ԱՄՆ-ի Մերիլենդի համալսարանի 2024 թ․-ի հունվարի 3-ի մամուլի հաղորդագրությունը, որը հրապարակվել է Nature Microbiology ամսագրում, տեղեկացնում է՝ հետազոտողներին վերջապես հաջողվել է պարզել, թե ինչու է մեզը դեղին գույնի։ Ինչպես ասում է համալսարանի բջջային կենսաբանության և մոլեկուլային գենետիկայի ամբիոնի դոցենտ, հետազոտության առաջատար հեղինակ Բրանթլի Հոլլը, «այս ֆերմենտի հայտնաբերումը վերջապես բացահայտում է մեզի դեղին գույնի առեղծվածը»։
«Ուշագրավ է, որ կենսաբանական այդ ամենօրյա երևույթն այսքան երկար ժամանակ անբացատրելի էր, և մեր թիմը շատ ուրախ է, որ հնարավորություն է ստացել պարզաբանել այն»,-նշում է Բրանթլի Հոլլը։
Ամեն ինչ սկսվում է օրգանիզմում տրիլիոնավոր էրիթրոցիտների քայքայումից․ ինչպես հայտնի է, էրիթրոցիտներն ապրում են միջինը 6 ամիս։ Գիտնականները վաղուց էին հասկացել, որ վառ նարնջագույն պիգմենտը՝ բիլիռուբինը, բջջային այդ փոփոխությունների արգասիքներից է։ Բիլիռուբինն արտազատվում է աղիներ, որտեղից էլ դուրս է գալիս, և մինչ բիլիռուբինը սպասում է մարսողական այդ կայանում, աղիների միկրոբներն այն ճեղքում են այլ մոլեկուլների։
«Աղիքային մանրէները կոդավորում են բիլիռուբին ռեդուկտազ ֆերմենտը, որը բիլիռուբինը վերածում է անգույն ուրոբիլինոգենի, որն էլ ճեղքվում է ուրոբիլին մոլեկուլի»,-մեկնաբանում է Հոլլը։ Հենց այդ վերջին մոլեկուլն էլ՝ ուրոբիլինը, պատասխանատում է մեզի դեղին գույնի համար։
Կարդացեք նաև
Ինչպես նշվում է հաղորդագրությունում, բիլիռուբին ռեդուկտազի և ուրոբիլինոգենի նույնականացումը կարող է նպաստել տարատեսակ հիվանդություններն ավելի լավ հասկանալուն։ Օրինակ՝ Հոլլի թիմը հայտնաբերել է, որ բիլիռուբին ռեդուկտազը փաստացի բացակայում է նորածինների և աղիների բորբոքային հիվանդություններ ունեցող մարդկանց մոտ։ Այդպիսով նրանք ենթադրում են, որ բիլիռուբին ռեդուկտազի դեֆիցիտը կարող է նպաստել նորածինների մոտ դեղնության զարգացմանն ու լեղաքարերի ձևավորմանը մեծահասակների շրջանում։
«Այժմ, երբ մենք նույնականացրել ենք այդ ֆերմենտը, կարող ենք հետազոտել, թե ինչպես են բակտերիաներն ազդում աղիներում շրջանառվող բիլիռուբինի և դրա հետ կապված առողջական վիճակների վրա, ինչպիսին դեղնությունն է։ Այս բացահայտումը հիմք է ստեղծում աղիներ-լյարդ կապն ավելի լավ հասկանալու համար»,-նշում է հետազոտության համահեղինակներից մեկը։
Պատրաստեց Մարինե ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆԸ
