Արցախի ճակատագիրն, ըստ էության, դուրս է մղվել Հայաստանի քաղաքական օրակարգից՝ փոխարինվելով մեր հայրենակիցների սոցիալական խնդիրներով: Դրանք, անշուշտ, ունեն չափազանց կարեւոր նշանակություն այս ծանրագույն ճգնաժամը հաղթահարելու համար, սակայն չպետք է թույլ տալ, որ այս շղարշի ներքո վերջնականապես փակվի Արցախի էջը: Եթե փակվեց Արցախի էջը, փակվելու են նաեւ Հայաստանի Հանրապետության էջը եւ հայկական գործոնի էջը՝ որպես այդպիսին: Հետեւաբար, առաջնային խնդիր է Արցախի պետականությունն ու ձեւավորված պետական ինստիտուտները պահպանելը: Այստեղ մեծ դերակատարություն ունեն Արցախի նախագահը եւ Արցախի ԱԺ պատգամավորները:
Մոտ երեք շաբաթ առաջ ձեւավորվել է Արցախի պետականության պահպանման հանձնախումբը: Այսօր Մարիոթ-Արմենիա հյուրանոցում կայացավ հանձնախմբի առաջին նիստը, որին մասնակցեցին նաեւ Արցախի Հանրապետության նախագահ Սամվել Շահրամանյանը, Արցախի ԱԺ պատգամավորներ, Հայաստանի քաղաքական եւ հասարակական ուժերի ներկայացուցիչներ, մտավորականներ:
Նիստը դռնփակ էր, որի ավարտին հանձնախմբի համակարգող, «Ժողովրդավարական համախմբում» կուսակցության նախագահ Սուրեն Պետրոսյանը պատասխանեց լրատվամիջոցների հարցերին:
–Ի՞նչ հարցեր քննարկեցիք եւ ի՞նչ արդյունքների հասաք:
Կարդացեք նաև
-Բովանդակության մասին չեմ կարող արտահայտվել: Բայց գործընթացները անպայման լինելու են շարունակական:
-Այս իշխանությունները փորձում են ամեն գնով չեզոքացնել արցախցիների սուբյեկտայնությունը՝ ժամանակ չունենալու պատճառաբանությամբ անգամ Արցախի նախագահին չընդունելով եւ խնդիրները սոցիալական շղարշով ծածկելու փորձերով: Քննարկվեցի՞ն Հայաստանի իշխանությունների հետ գործակցելու տարբերակներ, եւ արդյո՞ք դա հնարավոր է:
-Շատ հարցեր քննարկվեցին ու դեռ քննարկվելու են: Բայց մի շատ կարեւոր խնդիր կա, որ մենք պետք է ֆիքսենք: Այս գործընթացի շրջանակում որեւէ մեկը չպետք է Արցախի մեր հայրենակիցներին դիտարկի որպես ներքաղաքական որոշ պրոցեսների ռեսուրս: Սա շատ հստակ է: Ինչ վերաբերում է իշխանությանը, որեւէ մեկը, մասնավորապես, իշխանությունը, իրավասու չէ քննարկելու Արցախի սուբյեկտայնության հարցը, առավել եւս փակել Արցախի էջը:
-Արցախը լուծարելու փաստաթուղթը, որ ստորագրվել է, իրավական հիմքեր չունի, որովհետեւ Արցախի Հանրապետությունը ստեղծվել է հանրաքվեով:
-Կարծում եմ, մոտ ժամանակներս մենք այդ հարցի պատասխանը անպայման կտանք: Հիմա միայն ասեմ, որ ժողովրդի կողմից ստեղծված եւ ձեւավորված Արցախի Հանրապետությունը որեւէ մեկը ուղղակի չի կարող լուծարել:
-Ադրբեջանից հնչող սպառնալիքները եւ հնարավոր հետեւանքները հաշվի առե՞լ եք:
-Վտանգների առումով այդ օրակարգը կեղծ է, որովհետեւ այս գործընթացը իշխանության կողմից չի կազմակերպվել, որի հետեւանքով կարող են տեղի ունենալ պատերազմական գործողություններ: Այս հանդիպումը ավելի շատ հասարակության ինքնակազմակերպման արդյունք է: Եվ եթե մենք խնդրին նայենք ակնարկվածի տեսանկյունից, ուրեմն մշտապես պետք է վախենանք որեւէ բան կազմակերպելուց, թե Ադրբեջանը կարող է դրան բացասական արձագանքել:
-Իշխանությունների հեռացման խնդիր այսօր քննարկե՞լ եք:
-Այդ մասին այսօր խոսք չի եղել: Մեր օրակարգը բացառապես Արցախի պետականությունը պահպանելն է
– Եթե հունվարի 1-ից Արցախի Հանրապետությունը լուծարվելու է, եթե Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում Ադրբեջանի դրոշն է կանգնեցված, եթե Արցախի բանակը լուծարվել է, բնակչությունն էլ այնտեղ չէ, ինչպե՞ս է պահպանվելու Արցախի հայկականությունը, պետականությունը:
-Պետությունը գլոբալ առումով ունի երկու բաղադրիչ՝ հողը եւ ժողովուրդը: Այս պահին Արցախը օկուպացված է: Բայց Արցախի մեր հայրենակիցները կա՛ն եւ Հայաստանում են: Համայնքը գոյություն ունի: Այստեղ է նաեւ արցախցիների կողմից լեգիտիմ ընտրված իշխանությունը: Եվ եթե մենք իրականում ուզում ենք պահպանել մեր իրավունքները Արցախի նկատմամբ, երկրորդ բաղադրիչը անպայման պետք է կարողանանք պահպանել, որովհետեւ Արցախի մեր հայրենակիցների հավաքական շահերը ներկայացնողը եւ ամրագրողը ոչ միայն ներքին մակարդակում, կազմավորված այն իշխանությունն է, սահմանադրական այն կարգը, որը կա:
–Կարծում եք, որ այս ծրագիրը կարող եք իրականացնել այս իշխանությունների օրո՞ք, որոնք ըստ էության դեմ են դրան:
-Միշտ հնարավոր է իրականացնել ամեն ինչ: Պետք է առաջնորդվել մի շատ հստակ բանաձեւով. պետք է անենք անհրաժեշտը, հետո՝ հնարավորը: Եվ կտեսնենք, թե ոնց է իրագործվում անհնարինը: Դրան տանող անհրաժեշտ, բայց ոչ բավարար քայլը Արցախի ինստիտուտների կենսագործունեությունն ապահովելն է: Եվ այսօրվա հանդիպումը հենց դրան է վերաբերվում:
Աշոտ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
