Խիստ արդիական մի հարց. ի՞նչ պետք է անի պետությունը, եթե իր հանդեպ թշնամաբար տրամադրված մեկ այլ պետություն ոչ պատերազմական պայմաններում գերեվարում է իր քաղաքացիներին, պահում կալանքի տակ, ապա մատից ծծած դատական գործեր բացելով՝ առաջադրում կեղծ մեղադրանքներ եւ բոլորովին անմեղ մարդկանց դատապարտում երկարաժամկետ բանտարկությունների: Կոնկրետ դեպքում խոսքը, ինչպես ճիշտ կռահեցիք, Արցախի՝ տարբեր տարիների ռազմաքաղաքական ղեկավարության այն ութ ներկայացուցիչների, ինչպես նաեւ Հակարիի անցակետից գերեվարված քաղաքացիական անձանց մասին է, որոնք արդեն երկուսուկես ամիս հածում են Բաքվի բանտերում՝ ենթակա կտտանքների ու նվաստացումների:
Ո՞րն է տվյալ պարագայում սեփական քաղաքացիների նկատմամբ ՀՀ ղեկավարության անելիքը (այստեղ իրավացիորեն անտեսենք իշխանության անհիմն ինքնարդարացումը, թե արցախցիների հայկական անձնագրերը սոսկ ճամփորդական գործառույթ ունեն): Ի՞նչ են պարտավոր նրանք անել: Թվում է՝ պատասխանը պարզ է. Հայաստանը պետք է տեր կանգնի իր քաղաքացիների իրավունքներին, կատարի նրանց անվտանգության սահմանադրական երաշխավորի իր հանձնառությունը եւ առնվազն տագնապի կոչնակ հնչեցնի ի լուր աշխարհի ու, առանձնապես, միջազգային իրավական ատյանների: Համենայն դեպս՝ այդկերպ կվարվեր աշխարհի ցանկացած կարգին պետություն:
Ցավոք՝ Հայաստանը կարգին երկրների շարքում չէ: Մեր կառավարող քաղաքական ուժը քաղաքացու մեջ ընդամենը «տուգանքի մատերիալ» է տեսնում եւ «գորշ զանգված», որի ձայնը ընտրությունների ժամանակ կարելի է գնել 10-15 հազար դրամով: Գերիների հանդեպ գործող իշխանության վերաբերմունքի մասին վկայող նման փաստեր՝ որքան ուզեք: Մերկապարանոց չլինելու համար կհիշատակենք դրանցից երկուսը: Վարչապետի աթոռը զբաղեցնող անձը, օրինակ, բաց տեքստով հայտարարում էր, թե մեր գերիները 2-3 ամիս եւս կդիմանան, ու ադրբեջանական կալանքի այդ 3 ամիսը տեւում է 3 տարի: Դրանք զրկանքների, ստորացումների ու խոշտանգումների դժոխային տարիներ են:
Քաղաքացու նկատմամբ հարգանքի յուրահատուկ ընկալում ունի նաեւ ԱԺ նախագահի աթոռում հարմար տեղավորված անձը: Նա կարող է հենց փողոցում թքել քաղաքացու դեմքին, ինչ է թե՝ հետեւից «դավաճան» է կանչել, որն, ի դեպ, անհիմն չէ եւ սրանց հասնում է: Իսկ գերիների մասին ամեն առիթով խոսք բացվելիս՝ ասում էր. գերին ինձ համար… Միայն հայ գերիների ու նրանց բազմատանջ հարազատների հանդեպ ունեցած խորին հարգանքից ելնելով՝ չեմ կրկնի անարժան մարդու որակումը, որն ավելի շատ հենց իրեն է բնորոշում: Բայց «թատերականացված» մի ներկայացման դեկտեմբերի 14-ին՝ տղաների վերադարձի հաջորդ օրը, բոլորս ականատես եղանք. դա ՔՊ-ի փլուզվող վարկանիշի հենքին Փաշինյանին մեծարելու առթիվ էր: Գրեթե՝ «Աբաջյանի պապիկ»-2:
Կարդացեք նաև
Դիտմամբ բերվեցին երկրի ամենահանգուցային պաշտոնյաների օրինակները, որպեսզի պարզ դառնա, թե որչափ խեղված պետք է որ լինեն քաղաքացիների արժեւորության մասով իշխանական միջին եւ ստորին օղակների պաշտոնյաների պատկերացումները: Մանավանդ՝ այն քաղաքացիների, որոնք հանիրավի հայտնվել են գերու վիճակում: Իսկ հավաստի տվյալները, որ Ադրբեջանում ջանում են խնամքով թաքցնել, հուշում են՝ այդ երկրում պահվող հայ գերիների ընդհանուր թիվը հատում է 100-ի սահմանը՝ ներառյալ Արցախի նախկին ռազմաքաղաքական պաշտոնատար անձինք: Ալիեւը գերիների վրա շատ է սեւեռված, կարողանում է նրանցից առավելագույնը ստանալ՝ հարմար պահին որպես հաղթաթուղթ օգտագործելով:
