Ռուսաստանի Գերագույն դատարանը պաշտոնապես մերժել է 1921 թվականի Մոսկվայի եւ Կարսի պայմանագրերը վիճարկվող օրինականության վերաբերյալ Կեմերովոյի շրջանի հայերի միության կողմից հարուցված գործը:
Առաջին հայացքից ոմանք կարող են այս մերժումը համարել հետընթաց, բայց իրականում դա ռազմավարական հաղթանակ է: Ռուսական դատարանը բացահայտորեն ընդունել է, որ այս հարցը դուրս է իրենց իրավասությունից, ինչը նշանակում է, որ թեեւ Ռուսաստանը եղել է այդ պայմանագրերի սկզբնական ստորագրողներից մեկը, սակայն իր իրավական համակարգը այժմ հրաժարվում է վերանայել դրանք: Սա հիմնարար հակասություն է. Ռուսաստանը 100 տարի առաջ իրավասու էր ստորագրել այդ պայմանագրերը, բայց այսօր պնդում է, որ իրավասու չէ դատելու դրանց վավերականությունը:
Սա պարզապես մերժում չէ, այլ՝ խոստովանություն, որ այս գործը պատկանում է միջազգային հարթակին: Մերժելով գործը, ռուսական դատարանն իրեն հեռացրեց քննարկումից՝ հնարավորություն տալով Հայաստանին այս գործն ուղղակիորեն տեղափոխել միջազգային ատյաններ, որտեղ պատմական արդարության եւ ազգային ինքնիշխանության սկզբունքները շատ ավելի մեծ կշիռ ունեն:
Ավելի քան մեկ դար Մոսկվայի եւ Կարսի պայմանագրերը եղել են որպես անօրինական համաձայնագրեր, որոնք պարտադրվել են Հայաստանին հարկադրաբար, առանց հայ ժողովրդի ազատ եւ արդար համաձայնության: Այդ պայմանագրերը հանգեցրին նախնիների հայկական հողերի անարդարացի զիջմանը եւ այսօր էլ շարունակում են օգտագործվել որպես տարածքային վեճերի իրավական պատրվակ:
Կարդացեք նաև
Քանի որ ռուսական դատարանը պաշտոնապես հաստատում է իր անկարողությունը այս հարցում, այլեւս կասկած չկա. արդարության համար պայքարը պետք է տեղափոխվի միջազգային հարթակ: Վճիռը բացահայտում է Ռուսաստանի կառավարության դիրքորոշման հիմնական թուլությունը. եթե նրանց սեփական իրավական համակարգը հրաժարվում է դատավճիռ կայացնել, ապա նրանք չեն կարող հավակնել այս պայմանագրերի միանձնյա լիազորություններին:
ՀԱԿՈԲ ԱԳԱՆՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Ազգ» շաբաթաթերթի այս համարում
