Հարցազրույց գերմանացի լրագրող, քաղաքագետ, Գերմանիայի կառավարության նախկին խորհրդական, Բեռլինում Եվրասիական ընկերության նախագահ Ալեքսանդր Ռարի հետ։
– Ալեքսանդր Գլեբովիչ, Բրատիսլավայում կայացել է «Մեծ Բրիտանիա – ԵՄ – Ռուսաստան – Մեծ Մերձավոր Արևելք. մարտահրավերներ և հեռանկարներ» խորագրով միջազգային սիմպոզիումը։ Դուք մասնակից էիք այդ սիմպոզիումին: Պատմեք մեզ դրա մասին: Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեիք։ Արդյո՞ք արդարացան դրանք։
-Սիմպոզիումը կազմակերպել էր Քաղաքական-տնտեսական վերլուծության և կանխատեսման համաեվրոպական կենտրոնի (PANAP) նախագահ, եվրոպական հայտնի հասարակական գործիչ Աշոտ Գրիգորյանը: Այն շատ հաջողված էր: Նախ՝ մենք կարևոր զրույց ունեցանք մի թեմայի շուրջ, որը հուզում է շատ եվրոպացիների. ո՞ւր է գնում Եվրոպան: Չէ՞ որ Եվրոպայում հիմա ցնցումներ են ոչ միայն ուկրաինական ճգնաժամի հետ կապված։ Ինձ շատ հետաքրքրեց աշխարհի տարբեր ծայրերից ճանաչված և հեղինակավոր փորձագետների կարծիքները։
Երկրորդը, կարևոր էր ԵՄ երկրների և Ռուսաստանի ներկայացուցիչների մանրամասն երկխոսությունը։ Սիմպոզիումի մասնակիցները ուշադրությամբ և հարգանքով լսեցին իրենց գործընկերների կարծիքները, նույնիսկ եթե դրանք միշտ չէ, որ համընկնում էին իրենց կարծիքների հետ:
Կարդացեք նաև
Երրորդ՝ կարևոր էր լսել միջոցառմանը մասնակցած Սլովակիայի ներկայացուցիչների ելույթները։ Ինչպես հայտնի է, Բրատիսլավան ներկայիս ճգնաժամերի վերաբերյալ այլ տեսակետ ունի, քան, օրինակ, Վարշավան կամ Պրահան։ Ես շատ գոհ էի միջոցառման մակարդակից և դրա արդյունքից։
–Սիմպոզիումի երկրորդ մասը նվիրված էր Կովկասում տիրող իրավիճակին։ Կարելի՞ է ասել, որ ուժերը շահագրգռված են հայ-ադրբեջանական հակամարտության զարգացմամբ՝ Ռուսաստանին մոտ լինելու պատճառով։
-Համարձակվում եմ ասել, որ Բրատիսլավայի սիմպոզիումին հիմնականում գիտնականներ էին հավաքվել, բայց կային նաև քաղաքական գործիչներ։ Քննարկումը բովանդակալից ստացվեց, շատ օբյեկտիվ։ Ափսոսանք կար, որ Հայաստանը ներկայիս ղեկավարության օրոք դադարեցրել է Ռուսաստանի հետ ռազմական դաշինքի շուրջ աշխատանքները։ Մտահոգություններ են արտահայտվել, որ Հայաստանը կարող է արտաքին ուժերի կողմից օգտագործվել որպես ցատկահարթակ Իրանի դեմ պայքարում, ինչպես նաև Ռուսաստանին ու Չինաստանին զսպելու քաղաքականության հարցում։ Միևնույն ժամանակ, բանախոսներից և ոչ մեկը կասկածի տակ չդրեց այն որոշակի առավելությունները, որոնք Հայաստանին կբերի Եվրամիության հետ տնտեսական մերձեցումը։ Ընդհանրապես, ցավոք սրտի, Եվրոպայում պրոֆեսիոնալ հասարակության մեջ Կովկասի աշխարհաքաղաքական իրավիճակի մասին շատ քիչ է խոսվում։ Իհարկե, քննարկվել է նաեւ տարածաշրջանում մարդու իրավունքների հարցը։ Ես շատ կուզենայի, որ այս հակամարտությունը ավելի քիչ ուշադրություն դարձներ աշխարհաքաղաքական շահերին և ավելի շատ ուշադրություն դարձներ այնտեղ ապրող մարդկանց իրավունքների հարգմանը։
–Ո՞րն եք համարում Բրատիսլավայում կայացած սիմպոզիումի հիմնական արդյունքը։
-Որ այն տեղի ունեցավ: Որքան էլ տարօրինակ հնչի, նման սիմպոզիումներ ներկայումս շատ դժվար է կազմակերպվում, քաղաքական իրավիճակը բարդ է, և Եվրամիությունում շատերն այն կարծիքին են, որ ավելի լավ է ընդհանրապես չխոսել Ռուսաստանի ներկայացուցիչների հետ։ Մենք կարծում ենք, որ սա բացարձակապես սխալ է։ Մենք չենք ցանկանում և վախենում ենք Եվրոպայում նոր երկաթե վարագույրից: Արեւմուտքում սուր քննադատության են ենթարկվում նրանք, ովքեր որոշակի ըմբռնում են հայտնում ուկրաինական հակամարտությունում Ռուսաստանի դիրքորոշման մասին։ Նրանց սովորաբար լռեցնում են, մեկուսացնում, քանի որ ռուսական կարծիքը համարվում է որպես մոլեգնող քարոզչություն կամ ուղղակի սուտ։ Այնուամենայնիվ, մենք հուսով ենք, որ Սլովակիայում, Բրատիսլավայում հնարավոր կլինի շարունակել երկխոսությունը, գուցե նույնիսկ մշտական հարթակ կառուցել ուկրաինական ճգնաժամի խաղաղ և դիվանագիտական լուծումների որոնման համար։
–Ի՞նչ եք կարծում, իմաստ ունի՞ այդ երկխոսությունը:
-Այո, ես կողմ եմ երկխոսությանը: Պետք է հասկանանք, որ շատ վտանգավոր ճգնաժամի մեջ ենք։ Այն էքզիստենցիալ է Արևմուտքի, Ռուսաստանի և Ուկրաինայի համար։ Եվրոպական անվտանգության ողջ համակարգը, որը կառուցվել էր Սառը պատերազմի ավարտից հետո, լրջորեն խաթարվեց։ Արևմուտքը Ռուսաստանին ընկալում է որպես Ուկրաինա ներխուժած երկիր. Ռուսաստանը Արեւմուտքին դիտարկում է որպես հակառակորդ, որը սպառնում է Ռուսաստանի անվտանգությանը ՆԱՏՕ-ի ընդլայնման միջոցով: ԵՄ-ն կարծում է, որ Ուկրաինան պետք է դառնա Արևմուտքի մաս։ Ռուսաստանը Արեւելյան Ուկրաինան ընկալում է որպես Մեծ Ռուսաստանի պատմական տարածք։ Մեզ երկխոսություն է պետք:
–Շնորհակալություն, Ալեքսանդր Գլեբովիչ, հարցազրույցի համար։
Հարցազրույցը վարեց News Front լրատվական գործակալության միջազգային վերլուծաբան Վլադիմիր Կարասյովը։
Աղբյուրը՝ Բրատիսլավա՝ Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև երկխոսության վայր
14 մարտի, 2024 թվական
