերի կարգավորումն ինչ-որ առումով կարող է նպաստել Հայաստանի տնտեսական վերականգնմանը, ինչը ձեռնտու չէ ադրբեջանական կողմին։
Ալիևին անհրաժեշտ է, որ հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտը մնա, քանի որ իրեն այս հակամարտությունը պետք է ներքին լսարանին զբաղեցնելու, իր իշխանությունը պահելու համար, անընդհատ խաղալով «հայկական ֆաշիզմի դեմ պայքարելու», նորանոր «հաղթանակներ» գրանցելու բազմաբնույթ սցենարներ։
Կարդացեք նաև
Սակայն հայ-թուրքական սահմանի բացումն այս փուլում այնքան էլ ռեալ չէ նաև այլ առումով, այն է՝ Թուրքիան Հայաստանի հետ սահմանների բացման, հարաբերությունների կարգավորման դիմաց կոնկրետ նախապայմաններ ունի. դա հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորումն է՝ Սյունիքով անցնող անխոչընդոտ ճանապարհի բացման ու ադրբեջանական մնացած պայմանները կատարելու դիմաց։
Հայ-թուրքական սահմանի բացումը բազմաշերտ է և իր ազդեցությունն է ունենալու տարածաշրջանի մյուս դերակատարների վրա նույնպես։ Եթե Թուրքիան սահմանը բացի, դա կարող է ոչ միայն լարվածություն առաջացնել Անկարայի ու Բաքվի, այլև Անկարայի և Մոսկվայի հարաբերությունների միջև։
Իհարկե, Թուրքիան կարող է խաղալ տարածաշրջանի բոլոր դերակատարների նյարդերի հետ, տեսականորեն սահմանը բացելով, և, օրինակ, փաստացի անիմաստ դարձնելով ռուսական ներկայությունը Հայաստանի սահմաններին: Բայց այս փուլում նույնիսկ այդ սցենարն է անիրատեսական, քանի որ իրենց քաղաքական և ռազմավարական նպատակներն այլ են, և դրանք Հարավային Կովկասում ու Կենտրոնական Ասիայում մխրճվելու մասին են:
Սահմանի բացումը, անկախ Ադրբեջանի կամ մեկ այլ դերակատարի ցանկությունից, բավականին նվազեցնելու է Ադրբեջանի ռեգիոնալ տրանսպորտային հանգույցի դերը, ձեռնտու լինելով Իրանին, տնտեսական առումով՝ Հայաստանին, դա, իհարկե, Թուրքիան լավ հասկանում է և ներկա փուլում նման կտրուկ շրջադարձային որոշման դժվար գնա:
Մարիամ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «168 ժամ»-ում։
