Լրահոս
Օրվա լրահոսը

Պուտինի` Ադրբեջան կատարած այցի պատճառները

Օգոստոս 25,2024 14:40

Իրանական փորձագիտական iras.ir կայքում Թուրքիայի և Կովկասի հարցերով քաղաքական վերլուծաբան դոկտոր Հասան Սադեղյանը գրում է․ «Այս հանդիպման ժամանակ առաջին թեման, որին անդրադարձել է ՌԴ նախագահը, «Զանգեզուր»-ի միջանցքի վերաբացումն էր»։

Կարծես թե Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև պատերազմի ընթացքը և վերջին օրերին Ուկրաինայի առաջխաղացումները Ռուսաստանի տարածքում և քաղաքների գրավումն ու նավթավերամշակման գործարանների ռմբակոծումը վերջապես ստիպեցին Վլադիմիր Պուտինին մեկնել Բաքու և կապուղիների այլընտրանքային միջոցները քննարկելու և այս իրավիճակից փրկվելու համար բանակցություններ վարել Ադրբեջանի իշխանությունների հետ։

Բաքվում Ալիևի հետ հանդիպման ժամանակ առաջին հարցը, որին անդրադարձավ Ռուսաստանի նախագահը, «Զանգեզուր»-ի միջանցքի վերաբացումն էր, որը համարվում է միջին միջանցքի մի մասը։ Իրականում հիմնական նպատակը միջին միջանցքի վերահսկումն է, որովհետեւ դա վերահսկելով՝ կպահպանվի Ռուսաստանի գերիշխանությունը տարածաշրջանի երկրների նկատմամբ, եւ դա կարող է շատ տնտեսական օգուտներ բերել Ռուսաստանին, հատկապես էներգակիրների փոխանցման ոլորտում։

Կարծես թե դա չարամիտ քայլ է նաև Բաքվի կողմից։ Որովհետև Իլհամ Ալիևը տեղյակ է Ռուսաստանի ճգնաժամային իրավիճակին և փորձում է դա օգտագործել  ի շահ Ադրբեջանի՝ իր իշխանությունն ու գերակայությունը հաստատելու տարածաշրջանում, իսկ «Զանգեզուր»-ի միջանցքի վերաբացումը կարող է փոփոխել  հավասարումները Կովկասյան տարածաշրջանում, որին դեմ է նաև Իրանը։

Բաքուն այդ խոչընդոտը հաղթահարելու միակ հնարավոր ճանապարհը համարում է Ռուսաստանը, ուստի միշտ կփորձել է ռուս առաջնորդներին գայթակղելով լուծել այդ խնդիրը։ Լավրովի հայտարարությունը, թե «Զանգեզուր»-ի բացման գլխավոր խոչընդոտը Հայաստանն է, վկայում է այս նոր  տեղաշարժերի մասին է։

Ադրբեջանի Հանրապետությունը խուսափում է Իրանի հետ ուղիղ առճակատումից, ուստի միշտ փորձում է օգտագործել տարածաշրջանի հզոր երկրների, հատկապես Ռուսաստանի և Թուրքիայի խաղաքարտը իր սադրիչ քաղաքականությունն իրականացնելու համար, ինչպիսին է «Զանգեզուր»-ի միջանցքի բացումը, որի ուղղակի հետևանքը տարածաշրջանային հավասարումների փոփոխումը և Հայաստանից Իրանից անջատվելն է։

Երկրորդ խնդիրը հարավկովկասյան տարածաշրջանում Ռուսաստանի առաջատար դիրքի վերականգնումն է, ինչին փորձում է հասնել Պուտինը՝ կենտրոնանալով Ադրբեջանի վրա։

Այդ իսկ պատճառով Պուտինը նշել է, որ Ռուսաստանը պատրաստ է միջնորդություն անել  Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղ բանակցությունները վերսկսելու համար և ասել, որ Մոսկվան ամենուր օգնություն կտրամադրի Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության համաձայնագրի կնքմանը։

«Մենք պատրաստ ենք նաև օգնել սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացին, բացել անդրսահմանային երթուղիները և հաստատել հումանիտար կապերը՝ հաշվի առնելով Խորհրդային Միության ժամանակաշրջանի համապատասխան փաստաթղթերը», – ընդգծել է Պուտինը։

