Հարցազրույց Միջազգային եւ համեմատական իրավունքի կենտրոնի նախագահ, իրավապաշտպան Սիրանուշ Սահակյանի հետ
– Վերջին շրջանում տեղեկություններ կային, որ Լեւոն Մնացականյանին Ադրբեջանում սպանել են, տեղեկություններ կան, որ նախկին ղեկավարներից ոմանք խոշտանգվում են Ադրբեջանում: Դուք ի՞նչ տեղեկություններ ունեք:
– Լեւոն Մնացականյանի սպանվելու մասին լուրն իրականությանը չի համապատասխանում: Ինչ վերաբերում է խոշտանգումներին, ապա չեմ կարծում, թե այդ հարցն այս փուլում ամբողջությամբ հնարավոր է մեկնաբանել, քանի որ նման տեղեկությունները խիստ սահմանափակ են: Արձանագրենք, որ խոշտանգումներն Ադրբեջանում կրում են սիստեմատիկ բնույթ, եւ դրանք կիրառվում են նաեւ Ադրբեջանի քաղաքացիների նկատմամբ, առանձնակի դաժանությամբ կիրառվել են քաղաքական ընդդիմախոսների նկատմամբ, մարդու իրավունքների պաշտպանություն իրականացնող անձանց նկատմամբ, ինչպես նաեւ լրագրողների նկատմամբ: Կարճ ասած` տեղի իշխանություններին բոլոր քննադատող անձանց նկատմամբ: Խոշտանգումների զոհ են փաստացի դարձել նաեւ հայ ռազմագերիները, եւ այս պայմաններում բացառել, որ Արցախի նախկին ղեկավարները խոշտանգվում են, չենք կարող: Խոշտանգումների վերաբերյալ բոլոր հայտարարությունները ենթակա են հետաքննման, ուսումնասիրման: Հոգեբանական խոշտանգումը եւս խոշտանգման մի տեսակ է, որը եւս պետք է ուսումնասիրության ենթարկվի: Միջազգային կոնվենցիաներն անձին հավասարապես պաշտպանում են նաեւ հոգեբանական խոշտանգումից: Ադրբեջանը հայ ռազմագերիներին պահում է մեկուսացման պայմաններում, եւ միակ ատյանը, որն ադրբեջանական չէ եւ ունի հայ ռազմագերիներին տեսակցելու հնարավորություն, Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեն է, բայց անգամ խոշտանգումներ փաստաթղթավորելու պարագայում Կարմիր խաչն այդ մասին ոչինչ չի հրապարակայնացնում, այսինքն` Կարմիր խաչը չի համարվում խոշտանգումների կանխարգելման մեխանիզմ:
– Քանի որ հայ ռազմագերիների մասին ՄԱԿ–ի միջազգային դատարանը բառ չասաց, այլ հարթակներում եւս ոչինչ չի ասվում, կարելի՞ է ենթադրել, որ առաջիկայում անիրատեսական է գերիների խնդրի լուծում ակնկալելը:
Կարդացեք նաև
– Գերիները պարզապես գերիներ չեն, քաղբանտարկյալներ են նաեւ, ես նրանց շարքերում ներառում եմ Արցախի 8 բարձրաստիճան պաշտոնյաներին: Նրանք պատանդներ են: Նրանց ձերբակալելու, գերեվարելու միջոցով Ադրբեջանը գործադրում է դիվանագիտական, քաղաքական լծակներ Հայաստանի իշխանությունների նկատմամբ: Այդ լծակների ազդեցությունը հատկապես կիրառելի է քաղաքական օրակարգի համատեքստում: Քանի դեռ Հայաստանը չի բավարարել Ադրբեջանի քաղաքական պահանջները, գերիների ազատ արձակման հարցն առկախվելու է: Ադրբեջանը մարդասիրական մոտեցումներ ցուցաբերելու է գործարքի տեսքով, այն ժամանակ, երբ իրականացնի առեւտուր` քաղաքական պահանջների տեսքով: Եթե Հայաստանը, այսպես կոչված, խաղաղության օրակարգում առաջընթաց ապահովի, որպես ժեստ՝ Ադրբեջանն ազատ կարձակի հայ ռազմագերիներին: Տեղաշարժի հնարավորություններ այս առումով տեսնում եմ, պարզապես դրանք խիստ անկանխատեսելի են, որովհետեւ կապված են քաղաքական գործընթացների հետ:
– 2020-ից գերության մեջ գտնվող հայ զինվորներ եւս կան:
– Ադրբեջանը մաս-մաս է ազատ արձակում նրանց, հակված չէ բոլոր ռազմագերիներին միանգամից ազատ արձակել: Սա եւս վերահաստատում է, որ ռազմագերիների գործոնը լծակ է: Մենք գործ ունենք պատանդառության հետ:
Հայկ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հրապարակ» օրաթերթի այսօրվա համարում:
