Վերջերս ներկա էի «Հայաստան-Արցախ-Սփյուռք» հասարակական կազմակերպության մի միջոցառման, որն սկսվեց վերջին պատերազմների հերոսների մեծարմամբ: 44-օրյա պատերազմի, 2022 թվականի ադրբեջանական ագրեսիայի, 2023 թվականին Արցախի պաշտպանության մարտերում զոհված, վիրավորված մեր զինվորների, նրանց ծնողների հասցեին հնչեցին երախտիքի ջերմ ու անկեղծ խոսքեր: Դա, ինձ թվում է, շատ ճիշտ մոտեցում է: Անկախ նրանից, թե ինչպես են մարտերն ավարտվել, մենք ունեցել ենք եւ ունենք հսկայական մարդկային ներուժ, որը կարող է դառնալ եւ, վստահ եմ, կդառնա մարտունակ բանակի եւ, հետեւաբար, անվտանգ պետության երաշխավորը:
Ինչո՞ւ այդ հերոսների մասին պաշտոնապես չի խոսվում, ինչո՞ւ իշխանական դիսկուրսում ընդհանրապես չկա «հերոս» բառը: Ինչո՞ւ, հակառակը՝ պաշտոնական քարոզչությունը խոսում է 11 հազար դասալիքների, ռազմաճակատում «5-րդ շարասյան» եւ «թալանված բանակի» մասին: Ինչո՞ւ է ասվում, որ 2023-ի սեպտեմբերին Արցախը չէր դիմադրում եւ հանձնվեց առանց մարտերի (բացարձակապես սուտ, ցինիկ եւ, կասեի, սրբապիղծ պնդում): Պատասխանները պարզ են: Պատերազմները վարում են պետությունները, ոչ թե բանակները: Պատերազմում պարտության գլխավոր մեղավորը պետության ղեկավարն է: Սակայն Փաշինյանը ցանկանում է իր վրայից մեղքը գցել եւ այն բարդել հազար ու մի հանգամանքների, այդ թվում՝ մեր բանակի վրա: Հենց այդ պատճառով է, որ ներկա իշխանությանն ու նրա քարոզչությանը հերոսներ պետք չեն:
Կա նաեւ ավելի ընդհանուր պատճառ: Պերսոնալիստական (անձնավորված) ավտոկրատիան մշտապես ցանկանում է նվազեցնել բանակի դերը՝ վախենալով ռազմական հեղաշրջումից: Դուք նկատե՞լ եք, որ Ռուսաստանում չկան «հատուկ ռազմական գործողությունների» հերոսներ՝ չնայած պատերազմը տեւում է արդեն երկուսուկես տարի, եւ, որոշ տվյալներով, ռուսական կողմն ունի կես միլիոնից ավելի զոհվածներ ու վիրավորներ: Բայց պատերազմի միակ «հերոսը» Պուտինն է, ինչպես եւ Ադրբեջանում միակ «հերոսն» Ալիեւն է: Նույն պատճառով, ի դեպ, Մեծ Հայրենական պատերազմում հաղթանակի առաջին շքերթն անցկացվեց 1945 թվականի, իսկ երկրորդը՝ 1965 թվականի մայիսի 9-ին: Ինչի՞ համար էր պետք 20 տարվա այս ընդմիջումը: Որպեսզի սերնդափոխություն լինի, պատերազմի հիշողությունը խամրի, իսկ վետերանները տարիքն առնեն ու այլեւս վտանգավոր չլինեն:
…Փաշինյանի եւ նրա թիմի քարոզն ուղղված է աղետալի ձախողումների «արդարացմանը», ինչպես նաեւ մեր «թույլ» եւ «անճարակ» լինելու արձանագրմանը: Պետությունն այսօր իսկապես թույլ է, բայց «թուլացնողը» ոչ թե բանակն է, ոչ թե նախկինում կատարված իրական եւ հնարովի հանցագործությունները, այլ մանր խարդավանքներով ապրող իշխանությունը:
Կարդացեք նաև
Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
Երկրորդ պատճառը ամբողջովին սուբյեկտիվ է: Փաշինյանը պարզապես վախենում է, որ հերոսների մասին խոսելով նա իր թուրք և ադրբեջանցի ընկերներին կզայրացի։