Երրորդ խնդիրը կարծես թե Մոսկվայի անվտանգության մտահոգությունների սրումն է: Ուկրաինայի առաջխաղացումը դեպի Ռուսաստանի սահմանները, Հայաստանի իշխանությունների հեռանալը Ռուսաստանից և նրանց հետագա կախվածությունն արևմտյան աշխարհից մեծապես մեծացրել են Ռուսաստանի անվտանգության մտահոգությունները։

Ադրբեջանի Հանրապետությունը միակ երկիրն է, որի ղեկավարները, ինչպես Թուրքիան, փորձում են հավասարակշռել հարաբերությունները արևելյան և արևմտյան տերությունների հետ։ Հետևաբար հաշվի առնելով, որ Ադրբեջանի հարաբերություններն Արևմուտքի հետ համեմատաբար լարված են, և Բաքում այժմ փորձում է իր հարաբերությունները  Ռուսաստանի հետ նորմալ  պահել, ուստի Բաքվի  այս ցանկությունը, ավելի է մեծացնում է Ադրբեջանի դերի կարևորությունը Ռուսաստանի համար։ Ուստի, անվտանգության մոտեցման պահպանման նպատակով Ադրբեջանի Հանրապետության հետ հարաբերությունների ամրապնդումն ու խորացումը Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականության հիմնական գերակայությունն է։

Մյուս խնդիրը՝ տնտեսական փոխանակումներ և էներգիայի փոխանցումն է։ Ռուսաստանը պատժամիջոցների տակ է ուկրաինական պատերազմի պատճառով և գործնականում չի կարող տնտեսական հարաբերություններ հաստատել և ապրանքներ փոխանակել Եվրոպայի հետ։

Ուստի Հյուսիս-Հարավ տրանսպորտային միջանցքի հնարավորությունների ընդլայնումն ու հեշտացումը՝ Ադրբեջանի և Իրանի միջոցով ասիական շուկաներ հասնելու համար, վստահ լուծում է, որին Պուտինը փորձում է հասնել Իլհամ Ալիևի օգնությամբ։

Ուկրաինայի դեմ պատերազմի պատճառով  ներկայումս Ռուսաստանը չի կարող մեծ քանակությամբ գազ վաճառել Եվրոպային, հատկապես Կուրսկի վրա ուկրաինական բանակի վերջին հարձակումները և Ռուսաստանի Սուդջա քաղաքի գազաբաշխիչ կայանի վերահսկողությունը գործնականում հասել է գազի վաճառքի ճգնաժամի. Ուստի Պուտինը մտածում է Ադրբեջանի տարածքով Եվրոպային գազ վաճառելու տարբերակի մասին։

Մասնավորապես, Կուրսկի վրա ուկրաինական բանակի վերջին հարձակումները և Ռուսաստանի Սոդյա քաղաքում գազաբաշխիչ կայանի հսկողությունը ուկրաինական ուժերի կողմից, փաստորեն Ռուսաստանին  հասցրել է գազի վաճառքի ճգնաժամի շեմին։

Ուստի Պուտինը մտածում է Ադրբեջանի տարածքով Եվրոպային գազ վաճառելու տարբերակի մասին։

 

Թարգմանեց Սահակ ՇԱՀՄՈՒՐԱԴՅԱՆԸ

Աղբյուր՝ iras.ir

Համաձայն «Հեղինակային իրավունքի եւ հարակից իրավունքների մասին» օրենքի՝ լրատվական նյութերից քաղվածքների վերարտադրումը չպետք է բացահայտի լրատվական նյութի էական մասը: Կայքում լրատվական նյութերից քաղվածքներ վերարտադրելիս քաղվածքի վերնագրում լրատվական միջոցի անվանման նշումը պարտադիր է, նաեւ պարտադիր է կայքի ակտիվ հղումի տեղադրումը:

Մեկնաբանություններ (0)

Պատասխանել

Օրացույց
Օգոստոս 2024
Երկ Երե Չոր Հնգ Ուրբ Շաբ Կիր
« Հուլ   Սեպ »
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031