Ադրբեջանի ԱԳՆ մամուլի քարտուղար Այհան Հաջիզադեն օգոստոսի 31-ին, մեկնաբանելով Ադրբեջանի սահմանադրության մասին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունները, նշել է, «Այն պնդումները, թե իբր Ադրբեջանի սահմանադրական ակտը տարածքային պահանջներ է պարունակում Հայաստանի նկատմամբ, բացարձակապես սխալ են։ Այս հարցում Ադրբեջանի սահմանադրության և Հայաստանի սահմանադրության միջև զուգահեռներ անցկացնելու ու հավասարություն ստեղծելու փորձն անընդունելի է։ Հայաստանի այս փաստարկը չի ընդունվում միջազգային ոչ մի գործընկերոջ կողմից, և բոլորը գիտեն, որ այն լուրջ չէ։ Ի տարբերություն Հայաստանի սահմանադրության՝ 1991 թվականի պետական անկախության մասին սահմանադրական ակտը և 1918 թվականի Անկախության հռչակագիրը, որոնք հիշատակված են Ադրբեջանի սահմանադրության մեջ, Հայաստանի նկատմամբ տարածքային պահանջներ չեն պարունակում։ Իսկ թե ինչ տարածքներ են եղել Ադրբեջանի կազմում առաջին հանրապետության օրոք և երբ են դրանք ներառվել Հայաստանի կազմում, պատմական փաստեր են, և այդ փաստերը հերքել չեն կարող։ Սա ոչ մի կերպ չի նշանակում, որ Ադրբեջանի օրենսդրությունը ներկայումս տարածքային պահանջներ է պարունակում Հայաստանի նկատմամբ», – նշել է Հաջիզադեն։
Իսկ Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը նույն թեմայի մասին ասել է․ «Ադրբեջանի Սահմանադրությունը տարածքային պահանջներ չունի որևէ պետության նկատմամբ, այն ադրբեջանական ժողովրդի արդար կամքն արտացոլող փաստաթուղթ է։ Մենք այս համեմատությունը պարզապես բառախաղ ենք համարում: Ուստի Հայաստանի վարչապետին և քաղաքական ղեկավարությանը մեր առաջարկն այն է, որ նման բառախաղերի փոխարեն քայլեր ձեռնարկեն՝ ուղղված խաղաղության օրակարգն իրականում խթանելուն, տարածաշրջանի պետությունների մասնակցությամբ խաղաղության օրակարգին աջակցելուն»։
«Փաստերի ստուգման հարթակն» ավելի վաղ ուսումնասիրել էր Ադրբեջանի սահմանադրությունը, օրենսդրական դրույթները և գտել դրանցում տարածքային ուղիղ պահանջներ Հայաստանի նկատմամբ։
Ադրբեջանի սահմանադրությունն ընդունվել է 1995 թվականին, որը ստեղծվել է 1991 թվականին ընդունված «Ադրբեջանի Հանրապետության անկախության մասին» սահմանադրական ակտի հիմնական սկզբունքների հիման վրա։ Այդ ակտի 2-րդ հոդվածով Ադրբեջանի Հանրապետությունը 1918-1920 թթ․ գոյություն ունեցած Ադրբեջանի Հանրապետության իրավահաջորդն է։ Սահմանադրական նույն ակտի մեջ նշվում է, որ այն հիմնված է 1918 թվականի մայիսի 28-ին Ադրբեջանի Ազգային խորհրդի կողմից ընդունված Անկախության հռչակագրի սկզբունքների վրա։ Հռչակագրի առաջին կետը սահմանում է՝ «Այսուհետ ադրբեջանական ժողովուրդը ինքնիշխան իրավունքների կրող է ճանաչվում, իսկ Ադրբեջանը, ընդգրկելով Արևելյան և Հարավային Անդրկովկասը, լիարժեք անկախ պետություն»։
Կարդացեք նաև
1919 թվականի նոյեմբերին Անտանտի երկրներին ներկայացված վարչատարածքային բաժանման համաձայն, Ադրբեջանը հավակնություններ ուներ Հայաստանի տարածքների զգալի մասի նկատմամբ, այդ թվում՝ ներկայիս Հայաստանի տարածքների՝ Սյունիքի, Վայոց Ձորի, ինչպես նաև՝ Արարատի, Արմավիրի, Գեղարքունիքի, Տավուշի, Լոռվա, Շիրակի։
1920 թ․ նոյեմբերին Ազգերի լիգայում Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետությունը 108 հազար ք/կմ տարածքի հավակնություն էր հայտնել՝ հավելելով, որ Հայաստանի ու Վրաստանի հետ սահմանային հարցերը լուծելուց հետո այդ տարածքը 141 հզր ք/կմ է լինելու։ Արդեն դեկտեմբերին Ազգերի լիգայի 5-րդ հանձնաժողովը մերժել էր Ադրբեջանի հայտը։
Այսպիսով, չնայած Բաքվից հնչած պնդումներին, թե իրենց սահմանադրության մեջ տարածքային հավակնություններ չկան Հայաստանի նկատմամբ, Ադրբեջանի սահմանադրության մեջ կա հղում 1918 թ․ անկախության հռչակագրին, որի համաձայն, Ադրբեջանի սահմանները ներառում են տարածքներ նաև հարևան երկրներից։
Սյուզաննա ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆ
Նյութն ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր կայքում
