Առաջին խնդրայարոյց կէտը՝ եկեղեցւոյ եւ եկեղեցականներու մասնակցութիւնն ու առաջնորդութիւնն է։ Հայաստանի մէջ գոյութիւն ունին 100է աւելի քաղաքական կուսակցութիւններ։ Հակառակ այս իրողութեան, եկեղեցական մը կ՛առաջնորդէ շարժումը, որ զուտ քաղաքական բնոյթ ունի։ Արդ, հարց կը ծագի, թէ ինչո՞ւ։ Արդեօ՞ք կուսակցութիւնները քաղաքական յստակ ուղեգիծ չունին։ Արդեօ՞ք անոնք այնքան հեղինակազրկուած են, որ ժողովուրդին վստահութիւնը չեն վայլեր։ Արդեօ՞ք ղեկավարի յատկանիշներ ունեցող գործիչներ չկան այդ կուսակցութիւններուն մէջ։ Այս բոլոր հարցադրումները հետեւանք են քաղաքական այն ամլութեան, որ կը շարունակէ տիրել Հայաստանի մէջ 1991էն ի վեր։
Դժբախտաբար, իրարայաջորդ իշխանութիւնները ամէն ջանք գործադրեցին որպէսզի Հայաստանի մէջ չձեւաւորուի քաղաքական առողջ իրավիճակ։ Ասոր լաւագոյն ապացոյցը թիւն է գոյութիւն ունեցող կուսակցութիւններուն, որոնք գաղափարական-քաղաքական նոյն ուղղութեան վրայ կրնան գտնուիլ, սակայն հանդէս կու գան առանձին-առանձին։ Այլ խօսքով, Հայաստանի կուսակցութիւնները անհատական կուսակցութիւններ են, որոնք հիմնուած են քաղաքական դէմքի մը անհատական փառասիրութիւններուն եւ կողմնորոշումներուն վրայ։
Ժամանակի ընթացքին, այս մէկը յանգեցուց կուսակցութիւններու վարկաբեկումին․ առանց այդ ալ արդէն, անոնք այդքան հեղինակութիւն չունէին։ Այլապէս ինչով եւ ինչպէս բացատրել 2018ի յեղափոխութիւնը՝ որ ներկայ վարչապետ Փաշինեանի անհատական յաջողութեամբ պսակուեցաւ։ Ներկայ իշխանութիւնները եւս շարունակեցին իրենց նախորդներուն քաղաքականութիւնը եւ թոյլ չտուին որ Հայաստանի մէջ քաղաքական դաշտը կայանայ։
Այստեղ դերակատար են նաեւ լրագրողներն ու մամուլը, որոնք չգտնուեցան իրենց բարձունքին վրայ։ Իսկ մտաւորականութիւնը առհասարակ բացակայ է հայկական իրականութեան մէջ։
Կարդացեք նաև
Շարժումը, եկեղեցականի մը կողմէ առաջնորդուելով հանդերձ, անմիջապէս իր շուրջ հաւաքեց քաղաքական այն ուժերը, որոնք հեղինակազրկուած են եւ հասարակութեան կողմէ կը դիտուին որպէս Ռուսիոյ դաշնակիցները։ Տակաւին Մայիս 15ին, Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարութեան բանբեր Զախարովա, Հայաստանի ցուցարարները անուանեց հայրենասէրներ։ Ռուսական գործօնին ներկայութիւնը սկսաւ պատճառ դառնալ, որ Մայիս 9ի հաւաքին յաջորդող օրերու երթերուն մասնակիցներուն թիւը հետզհետէ նուազի։ Առաւել, արդարօրէն հարցադրումներ սկսան կատարուիլ այս շարժման նիւթական ծախսերուն հովանաւորութեան շուրջ, որ տակաւին անյայտ կը մնայ։
Շարժումը կրնա՞յ յաջողիլ։ Այս հարցումը առաջին օրերուն տիրական էր, սակայն օր ըստ օրէ, ընթացքը ցոյց կու տայ, որ անիկա յետընթաց կ՛ապրի, հակառակ կատարուող մեծ քարոզչութեան, որուն լծուած են ընդդիմադիր լրատուամիջոցները։ Շարժումը չունի յստակ քաղաքական ուղեգիծ եւ հիմնուած է միմիայն նշանախօսքերու վրայ։ Սա նոյնպէս վտանգաւոր է, որովհետեւ ժողովուրդին յիշողութեան մէջ տակաւին թարմ է երկու տարի առաջ «Դիմադրութիւն» շարժումը, ինչպէս նաեւ 2018ի համաժողովրդային ընդվզումը, որ յանգեցաւ իշխանափոխութեան, առանց քաղաքական յստակ օրակարգի։
Շարժումին ձախողումը ինքնաբերաբար պիտի զօրացնէ իշխանութեան դիրքերը, ներքաղաքական կեանքին մէջ։ Սակայն անիկա նաեւ կրնայ զգաստացնել իշխանութիւնները, որպէսզի անոնք իրենց քայլերը անընդհատ չհիմնաւորեն ժողովուրդէն ստացած քուէներով։ Անոնք պէտք է նկատի ունենան այն իրողութիւնը, որ Երեւանի քաղաքապետական վերջին ընտրութիւններէն ետք, իշխող ուժը իր ունեցած ժողովրդային յենարանէն շատ բան կորսնցուցած է։
Գէորգ ԹՈՐՈՅԵԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Ասպարեզ» թերթի այս համարում
