ԵՂԱՆԱԿԻ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆՆ ՕԴԻ ՈՐԱԿԻ ՎՐԱ
Օդի որակը կախված է ոչ միայն տարբեր աղբյուրներից աղտոտող արտանետումներից, ինչպիսիք են արդյունաբերությունը, տրանսպորտը, երրորդական և կենցաղային աղբյուրները, այլ նաև օդերևութաբանական պայմաններից, որոնք վերահսկում են աղտոտիչների ցրումը կամ, ընդհակառակը, դրանց կուտակումը:
💨 ՔԱՄՈՒ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ
Դրա ազդեցությունը կարող է լինել դրական կամ բացասական:
Քամին նպաստում է աղտոտիչների ցրմանը: Այն միջամտում է իր ուղղությամբ՝ ուղղորդելով ծխի հոսքերը կամ իր արագությամբ՝ շարժվող աղտոտիչները։ Պարզ ասած, քամին, կախված իր ուղղությունից և ուժգնությունից, կարող է ցրել աղտոտիչները կամ կենտրոնացնել դրանք սահմանափակ աշխարհագրական տարածքում: Քամին կարող է մասնիկներ տեղափոխել շատ մեծ հեռավորությունների վրա (ավազի ամպեր, ծաղկափոշի):
🌡 ՋԵՐՄԱՍՏԻՃԱՆԻ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ
Ջերմաստիճանները՝ չափազանց բարձր կամ շատ ցածր, լավ չեն օդի որակի համար:
Ջերմաստիճանը ազդում է աղտոտիչների քիմիայի վրա, ինչպես նաև դրանց արտանետումների վրա:
❄️ Ցածր ջերմաստիճանը նվազեցնում է որոշ գազերի անկայունությունը, բայց ավելացնում է մեքենաների արտանետումները՝ պակաս արդյունավետ այրման պատճառով:
❄️ Անուղղակիորեն ցուրտ եղանակը կարող է առաջացնել մանր մասնիկների գագաթնակետեր; ցուրտ եղանակին աշխատող ծխնելույզները մանր մասնիկների աղբյուր կլինեն:
Ջերմությունը, ինչպես նաև արևի լույսը նպաստում են օզոնի ֆոտոքիմիական ձևավորմանը։
🌫 ՄԹՆՈԼՈՐՏԱՅԻՆ ՃՆՇՄԱՆ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ
Դրա ազդեցությունը կարող է դրական լինել ցածր ճնշման իրավիճակներում, որոնք սովորաբար համապատասխանում են բավականին ուժեղ օդային տուրբուլենտությանը և, հետևաբար, լավ ցրման պայմաններին: Մյուս կողմից, դրա ազդեցությունը կարող է բացասական լինել անտիցիկլոնային իրավիճակներում (բարձր ճնշում), որտեղ օդի կայունությունը թույլ չի տալիս աղտոտիչները ցրվել և այդպիսով հանգեցնում է աղտոտման:
Կարդացեք նաև
Խոնավության ազդեցությունը օդի աղտոտվածության վրա
Խոնավությունը ազդում է մթնոլորտ արտանետվող առաջնային աղտոտիչների վերափոխման վրա: Այն առանցքային դեր է խաղում թթվային մառախուղի ձևավորման և վերացման գործում, որը ներառում է.
🖇 Ծծմբական թթու (H2SO4) (առաջանում է ծծմբի երկօքսիդից – SO2)
🖇 Ազոտական թթու (HNO3) (ազոտի օքսիդների հետ համատեղ՝ NOx):
Այսպիսով, խոնավությունը դրականորեն է ազդում աղտոտվածության վրա։
☔️ ՏԵՂՈՒՄՆԵՐԻ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ
Անձրևը դրական է ազդում նաև օդի որակի վրա: Այն ապահովում է մթնոլորտային աղտոտիչների լավ ցրում: Առատ տեղումները գետնին են տանում ամենաուժեղ աղտոտիչները և երբեմն կարող են արագացնել որոշ աղտոտիչների տարրալուծումը:
Ընդհանուր առմամբ, մթնոլորտային աղտոտիչների կոնցենտրացիաները զգալիորեն նվազում են անձրևոտ եղանակին, հատկապես փոշու և լուծվող տարրերի համար, ինչպիսիք են մանր մասնիկները, ծծմբի երկօքսիդը և ազոտի երկօքսիդը:
🔥ՋԵՐՄԱՅԻՆ ԻՆՎԵՐՍԻԱՅԻ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ
Նորմալ իրավիճակում (առանց ջերմային ինվերսիայի), օդի ջերմաստիճանը սովորաբար նվազում է բարձրության հետ: Տաք օդը հակված է բարձրանալու՝ փակելով աղտոտիչները: Այս երևույթը ապահովում է լավ ուղղահայաց ցրվածություն: Ջերմային ինվերսիոն իրավիճակում մի քանի հարյուր մետր բարձրության վրա ջերմաստիճանը ավելի բարձր է, քան գետնին, ինչը նշանակում է, որ աղտոտիչները թակարդում են տաք օդի ծածկույթի տակ և կուտակվում:
Կլիման և օդերևութաբանությունը (քամի, ջերմաստիճան, տեղումներ և այլ օդերևութաբանական գործոններ) առանցքային դեր են խաղում օդի որակի խնդիրների մեջ, որոնց բախվում են մարդիկ: Եղանակը և օդի որակը սերտորեն կապված են։ Իսկապես, արևոտ ու քամոտ եղանակին աղտոտիչներ կկուտակվեն։ Ընդհակառակը, ամպերի և անձրևի դեպքում աղտոտիչները կմաքրվեն և դրանով իսկ կբարելավեն օդի որակը։
«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ
