1934 թվականին Մոսկվայում կայացավ Կոմունիստների համամիութենական կուսակցության /բոլշեւիկների/ համագումարը, որը պաշտոնապես անվանում էին «հաղթողների» համագումար՝ այդպիսով արձանագրելով «սոցիալիստական շինարարության» քաղաքական եւ տնտեսական «հաղթանակները»: Նույն միջոցառումն անվանում են նաեւ «գնդակահարվածների համագումար», որովհետեւ դրա մասնակիցների կեսից ավելին ենթարկվեց բռնաճնշումների, իսկ մոտ 40 տոկոսը գնդակահարվեց: Ներիշխանական խարդավանքները եւ զինակիցների կազմի մշտական «թարմացումը» Ստալինին պետք էին նախեւառաջ սեփական անձնիշխանությունն ամրապնդելու համար:
Զուգահեռն, իհարկե, շատ պայմանական է՝ այսօր, բարեբախտաբար, մարդկանց զանգվածաբար չեն գնդակահարում, իսկ ստալինյան տոտալիտարիզմի ու այսօրվա հետխորհրդային (նաեւ՝ հայաստանյան) ավտոկրատիաների միջեւ հսկայական տարբերություն կա: Բայց կա նաեւ նմանություն՝ ընդունվող որոշումների շարժառիթների ոչ թափանցիկ լինելը, մերձիշխանական տարբեր խմբերի «գորգի տակ» գզվռտոցը, «մեծ առաջնորդին» հավատարիմ լինելու մրցավազքը: Եվ, իհարկե, մեկ մարդու անսահմանափակ իշխանությունը, որը չի կարող գոյություն ունենալ առանց այդ ներքին խարդավանքների:
Հայաստանի պետական համակարգում աշխատող բարձրաստիճան եւ ոչ այնքան բարձրաստիճան պաշտոնյաները ծառայում են մեկ մարդու եւ նրա քմահաճույքներին: Նրանցից յուրաքանչյուրը, սկսած ՀՀ նախագահից, ցանկացած պահի կարող է վարչապետից իրենց պաշտոնանկությունը գուժող էլեկտրոնային հաղորդագրություն ստանալ: Դրանից հետո նրանք «սեփական դիմումի համաձայն» դուրս կգան աշխատանքից՝ շնորհակալություն հայտնելով Փաշինյանին «արդյունավետ համագործակցության» համար: Նույնը՝ ԱԺ «քաղաքական մեծամասնության» բոլոր ներկայացուցիչները: Որեւէ պաշտոնյա եւ որեւէ իշխանական պատգամավոր իրավական մեխանիզմով պաշտպանված չէ, ու, հետեւաբար, անելու է իրենից կախված ամեն ինչ՝ «առաջնորդին» դուր գալու համար:
Իրավապահ, դատական համակարգը ինչպես 33 տարի (եւ, բնականաբար, դրանից առաջ) գտնվում էր գործադիր իշխանության գրպանում, այդպես էլ շարունակում է գտնվել: «Ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների» մասին խոսակցությունների տակ կարելի է պարզապես մի մեծ «սմայլիկ» դնել:
Կարդացեք նաև
Ասում են, Փաշինյանը պատրաստվում է խորհրդարանական ընտրությունների: Հնարավոր է: Չնայած, չեմ հասկանում՝ աշխատանքից ազատվածները նրան վա՞տ էին ծառայելու ընտրությունների ժամանակ: Այնպես որ, բացառված չէ, որ նա պարզապես ինչ-որ երազ է տեսել:
Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
