JAMnews. Հոկտեմբերի 26-ին Վրաստանում կայանալիք խորհրդարանական ընտրությունների նախաշեմին իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցությունը հայտարարում է, որ երկրի տարածքային ամբողջականության վերականգնումը դառնալու է իր գլխավոր առաջնահերթությունը:
Կուսակցության քաղաքական հռետորաբանության մեջ հնչել են հակամարտությունը խաղաղ ճանապարհով լուծելու և 2008 թվականի օգոստոսյան պատերազմը, իբր, հրահրելու համար Միխեիլ Սաակաշվիլիի կուսակցությանը դատապարտելու խոստումներ: Սա առաջին դեպքն է իշխանության 12 տարիների ընթացքում, երբ կուսակցությունն իր նախընտրական քարոզարշավի առանցքում դնում է տարածքային ամբողջականության հարցը:
Ի՞նչ է փոխվել այս տարիների ընթացքում: Եվ արդյո՞ք Ռուսաստանի հետ մերձեցումն իսկապես կարող է Վրաստանին օգնել վերականգնել վերահսկողությունը կորցրած տարածքների նկատմամբ:
«Վրացական երազանքի» նախընտրական խոստումները
Կարդացեք նաև
«Մեր կարևորագույն ազգային խնդիրներից մեկը միասնական Վրաստանում ապրելն է։ Մեր տարածաշրջանում իրադարձություններն արագ են զարգանում։ Այս ֆոնին ցանկացած պահի կարող է հասունանալ հող՝ խաղաղ ճանապարհով երկրի տարածքային ամբողջականությունը վերականգնելու… [այս հնարավորությունն օգտագործելու համար] մեզ [«Վրացական երազանքին»] անհրաժեշտ է նոր խորհրդարանում ունենալ սահմանադրական մեծամասնություն»,- նման հայտարարություն է արել Վրաստանի նախկին վարչապետ, երկրի ամենահարուստ և ազդեցիկ մարդ Բիձինա Իվանիշվիլին, որն արդեն 12 տարի է, ինչ երկրի կառավարիչն է:
Իր մեկ այլ նախընտրական ելույթում Իվանիշվիլին վրացական կողմին անվանել է օգոստոսյան պատերազմի սանձազերծող և առաջարկել է ներողություն խնդրել օսական ժողովրդից. «Հոկտեմբերի 26-ի ընտրություններից անմիջապես հետո, երբ կդատեն պատերազմի սանձազերծողներին, երբ վրաց-օսական եղբայրությունն ու համակեցությունը ոչնչացնելու մեջ մեղավոր բոլոր անձինք կստանան խստագույն իրավական պատասխան, մենք անպայման մեր մեջ ուժ կգտնենք ներողություն խնդրելու, որ 2008 թվականին դավաճան «Ազգային շարժումը» հանձնարարականի համաձայն կրակի տակ է առել մեր օս եղբայրներին ու քույրերին»,- սեպտեմբերի 14-ին օկուպացված Ցխինվալիի մոտ գտնվող Գորի քաղաքում ընտրողների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է Բիձինա Իվանիշվիլին:
Այն ֆոնին, որ վերջին տարիներին Վրաստանն էականորեն մերձեցել է Ռուսաստանի հետ, նման հայտարարությունները շատերն ընկալեցին որպես ազդանշան, որ Մոսկվան պատրաստ է օգնել Թբիլիսիին՝ հարաբերությունները կարգավորել անջատված տարածաշրջանների հետ, իսկ «Վրացական երազանքին» ակնհայտորեն ձեռնտու են նման փաստարկները:
Խորհրդարանական ընտրությունները Վրաստանում
2024 թվականի հոկտեմբերի 26-ին Վրաստանում տեղի կունենան խորհրդարանական ընտրություններ: Այս ընտրությունները վճռորոշ կլինեն երկրի քաղաքական և աշխարհաքաղաքական ապագա կուրսի համար: Ընտրությունը լինելու է ռուսամետ «Վրացական երազանքի» և արևմտամետ ընդդիմության միջև:
