«Վերադարձ Հայաստան» կազմակերպութեան աշխատանքների, Հայաստան-Սփիւռք յարաբերութիւնների, եւ հայրենադարձութեան օրէնքի մասին Վարդան Մարաշլեանի հետ հարցազրոյցը՝ ստորեւ.
ՆԱՆԷ ԱՒԱԳԵԱՆ.- Որո՞նք են այն հիմնական մարտահրաւէրները, որոնց կարող են բախուել հայրենիքում ապրել ցանկացող մեր հայրենակիցները:
ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՐԱՇԼԵԱՆ.- Որքան էլ բարդ լինի իրավիճակը Հայաստանում եւ երկրի շուրջ, մենք չենք թաքցնում: Առաջնային մարտահրաւէրները տնտեսականն ու անվտանգայինն են: Այս առումով, մենք տեղեկացնում ենք, որ տարածաշրջանում ընդհանրապէս եւ Հայաստանում յատկապէս կան անվտանգութեան հետ կապուած վտանգներ եւ բարդ միջավայր է մեր հարեւանների եւ խոշոր պետութիւնների հետ, որոնցով շրջապատուած ենք, ինչը սակայն նոր երեւոյթ չէ: Տնտեսական մարտահրաւէրը կայանում է նրանում, թէ ինչպէս անել, որպէսզի կարողանալ բաւարար եկամուտ ապահովել` որոշակի չափանիշներով կենսակերպի համար:
Ուկրաինական պատերազմով պայմանաւորուած, երբ բաւական ռուսներ տեղափոխուեցին Հայաստան, կեանքի գինը բաւական աճեց, յատկապէս եթէ պէտք է ապրես վարձով բնակարանում, եւ դրամն էլ արժեւորուել է դոլարի նկատմամբ: Նշուած հանգամանքները մի կողմից խոչընդոտ են, բայց միւս կողմից ունենք ոլորտներ, որոնք շարունակում են ցուցաբերել կայուն աճ, ինչի արդիւնքում աշխատավարձերն էլ բարձրանում են: Փորձառու մասնագէտների կարիք կայ, եւ յատկապէս նրանց`ովքեր դրսում ապրելու եւ աշխատելու փորձ ունեն, եւ լաւ հասկանում են դրսի շուկաները, հոգեբանութիւնը, այսինքն` պահանջարկ կայ: Դա, իհարկէ չի վերաբերում համատարած բոլոր ոլորտներին, այլ առաւել ժամանակակից` արհեստագիտական ոլորտի տարբեր ուղղութիւններին, նաեւ պահանջարկ կայ նեղ ուղղուածութեան ոլորտներում`շինարարութիւն եւ այլն: «Կորոնա» վարակի համաճարակից յետոյ մի նոր հնարաւորութիւն էլ ստեղծուել է այն մարդկանց համար, ովքեր հեռակայ կարող են աշխատել: Մեզ դիմողների մի մասը աշխատանք ունեն Հայաստանից դուրս, եւ պահելով այդ աշխատանքը, տեղափոխւում են Հայաստան, որտեղ կարողանում են ապահովել կեանքի աւելի բարձր որակ՝ լի հայկականով:
Կարդացեք նաև
Միւս խնդիրը կապուած է համարկման հետ` հասարակութեան կողմից ընդունելութեան օրինակ, սակայն այդ հարցերը բաւական նուազել են, ինչին ականատես եմ իմ Հայաստան տեղափոխմանս 14 տարիների ընթացքում: Կրթական համակարգում որոշ խնդիրներ կարող են առաջանալ՝ լեզուական, աւարտական վկայականների ճանաչման, սակայն դրանք բոլորը լուծելի են, երբ մարդը հասկանում է, թէ ինչու է ցանկանում տեղափոխուել, ինչ է անձամբ դրանից շահում, եւ եթէ ինքը վստահ է, որ իր քայլը ճիշդ է: Մեր կողմից պարբերաբար անցկացուող հարցումների արդիւնքում, ականատես ենք, որ հայրենադարձները քաջ գիտակցում են բոլոր մարտահրաւէրները եւ պատրաստ են տեղացիների հետ միասին կիսել եւ դիմագրաւել դրանց:
