Այս տարվա վերջին նախատեսված է անգլերենով հրատարակել «Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտու պատմամշակութային ժառանգությունը» գիրք-ալբոմը։ Այն հեղինակել են բանասիրական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Մհեր Քումունցն ու մանկավարժ-լրագրող, արցախյան պատերազմի մասնակից Զոհրաբ Ըռքոյանը։
Կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարության կողմից հայտարարած դրամաշնորհի մրցույթում գիրքը հավանության է արժանացել եւ տպագրվելու է դրամաշնորհի միջոցներով։
Մինչեւ հրատարակումը՝ հոկտեմբերի 20-ին Գորիսի պետական համալսարանում գրքի համահեղինակները համառոտ ներկայացրեցին գրքի բովանդակությունը։ Մհեր Քումունցի խոսքով՝ գիրքը պատմում է Քաշաթաղի շրջանի պատմական բնակավայրերում ու դրանց հարեւանությամբ պահպանված հայկական վանքերի, եկեղեցիների, մատուռների, բերդ-ամրոցների, կամուրջների, աղբյուրների, ինչպես նաեւ հայ պատմիչների մասին:
Կարդացեք նաև
«Արցախի եւ առհասարակ տարածաշրջանի պատմական դերը որոշակի մակարդակում հանրայնացվել է հայ ընթերցողի շրջանակում, հասունացել է ժամանակը եղած արդյունքների ընդհանրացմամբ, մշակմամբ դուրս գալ ընթերցողների նեղ սահմաններից եւ միջազգայնացնել տարածաշրջանի պատմական դերը»,-ասաց Մհեր Քումունցը։ Նա խոսքով՝ գիրք-ալբոմն օգտակար կլինի հայ եւ հայանպաստ դիվանագիտական ինստիտուտներին, հայկական մշակույթի արեւելյան հատվածի միջազգայնացմանը, նաեւ՝ ոչ հայախոս հանրությանը։
Քաշաթաղի շրջանի տարածքում պահպանված եւ գոյություն ունեցած պատմական հուշարձանների ուսումնասիրության պատմությանն ու խնդիրներին անդրադարձավ Զոհրաբ Ըռքոյանը։
«Հայրենիք, որ հայաթափվել էր 18-րդ դարակեսից հետո, ու ազատագրվեց, վերահայացավ 1993թ․ վերջերին Քաշաթաղն էր՝ պատմական մեծ հայքի Սյունիք ու Արցախ աշխարհների մի հատվածը։ 1993-2020թթ․-ին հնարավոր եղավ խորությամբ ուսումնասիրելու տարածքի պատմաճարտարապետական ու մշակութային հուշարձանները, որոնք հաստատում ու հավաստում են՝ Քաշաթաղի շրջանը՝ Արցախի Հանրապետության կազմում, հազարամյակներ շարունակ եղել է հայոց երկիր։ Չնայած տարածքը մոտ 250 տարի մնացել էր գերության մեջ, ավերվել ու ոչնչացվել էին մեր պապերի թողած հուշարձանները, այնուամենայնիվ պահպանվել էին բազում խաչքարեր ու տապանաքարեր՝ հայերեն արձանագրություններով։ Դեռեւս կանգուն էին մոտ 4 տասնյակ եկեղեցիներ, մատուռներ՝ որոշ մասը ամբողջությամբ, մեծ մասն էլ՝ կիսակործան՝ միայն պատերով ու հիմքերով։ Այս ամենն այսօր կրկին մնաց գերության մեջ, ու անհայտ է դրանց ճակատագիրը»,-ասաց Զոհրաբ Ըռքոյանը։
Արմեն ԴԱՎԹՅԱՆ
Լուսանկարները Գորիսի պետական համալսարանի ֆեյսբուքյան էջից