Արտահերթ նախագահական ընտրությունների գնացող Իլհամի համար «2:32» գործարքը կարող է բավական շահավետ լինել: Առանձնակի վտանգավոր իր երկու դիվերսանտ-մարդասպանի դիմաց, որոնցից մեկը ծանրացուցիչ հանգամանքներում հանցագործության համար ցմահ ազատազրկման էր դատապարտված, մյուսը՝ 11 տարվա բանտարկության, վերադարձնում է 32 հայ ռազմագերի, որոնց պատժաչափի մեծ մասն արդեն «նստված» էր, եւ կարճ ժամանակ անց, միեւնույն է, պետք է ազատ արձակվեին: Կարծում եմ՝ պարզ է, թե ինչպիսի ցնծությամբ են հայրենիքում դիմավորել հերթական «հայ կացնահարող» իրենց ռամիլսաֆարովներին: Ալիեւին այդ վարկանիշը խիստ անհրաժեշտ է գալիք փետրվարի 7-ից առաջ:
Բայց ամենահետաքրքիրն ուրիշ բան է. եթե իրենց պատժի մեծ մասը կրած հայ շարքային ռազմագերիների դիմաց Իլհամը ոչ թե ազերի ռազմագերներ է փոխանակում, որը չունենք էլ, այլ ցմահ բանտարկության ու երկարատեւ ազատազրկման դատապարտված քրեական 2 հանցագործ, դժվար է երեւակայել, թե ինչ կարող է պահանջել՝ վերադարձնելու համար Արցախի նախկին 3 նախագահներին, պետնախարարին, ԼՂՀ վերջին ԱԺ նախագահին, ԱԳ նախարարին, բարձրաստիճան զինվորականներին ու քաղաքացիական այն անձանց, որոնց Ադրբեջանի իրավապահ մարմինների ծառայողները ձերբակալել եւ Բաքու էին տարել սեպտեմբերի 19-20-ը Արցախի դեմ հարձակումից հետո՝ Բերձորի անցակետից, որի համահեղինակը, չզարմանաք, մեր Փաշինյանն էր:
Ավելին՝ ըստ օդում կախված լուրերի, նրա անուղղակի օժանդակությամբ էր գլուխ բերվել հոկտեմբերի 27-ին Հակարիի կամրջից Ռուբեն Վարդանյանի, գուցեեւ գերեվարվածներից էլի ոմանց ձերբակալությունը: Շուտով երեք ամիսը կլրանա, սակայն Երեւանը մատը մատին չի տվել ութ գերեվարվածների գործով, որոնք ծոցագրպաններում ՀՀ քաղաքացու՝ կապույտ գույնի անձնագիր են կրում, եւ որոնք ապօրինաբար չորսամսյա կալանքի տակ են վերցվել Բաքվում կամ դատվում են՝ առանց որեւէ հիմնավոր պատճառի: Գործիչներ, որոնք մեծ ավանդ ունեն Արցախի ու Հայաստանի հայրենակերտման աշխատանքներում: Իսկ փաշինյանական իշխանակարգը ծպտուն չի հանում, քանզի «Արցախ» բառի հետ կապված անհաղթահարելի վախ ունի:
«Ութի խմբից» ամենաառաջին գերեվարվածը Արցախի նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանն էր՝ հայտնի գործարար, մարդասեր ու բարերար, որն այդ օրը փորձում էր ադրբեջանական օկուպացիայից փախած հազարավոր այլ հայերի հետ լքել Արցախը, բայց… Ադրբեջանը Վարդանյանին մեղադրում է ահաբեկչությունը ֆինանսավորելու, ապօրինի զինված խմբավորումներ ստեղծելու եւ պետական սահմանն ապօրինի հատելու համար՝ երեք ծանրագույն մեղադրանք: Ամերիկյան հեղինակավոր «Forbes» ամսագիրը՝ «Ինչի՞ վրա է ծախսել գումարներն ահաբեկչության ֆինանսավորման մեջ մեղադրվող Ռուբեն Վարդանյանը» վերնագրով հոդվածում, անդրադարձել է Վարդանյանի՝ ՀՀ-ում իրականացված ծրագրերին:
Գեւորգ ԲՐՈՒՏԵՆՑ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հայացք Երևանից» թերթի այս համարում