Ըստ հարցումների՝ իշխող կուսակցության վարկանիշը պատմականորեն ցածր մակարդակի վրա է՝ ընդամենը 32%: Խորհրդարանում սահմանադրական մեծամասնություն ստանալու համար «Վրացական երազանքին» անհրաժեշտ է հավաքել ձայների 60%-ից ավելին, ինչը քիչ հավանական է թվում:
Փորձագետները նշում են, որ այս ընտրություններում որոշվում է ոչ միայն Վրաստանի ներքաղաքական իրավիճակի, այլև նրա միջազգային հարաբերությունների ճակատագիրը: Եթե «Վրացական երազանքը» մնա իշխանության ղեկին, երկրի եվրաինտեգրման գործընթացը կարող է սառեցվել, քանի որ Թբիլիսիի և արևմտյան երկրների հարաբերությունները զգալիորեն սառել են վրացական իշխանությունների գործողությունների պատճառով, որոնք ուղղված են Մոսկվայի հետ մերձեցմանը:
Ինչո՞ւ է տարածքային ամբողջականության թեման դարձել առանցքային
Տարածքային ամբողջականության վերականգնումը միշտ էլ կարևոր թեմա է եղել վրացական հասարակության համար: Միջազգային հանրապետական ինստիտուտի (IRI) կողմից 2023 թվականին անցկացված սոցիոլոգիական հարցումների համաձայն՝ այն հիմնական խնդիրներից մեկն է: Այնուամենայնիվ, մինչև վերջերս այս թեման իշխող կուսակցության քաղաքական օրակարգի առանցքում չէր:
Փորձագետները կարծում են, որ «Վրացական երազանքի» նախընտրական քարոզարշավն ակտիվորեն օգտագործում է տարածքային ամբողջականության թեման այլ սուր հարցերից՝ տնտեսական խնդիրներից, գործազրկության բարձր մակարդակից և աճող աղքատությունից հանրության ուշադրությունը շեղելու համար:
«Եթե նայենք ժամանակակից Վրաստանի քաղաքական կյանքին, կտեսնենք, որ յուրաքանչյուր կառավարություն, որն ունի խնդիրներ և մոտենում է իր ժողովրդականության ամենացածր մակարդակին, փորձում է տարածքային ամբողջականության թեման ներդնել նախընտրական հռետորաբանության մեջ: Սա նոր «հնարք» չէ վրացական քաղաքականության մեջ»,— ասում է փորձագետ Վանո Աբրամաշվիլին, ով երկար տարիներ զբաղվում է հակամարտությունների ուսումնասիրությամբ:
Քաղաքագետ Գիա Նոդիան նույնպես պնդում է, որ որևէ իրական փոփոխություն, որը կմեծացներ հակամարտության կարգավորման հնարավորությունները, տեղի չի ունեցել:
«Պարզապես ընտրություններն են մոտենում, և այս թեման կրկին արդիական է դառնում», — նշում է նա:
Ռուսաստանի հետ մերձեցումը և դրա ազդեցությունը տարածքային հարցի վրա
Իշխանության գալու օրվանից «Վրացական երազանքին» շատերը համարում էին ռուսամետ, սակայն Ուկրաինայում պատերազմը այդ փաստը ակնհայտ դարձրեց նաև կասկածողների համար:
Վրաստանը չի միացել Ուկրաինայում պատերազմի մեկնարկից հետո ՌԴ դեմ սահմանված պատժամիջոցներին: Ավելին, Թբիլիսին քննադատել է Կիևին և նախագահ Վլադիմիր Զելենսկուն՝ այն բանի համար, որ ուկրաինական կողմը, իբր, չի կարողացել կանխել հակամարտությունը: «Վրացական երազանքի» առաջնորդների հռետորաբանությունը արևմտյան դեսպանների և առաջնորդների նկատմամբ դարձել է բացահայտ կտրուկ:
