36 տարի առաջ այսօրը՝ 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ին, տեղի ունեցավ Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժը։ Բնական աղետի զոհ դարձավ 25 հազար մարդ, ավելի քան 500 հազար մարդ դարձավ անօթևան, հաշմանդամ դարձավ 50 հազար մարդ: Հայաստանի Հանրապետության տնտեսությունը հսկայական վնասներ կրեց, ավերվեց շուրջ 157 արդյունաբերական ձեռնարկություն և հարյուրավոր այլ նշանակության օբյեկտներ։ Երկրաշարժի պատճառով վնասվեց Հայաստանի Հանրապետության բնակֆոնդի 17 տոկոսը: Ավերվեցին 11 քաղաք և 58 գյուղ, տուժած քաղաքների թիվը 21 էր, գյուղերինը՝ 342:
Սպիտակի երկրաշարժից քաղված կարևոր դասը, թերևս, աղետների ռիսկի նվազեցման, արտակարգ իրավիճակներին արձագանքման և հետաղետային վերականգման ուղղություններով ինստիտուցիոնալ կարողությունների շարունակական զարգացումն է, ինչպես նաև աղետներին դիմակայուն հասարակություն և պետություն ձևավորելու նպատակով հետևողական քայլերի իրականացումը։
Այս համատեքստում առաջին քայլերից էր Սեյսմիկ պաշտպանության տարածքային ծառայության ստեղծումը, որի հիմնական առաքելությունն է Հայաստանի Հանրապետության տարածքի սեյսմիկ վտանգի մշտադիտարկումը, սեյսմիկ ռիսկի և վտանգի գնահատումը, դրանց նվազեցումը, երկրաֆիզիկական և երկրաքիմիական տվյալների վերլուծումը, շինությունների տեխնիկական վիճակի և սեյսմիկ խոցելիության աստիճանի գնահատումը, ինչպես նաև բնակչությանը երկրաշարժից պաշտպանվելու վարքականոնների ուսուցումը։ Այսօր ծառայությունը զարգանում է Ներքին գործերի նախարարության քաղաքական առաջնորդության ներքո և հանդիսանում է ոլորտի տարածաշրջանային և միջազգային առաջատար կառույցներից մեկը։
Ներքին գործերի նախարարության ձևավորումից հետո աղետներին ռիսկի կառավարմանն ուղղված աշխատանքները բարձրացվեցին ռազմավարական մակարդակի՝ նպատակ ունենալով ներդաշնակեցնել ոլորտի այլ դերակատարների հետ իրականացվող աշխատանքները․ 2023 թվականին հոկտեմբերին Կառավարության կողմից հաստատվեց Աղետների ռիսկի կառավարման 2023-2030 թվականների ռազմավարությունը, որը թիրախավորել է աղետների ռիսկի կառավարման համակարգի գործառութային և մեթոդաբանական հիմքերի բարելավումը, համակարգի թվայնացումը և տեխնոլոգիական արդիականացումը, մարդկային ռեսուրսների զարգացումը և անվտանգության մշակույթի ամրապնդումը։ Վերջին բաղադրիչի կենսագործման հարցում հիմնական շեշտադրումը բնակչությանն աղետներից պաշտպանվելու վարքականոնների ուսուցումը և իրազեկվածության մակարդակի բարձրացումն է, որը Ներքին գործերի նախարարության գերակայություններից է և ակտիվորեն կենսագործվում է։
Կարդացեք նաև
Նշված համալիր գործողությունների վերջնանպատակը ենթագիտակցական մակարդակում աղետներին դիմակայելուն պատրաստ հասարակության ձևավորումն է և հնարավոր արտակարգ իրավիճակներին արդյունավետ արձագանքող պետական ինստիտուտների կայացումը։
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՆԵՐՔԻՆ ԳՈՐԾԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՆՐԱՅԻՆ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԻՐԱԶԵԿՄԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅՈՒՆ
