ՀՀ արտաքին գործերի նախկին նախարար Վարդան Օսկանյանի ֆեյսբուքյան գրառումը
Մտորումներ ԼՂ ժողովրդի վերադարձի եւ ինքնորոշման իրավունքի մասին
– 2023-ի մեծ մասի ընթացքում Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ բռնությունները և զրկանքները ստիպեցին ԼՂ գրեթե բոլոր հայերին էթնիկ զտումների կամ ցեղասպանության սպառնալիքի ներքո բռնի տեղահանվել։
– Թեև ներկայում Լեռնային Ղարաբաղում ստեղծված իրավիճակը նպաստավոր չէ անվտանգ վերադարձի համար, միջազգային իրավունքը նախատեսում է, որ Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչները, որոնք լքել են իրենց տները, իրավունք ունեն վերադառնալու իրենց բնակավայրերը։
Կարդացեք նաև
– Ի լրումն կամավոր վերադարձի իրավունքի՝ ինքնորոշման սկզբունքի համաձայն, բոլոր ժողովուրդները, որոնք ունեն պատշաճ ինքնություն և կապված են որոշակի տարածքի հետ, իրավունք ունեն ժողովրդավարական ձևով հավաքականորեն որոշելու իրենց քաղաքական ճակատագիրը և զերծ մնալու համակարգված հետապնդումներից:
– Հաշվի առնելով Արցախի հայերի հստակ բնութագիրը և ծագման տարածք վերադառնալու իրավունքը՝ նրանք ունեն ներքին ինքնորոշման իրավունք: Լեռնային Ղարաբաղ վերադառնալուց հետո, ինքնորոշման սկզբունքի համաձայն, նրանք պետք է կարողանան, ինչպես սահմանում է Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների մասին միջազգային դաշնագիրը, «Առանց արտաքին միջամտության […] ազատ որոշելու իրենց քաղաքական կարգավիճակը և հետամուտ լինելու իրենց տնտեսական, սոցիալական և մշակութային զարգացմանը»:
– Լեռնային Ղարաբաղի «կորուստը» ամենևին էլ վերջնական եզրակացություն չէ։ Լեռնային Ղարաբաղի խորհրդարանը, որը ժամանակավորապես Հայաստանում է, մնում է ժողովրդի կողմից ընտրված օրինական մարմին, որը պահպանում և արտահայտում է Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ձայնը և երաշխավորում նրանց իրավունքների և շահերի ժողովրդավարական և քաղաքական ներկայացման շարունակականությունը:
– Լեռնային Ղարաբաղի խորհրդարանը պետք է կոչ անի Հայաստանի կառավարությանը նախաձեռնություն ստանձնելու Ադրբեջանի հետ բանակցություններում իրենց վերադարձի և ինքնորոշման իրավունքը հետապնդելու հարցում։
– Զուգահեռաբար, խորհրդարանը կարող է ընտրել միջազգային կոմիտե, որն օժտված կլինի բանակցություններ վարելու, շահերի պաշտպանության և լոբբինգով զբաղվելու իրավասությամբ՝ նպատակ ունենալով հետամուտ լինել Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի՝ հայրենիք վերադառնալուն, ինչպես նաև ինքնորոշման իրավունքին և միջազգային համաժողովներում ներկայացնելով Լեռնային Ղարաբաղը ու կոմիտեին տալով ներկայացուցչական կարգավիճակ միջազգային ատյաններում»,- գրել է Վարդան Օսկանյանը։
Գրառման վերջում նախկին արտգործնախարարը ներկայացրել է վաշինգթոնյան Public International Law & Policy Group խորհրդատվական կազմակերպության պատրաստած զեկույցը, որը վերնագրված է «Լեռնային Ղարաբաղ. փախստականների վերադարձի իրավունքը»։