Ռուսամետ պատումն ավելի է խորացել նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում:
Վրացական կառավարության անդամները, այդ թվում՝ վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեն և ոչ ֆորմալ կառավարիչ Իվանիշվիլին իրենց բազմաթիվ նախընտրական ելույթներում ոչ մի անգամ Ռուսաստանին և Պուտինին չեն հիշատակել որպես օկուպանտ:
Օրինակ՝ վերջերս ՄԱԿ-ի ամբիոնից ելույթ ունենալիս և օկուպացված տարածքների մասին խոսելիս Կոբախիձեն չի հիշատակել Ռուսաստանը:
Վրաստանի ներսում նման դիրքորոշումը լուրջ վրդովմունք է առաջացնում, հատկապես եվրաինտեգրման կողմնակիցների շրջանում: Ըստ հարցումների՝ երկրի բնակչության շուրջ 80%-ն աջակցում է Վրաստանի անդամակցությանը Եվրոպական Միությանը և ՆԱՏՕ-ին:
Ուստի, փորձագետները կարծում են, որ կառավարությունը ստիպված է մանևրել արևմտամետ հռետորաբանության և Մոսկվայի հետ մերձեցմանն ուղղված գործողությունների միջև: Օրինակ՝ «Վրացական երազանքն» իր նախընտրական վահանակներում օգտագործել է Եվրամիության դրոշը:
Իրավաբան, Սոցիալական արդարության կենտրոնի տնօրեն Թամթա Միքելաձեն կարծում է, որ տարածքային ամբողջականության թեմայի շեշտադրումը յուրատեսակ վարագույր է, որի հետևում կառավարությունը փորձում է թաքցնել երկրի արտաքին քաղաքականության փոփոխությունները:
Փորձագետի դիտարկմամբ՝ նախկինում Ռուսաստանի հետ մերձեցումը արդարացվում էր տնտեսական շահերով, սակայն դա այլևս բավարար չէ.
«Վրացական երազանքը» պետք է ցուցադրի Ռուսաստանի հետ մերձեցման ոչ միայն տնտեսական, այլև քաղաքական առավելություններ: Տարածքային ամբողջականության թեման նա փորձում է օգտագործել որպես նման փաստարկ»:
Աբխազիա և Հարավային Օսիա
Աբխազիան և Հարավային Օսիան Վրաստանի երկու տարածաշրջաններն են, որոնք Ռուսաստանի կողմից օկուպացվել են 90-ականների սկզբին՝ ռազմական հակամարտությունների արդյունքում: Այս հակամարտությունների հետևանքով ավելի քան 300 հազար մարդ ստիպված է եղել լքել իր տունը, շատերը մինչ օրս չեն կարողանում վերադառնալ:
Երկու տարածաշրջաններն էլ հռչակել են իրենց անկախությունը, սակայն այն ճանաչվել է միայն Ռուսաստանի և ՄԱԿ-ի՝ ՌԴ ազդեցության տակ գտնվող ևս չորս երկրների կողմից: Միջազգային հանրությունը շարունակում է այս տարածքները ճանաչել որպես Վրաստանի մաս, սակայն փաստացի Թբիլիսին չի վերահսկում դրանք:
Փորձագետների կարծիքով՝ տարածքային ամբողջականության թեման օգտագործելու նպատակներից մեկը գլխավոր քաղաքական հակառակորդի՝ Միխեիլ Սաակաշվիլիի «Միացյալ ազգային շարժում» կուսակցության վարկաբեկումն է:
Իվանիշվիլին բազմիցս հայտարարել է, որ հենց Սաակաշվիլին է պատասխանատու 2008 թվականի օգոստոսյան պատերազմի մեկնարկի համար: Այս պատումը «Վրացական երազանքին» օգնում է ստեղծել թշնամու կերպար, որի վրա էլ նա վերջին տարիներին կառուցում է իր քաղաքական ռազմավարությունը:
Նյութն ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր կայքում:
