Այսօր, երբ հասարակ մարդիկ անդրադառնում են քաղաքական թեմաներին, սովորաբար չեն փորձում խորություն կամ սեփական միտք ներառել իրենց խոսքի մեջ։ Այսպես, մեր օրերում գերակշռում են մակերեսային և թափառող «մտքերը»։
Միգուցե սա բնական երևույթ է, որովհետև հայհոյախառն և 2018-ից հետո առաջացած «նախկիններ/ներկաներ», «5-րդ շարասյուն», «թալանչի ղարաբաղցիները» կամ, հակառակ կողմից, «դավաճան», «հողատու», «թուրք» և ավանդական դարձած նույնանման այլ եզրույթներով արտահայտվելը մտավոր ունակությունների գործադրում առանձնապես չի պահանձում։ Անընդհատ այս խոսքերն ասելը բոլորովին բարդ չէ, քանի որ ամենօրյա ռեժիմով այս եզրույթաբանությամբ են խոսում համապատասխան քաղաքական գործիչները (կամ, որոշ դեպքերում, քաղաքագետ/քաղաքական վերլուծաբան, հասարակական կազմակերպության անդամ ներկայացող բայց իրականում նեղ քաղաքական շահ սպասարկող անձինք)։
Տրամաբանական շղթայի վրա կառուցված, պատմական կամ ժամանակակից համեմատություններ ներառող, կարծիքը հավաստող մեջբերումներ պարունակող քննադատական միտք արտահայտելը, բնականաբար, ավելի ծանր և ժամանակատար գործ է։
Այս հոդվածը քաղաքականության մասին չէ։ Հարցն այստեղ այն է, որ քաղաքացին պետք է կարողանա զերծ մնալ մակերեսային և պարզունակ ձևով, ինչպես նաև ծեծված, այս կամ այն քաղաքական շրջանակի կողմից հրամցվող եզրույթներով խոսելուց։
Կարդացեք նաև
Մենք հայերս, անհատապես, պետք է վեր բարձրանանք այս ծածաղ մակարդակից։ Քաղաքացին (լայն իմաստով) պետք է ունենա խորը, շրջահայաց և ինքնուրույն մտածելակերպ։ Քաղաքացին պետք է կարողանա «հալած յուղի տեղ չընդունել» իր ամեն մի լսած միտքը։ Քաղաքացին պետք է կարողանա քննադատական երկխոսություն վարել իր համաքաղաքացիների կամ հենց ինքն իր հետ։
Այս քաղաքացին չի վախենում անհամաձայնություն հայտնելուց։ Այս քաղաքացին չի պնդում, որ իր լսածը կամ ասածը անքննելի ճշմարտություն է։
Այս քաղաքացին ազատ մտածող մարդ է։ Իսկ այսպիսի մարդ և քաղաքացի ունենալու համար անհրաժեշտ է նպատակաուղղված կրթական համակարգ։
«Մտածելը հոգու խոսակցությունն է ինքն իր հետ»,- ասել է հույն փիլիսոփա Պլատոնը։ Յուրաքանչյուրս պետք է կարողանանք սա անել։
Արսեն ԱՅՎԱԶՅԱՆ