ՆԱՆԷ ԱՒԱԳԵԱՆ.- Դուք ինքներդ հայրենադարձ էք: Կը կիսուէ՞ք ձեր անձնական փորձով:
ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՐԱՇԼԱՆ.- Ես հասկացել եմ, որ հայրենադարձութիւնը կարծես վազքուղի (մարաթոն) լինի, որտեղից բնականաբար կարող ես դուրս գալ, նորից վերադառնալ, փորձել որոշ ժամանակ ապրել տուեալ վայրում եւ հասկանալ պատրաստ ես, թէ ոչ: Պէտք չի բարդացնել գործընթացը, եւ մտածել որ որոշումը վերջնական է, անդառնալի, այլ ճանապարհ չկայ: Դա կաշկանդում է:
Իմ եւ մի քանի այլ հայրենադարձների փորձից ելնելով ասեմ, որ տեղափոխուելուց յետոյ ընդհանրապէս մի քանի ճգնաժամ է տեղի ունենում: Առաջինը սովորաբար պատահում է առաջին 6 ամիսից յետոյ, երբ գիտակցում ես, որ այլեւս զբօսաշրջիկ չես, եւ երբ շատ երեւոյթներ հաճելի են, բայց նաեւ բացայայտում ես խնդիրները, որոնք արագ չեն լուծուելու, եւ դա սկսում է ազդել: Երկրորդ ճգնաժամն աւելի մարտավարական է, երբ երկու-երեք տարի ապրելուց յետոյ ցանկանում ես հասկանալ արդեօք ճիշդ որոշում էր այդ ժամանակը ներդնել Հայաստանում, այլ երկրի փոխարէն: Եւ երրորդը`ռազմավարական ճգնաժամն է, տասը տարի անց, երբ կեանքիդ բաւական մասը կապել ես հայրենիքիդ հետ ճիշդ որոշո՞ւմ էր: Ես անցել եմ այս երեք փուլերը, եւ այսօր ինձ զգում եմ որպէս լիարժէք Հայաստանցի ու հպարտ եմ դրանով: Այս գիտակցումը լինում է յատկապէս այն պահերին, երբ շուրջդ բոլորը հայերէն են խօսում, երբ հասկանում ես, որ այլեւս փոքրամասնութիւն չես, Սփիւռք չես, այլ հայ, ով տարուայ 365 օրն ապրում է իր հայրենիքում, եւ կիսում իր հայրենակիցների ե՛ւ ուրախութիւնը, ե՛ւ տխրութիւնը: Շատերի համար 2020 թուականի պատերազմն այն պահն էր, երբ հասկացան, որ պատրաստ չեն տառապել դրսում եւ իրենց մեղքի բաժինը կայ այն ամէնում, ինչը կատարուեց հայրենիքի հետ: Նրանց մօտ ցանկութիւն է առաջանում դա ուղղել` անմիջական մասնակցութիւն ունենալով երկրի զարգացման ու զօրացման գործում: Սակայն, դա զոհաբերութիւն չէ, դա ցանկութիւն է`ապրել քո սեփական երկրում եւ մասնակցել հայրենիքի զօրացմանը:
Հայաստանում կան բազմաթիւ հնարաւորութիւններ որակեալ կեանքով ապրելու համար: Այստեղ գումար աշխատելու հետ միասին, ժամանակ ես ունենում նաեւ կազմակերպելու լիարժէք հանգիստ, ժամանց՝ ընտանիքի, ընկերների հետ: Երեխաների առումով էլ, բազմաթիւ են հնարաւորութիւնները` կազմակերպելու բարձրակարգ կրթութիւն, նրանց ներգրաւելու արուեստի, գիտական, մարզական ակումբներում, եւ մեծացնելու`ազգային եւ համաշխարհային արժէքներով մարդ, ով մրցունակ է միջազգային մակարդակով:
ՆԱՆԷ ԱՒԱԳԵԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Ասպարեզ» թերթում:
