JAMA Neurology ամսագրում փետրվարի 5-ին հրապարակված հետազոտության հեղինակներն ուսումնասիրել են մարդկանց գլխուղեղը մահից հետո՝ առանձնացնելով այն փոփոխությունները, որոնք կապված են դեմենցիայի, Ալցհայմերի հիվանդության, բետա-ամիլոիդային ծանրաբեռնվածության, արյան շրջանառության խանգարումների հետ։
Հետազոտության արդյունքում կարևորվել են կենսակերպի այն 5 կարևոր գործոնները, որոնք տարիքի հետ մտավոր գործառույթների պահպանման ավելի լավ որակ են ապահովում։
Մասնավորապես, հետազոտությունը ցույց է տվել, որ կենսակերպի հետևյալ 5 գործոններն են մարդուն առավել կայուն դարձնում գլխուղեղի փոփոխությունների նկատմամբ, դրանք են՝
- չծխելը,
- շաբաթական առնվազն 150 ր․ ֆիզիկական ակտիվություն պահպանելը,
- ոգելից խմիչքի սահմանափակ օգտագործումը,
- միջերկրածովյան սննդակարգը,
- տարեց հասակում ճանաչողական գործունեություն իրականացնելը, օրինակ՝ կարդալը, գրելը, շախմատ խաղալը, նոր բան սովորելը և այլն։
Ինչպես նշել են հետազոտության հեղինակները, դեմենցիայի ավելի մանրամասն ուսումնասիրությունը հրատապ խնդիր է, քանի որ, ԱՀԿ-ի տվյալներով, աշխարհում դեմենցիայից տառապում է ավելի քան 55 միլիոն մարդ, ընդ որում՝ տարեկան արձանագրվում է մոտ 10 միլիոն նոր դեպք։
Ներկայացված 5 կարևոր գործոնների կարևորումը կարող է նշանակալի դեր ունենալ ոչ միայն դեմենցիայի, Ալցհայմերի հիվանդության, այլ սիրտ-անոթային և այլ հիվանդությունների կանխարգելման հարցում։
Կարդացեք նաև
Դեմենցիայի ընդհանուր նախանշանները
- Մոռացկոտություն (կարճաժամկետ հիշողության կորուստ),
- ուշադրության կենտրոնացման հետ կապված խնդիրներ,
- մոտիվացիայի, նախաձեռնողականության բացակայություն,
- տրամաբանության կամ վերացական մտածողության հետ կապված դժվարություններ,
- ապակողմնորոշվածություն և/կամ տարածական գիտակցության նվազում,
- անհրաժեշտ բառերը գտնելու հետ կապված դժվարություններ,
- տրամադրության փոփոխություններ (դեպրեսիա, անհանգստություն),
- վարքագծային խանգարումներ և այլն։
Դեմենցիայի ախտորոշման միջոցները
- բժշկի կողմից հիվանդության պատմության և ախտանիշների գնահատում,
- ֆիզիկական բուժզննում,
- կոգնիտիվ ու նյարդաբանական սքրինինգ,
- դեպրեսիայի գնահատում,
- լաբորատոր անալիզներ (արյան),
- գլխուղեղի պատկերային հետազոտություններ՝ համակարգչային տոմոգրաֆիա (ԿՏ), մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիա (ՄՌՏ), պոզիտրոնային էմիսիոն տոմոգրաֆիա (ՊԷՏ),
- նեյրոհոգեբանական թեստավորում և այլն։
Պատրաստեց Մարինե ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆԸ
