Երեկ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգը տարածաշրջանային այցով Հայաստանում էր եւ Ռուսաստանի հետ ռազմավարական դաշնակցային պայմանագիր ունեցող, ՀԱՊԿ անդամ հանդիսացող Հայաստանում, Նիկոլ Փաշինյանի ներկայությամբ հայտարարեց․ «Ուկրաինայում Ռուսաստանի պատերազմը սթափեցնող հիշեցում է, որ չենք կարող խաղաղությունը չգնահատել։ Ես ողջունում եմ ձեր համերաշխությունն Ուկրաինայի հետ եւ բոլոր գործընկերներին կոչ եմ անում` անել իրենցից կախված ամեն ինչ, որ Պուտինը չհաղթի իր ագրեսիվ պատերազմում։ Եթե Պուտինն Ուկրաինայում հաջողության հասնի, իրական ռիսկ կա, որ նրա ագրեսիան այնտեղ կանգ չի առնի, եւ ավտորիտար այլ սուբյեկտներ կոգեշնչվեն դրանով»։
Թեմայի առնչությամբ զրուցել ենք ԵՊՀ միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետի դոցենտ, միջազգայնագետ Գրիգոր Բալասանյանի հետ: Ի՞նչ է պատրաստվում անել ՆԱՏՕ-ն, երբ հայտարարում է, որ պատրաստվում են օգնել տարածաշրջանում խաղաղության պրոցեսին։
«Ես կարծում եմ՝ ՆԱՏՕ-ն ոչ մի գործողություն չի անելու, ինչպես 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, երբ իր անդամ Թուրքիան մասնակցում էր այդ պատերազմին՝ մեր դեմ, եւ անգամ ոչինչ չարեց, որ ՆԱՏՕ-ի ստանդարտների զենքը չկիրառվի։ Այսինքն՝ այդ կոնտեքստում պետք է հասկանանք, որ սա ուղղակի հերթապահ հայտարարություն է, որ արվում է Ստոլտենբերգի կողմից՝ հույս ներշնչելու Հայաստանի հասարակությանն առ այն, որ ՆԱՏՕ-ն աջակցում է հայ-ադրբեջանական խաղաղության օրակարգին։ Թե ինչով է աջակցում, կարծում եմ՝ Ստոլտենբերգն այս հարցին պատասխանեց իր երկրորդ խոսքում, որում, ըստ էության, ակնհայտ դարձավ, թե որն է Ստոլտենբերգի այցի նպատակը։ Առհասարակ, նրա այցը բավականին հետաքրքիր էր, եւ զարմանալի հայտարարություններ հնչեցին ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի կողմից։ Նախ՝ Բաքվում նա, բոլորիս համար անակնկալ, Ադրբեջանին հայտարարեց ՆԱՏՕ-ի դաշնակից պետություն եւ նշեց, որ չնայած Ադրբեջանն իրենց դաշնակիցն է, բայց Ադրբեջանը դեռեւս երբեք ցանկություն չի հայտնել անդամակցելու ՆԱՏՕ-ին։ Այսինքն՝ այդ դիֆերամբները` ուղղված Ադրբեջանի ղեկավարությանը, ունեին մեկ նպատակ՝ ապահովել գազի անարգել մատակարարումը ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրներին, որովհետեւ, Ալիեւի խոսքով, այսօր ՆԱՏՕ-ի 8 անդամ երկիր ստանում է այդ գազը, եւ Ստոլտենբերգի նպատակն է՝ ապահովել այդ գազի անխափան մատակարարումը։ Հայաստանի հետ կապված՝ նա, ցավոք սրտի, իր այցի իրական նպատակը ցույց տվեց՝ նշելով, որ իրենք բարձր են գնահատում Ուկրաինայի հետ կապված Հայաստանի դիրքորոշումը եւ կարծում են, որ ամեն ինչ պետք է անեն, նաեւ Հայաստանն ամեն ինչ պետք է անի, որ Պուտինը հանկարծ չհաղթի Ուկրաինայում։ Սա սարսափելի հայտարարություն էր, զարմանալի է, որ հայկական կողմը սրան ընդհանրապես չարձագանքեց։ Այս ծանր սահմանային իրավիճակում, երբ պատերազմից մի քանի րոպե է պակաս, նման հայտարարություններ անելն ու դրան չարձագանքելը հղի է շատ լուրջ վտանգներով։ Մոսկվայի կողմից արդեն պատասխանը կա, եւ ես մտավախություն ունեմ, որ այդ պատասխանը նաեւ գործողությունների տեսքով կարող է լինել, այսինքն՝ Ռուսաստանը պատերազմի սկսման դեպքում ուղղակի չի միջամտի, իսկ դա կործանարար է լինելու առաջին հերթին հենց Հայաստանի համար, իսկ ՆԱՏՕ-ն չի հասնելու օգնության, որովհետեւ դա ՆԱՏՕ-ի պլանների մեջ չի մտնում։ Պեսկովի արձագանքը խոր մտահոգություն առաջացնող արձագանք էր, եւ այս լարված իրավիճակում Հայաստանը պետք է ամեն ինչ աներ, որպեսզի խուսափեր՝ դառնալու աշխարհաքաղաքական բախումների վայր։ Ես կարծում եմ՝ նաեւ ճիշտ կլիներ այս ֆոնին ուղղակի չեղյալ հայտարարել Ստոլտենբերգի այցը Հայաստան՝ դա թողնելով առավել լավ ժամանակների, որովհետեւ այնպես չէ, որ առաջին անգամ է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը ժամանում Հայաստան, կարծում եմ՝ հիմա ամենահարմար պահը չէր՝ նրան ընդունելու համար։ Ժամանակին Ադրբեջանը չեղյալ հայտարարեց Զելենսկու այցը Բաքու՝ հաշվի առնելով, որ դա Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում լարվածություն կարող է բերել»։
Կորյուն ՍԻՄՈՆՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հրապարակ» օրաթերթի այսօրվա համարում:
