«Մենք մեր պրոբլեմների խորությունը չենք գիտակցում։ Չենք էլ գիտակցել երբեք։ Մենք պետք է վերադառնանք խոսելու կուլտուրային։ Պետք է խոսենք այդ մասին՝ կարո՞ղ ենք հարց քննարկել, թե՞ ի վիճակի չենք»: Եթե այդ խոսքերը թարգմանենք անգլերեն, ապա կարելի է ենթադրել, որ դրանց հեղինակը Իթոնի քոլեջի շրջանավարտ է եւ Լորդերի պալատի անդամ:
Բայց «խոսելու կուլտուրայի» ջատագովը մի քաղաքական գործիչ է, որի բառապաշարում կան արտահայտություններ «սաղին շինելու», «մեյդը փռելու», «շնաբարո դուրսպրծուկների» եւ «ասֆալտին փռելու» մասին: Պե՞տք է արդյոք զարմանալ, որ նրա ստորադասները (իսկ Հայաստանում բոլոր պետական պաշտոնյաները եւ բոլոր իշխանական պատգամավորները միշտ առաջին դեմքի ստորադասներն են եղել) նույնատիպ վարք են դրսեւորում: Ուրիշ հարց, որ Փաշինյանը կարծում է, թե միայն ինքը կարող է իրեն խուլիգանի նման պահել, իսկ մնացածը պետք է իրենց զսպեն: Դա էլ բռնապետական հակումներ ունեցող բոլոր առաջնորդների առանձնահատկությունն է:
Բայց ես ամեն ինչի մեջ փորձում եմ օբյեկտիվ օրինաչափություն փնտրել: Պատկերացրեք, որ լուսահոգի Բաբկեն Արարքցյանն իր «ախրաննիկների» միջոցով բռնել տար իր հասցեին վիրավորական մեղադրանք վանկարկող քաղաքացուն եւ դրանից հետո թքեր նրա երեսին: Անհնարին է, չէ՞, պատկերացնել։ Նույնը՝ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի, Վազգեն Մանուկյանի կամ Ռաֆայել Ղազարյանի դեպքում:
Ինչո՞ւ է դա անհնար: Իմ պատասխանը կարող է շատերին դուր չգալ: Կարծում եմ, որ հիմնական պատճառն այն է, որ այդ մարդիկ ունեին (ունեն) հետագիծ՝ նախորդ՝ խորհրդային ժամանակաշրջանի մտավորականներ էին (են): Իհարկե, թե՛ խորհրդային շրջանի եւ թե՛ «մտավորական» բառի մասին կարելի է բազմաթիվ վատ բաներ ասել: Բայց ինձ թվում է, որ մենք 1991 թվականին ենք մոտեցել այդ՝ բազմիցս քննադատվող երեւույթների նաեւ «դրական պաշարով»:
Կարդացեք նաև
Հիմա եկեք ընդունենք, որ Հայաստանում քիչ թե շատ արդար ընտրությունները տեղի են ունեցել 1990, 1991, 2018, 2021 թվականներին: Եթե այդպես է, ուրեմն ընտրված իշխանություններն արտացոլում էին հասարակության ընդհանուր վիճակը: Այստեղից՝ բնական չե՞ք համարում, որ հիմնականում կիրթ մարդկանց զանգվածն ընտրում է կիրթ մարդկանց, իսկ խուլիգանական կորիզ ունեցող զանգվածն ընտրում է խուլիգաններին:
Առնվազն 20 տարի «ինԾիլիգենտ» բառը մեր հասարակական դիսկուրսում հայհոյանք էր: Պատրաստ եմ մտնել այդ հայհոյանքի տակ:
Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
