Ի՞նչ մասշտաբի գործողություն սպասել Ադրբեջանից, ո՞ր ուղղությամբ և թևում:
Այս և այլ հարցերի շուրջ 168.am-ը զրուցել է «Հենակետ» վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Վիտալի Մանգասարյանի հետ:
– Ադրբեջանական կողմը պաշտոնապես հայտարարել է, որ լայնամասշտաբ զորավարժություններ է սկսում, և իր այս զորքերի տեղաշարժերը փորձում է այդ զորավարժությունների տրամաբանության մեջ ներկայացնել: Բնականաբար, մեծ քանակությամբ զինտեխնիկայի կուտակումները սահմանային հատվածներում չափազանց մեծ ռիսկեր է իր մեջ պարունակում: Այլ հարց է, թե որն է Ադրբեջանի նպատակը, ինչ առաջնահերթություններ է նա իր առջև դրել և ինչ ճանապարհով է փորձելու հասնել իր նպատակներին: Իմ կարծիքով, այս փուլում Ադրբեջանի հիմնական և առաջնային նպատակներից մեկն է ամբողջովին կազմալուծել և կազմաքանդել Արցախի ՊԲ-ն, առհասարակ, Արցախի կառավարման ողջ համակարգը: Եվ այս մասշտաբի շարժերով Ադրբեջանը փորձում է ատամ ցույց տալ և հասկացնել, որ եթե իրենց պահանջները չկատարվեն, ապա նրանք կդիմեն ինչ-որ գործողությունների: Այստեղ հարկ է նշել, որ Ադրբեջանն այս իրավիճակում չափազանց զգույշ է փորձում խաղալ և իր քայլերը կատարում է հնարավորինս մտածված, կշռադատված, թե ինչ արձագանք կունենան դրանք միջազգային հանրության կողմից, մոտավորապես փորձում են կանխատեսել, թե ո՞ր երկրներ և ինչպե՞ս կարձագանքեն իրենց այս կամ այն գործողությանը:
Մյուս կողմից, շատ կարևոր է նայել, թե մենք ինչ ենք անում այս իրավիճակում: Մենք պետք է փորձենք ամեն ինչ անել, որ Ադրբեջանն էլ ավելի մեծ գլխացավանքի մեջ ընկնի, և մեծ խնդիրներ ունենա միջազգային հարթակում, և ռազմի դաշտում: Մենք մեր առջև նման հստակ քաղաքական խնդիր պիտի դնենք: Իսկ մենք ի՞նչ ենք անում, փորձում ենք խաղաղության դարաշրջան բացել, երկրի համար ռազմավարական կարևոր նշանակություն ունեցող հարցերում հետքայլ ենք անում, նշաձողեր ենք իջեցնում, ինչի արդյունքում, բնական է, Ադրբեջանն է՛լ ավելի սանձարձակ գործողությունների է փորձելու դիմել: Եվ միջազգային հանրությանը տարբեր առիթներով փորձելու է համոզել, որ հատկապես Արցախի մասով նրա կատարած գործողությունները լեգիտիմ են: Երբ Ադրբեջանը մեզ հարվածում է, պատասխան պիտի ստանա, և դրա ուժը աստիճանաբար մեծանա: Բայց մենք չունենք քաղաքական նպատակ Ադրբեջանին մեծ գլխացավանքներ պատճառելու, այլապես ռեսուրս կստեղծեինք: Ի դեպ, «Հենակետի» բաց աղբուրների ուսումնասիրությունների արդյունքում պարզել ենք, որ Ադրբեջանը պատերազմից հետո իր կորուստների վերականգնման գործընթացն ավարտել է:
Կարդացեք նաև
– Հաճախ ենք լսում կարծիքներ, թե Ադրբեջանն իր գործողությունները ՀՀ իշխանությունների հետ «համաձայնեցրել» է, սինխրոն են գործում: Եթե մի պահ ենթադրենք, որ դա այդպես է, ապա ՀՀ իշխանություններն ի՞նչ խնդիր կլուծեն ադրբեջանական գործողությունների միջոցով, մասնավորապես, նախիջևանյան թևում: Օրինակ, երբ 2021 թվականի փետրվարի 25-ին ԳՇ-ն պահանջեց Փաշինյանի հրաժարականը, բայց այլ քայլերի չգնաց, խոսակցություններ շրջանառվեցին, որ արտաքին գործոններ կային, հատկապես թուրքական գործոն, եղել է կոնկրետ սպառնալիք, և ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանը փորձել է խուսափել աղետից, այլ քայլերի չդիմելով:
– Ադրբեջանը շատ լավ հասկանում է նաև, որ եթե այս փուլում երկարատև մարտական գործողություններ սկսի ՀՀ-ի և Արցախի դեմ, կարճ ժամանակում ՀՀ-ում իշխանափոխություն կարող է տեղի ունենալ: Այսինքն, գործող ղեկավարության նյարդերը կարող են տեղի տալ, և ինչ-որ պահի նրանք հասկանան, որ պատերազմ վարելու ունակությունները նրանց մոտ թույլ են, և իշխանության գան այնպիսի մարդիկ, դերակատարներ, որոնք ունակ են միջնաժամկետ և երկարաժամկետ պատերազմ վարել: Սա չափազանց մեծ ռիսկեր է պարունակում Ադրբեջանի համար, որովհետև այդ դեպքում շատ դժվար է կանխատեսել, թե ինչ ելք կլինի, եթե 2 տարի պատերազմի մեջ լինեն, լինենք: Չեմ կարծում, որ Ադրբեջանն այդ արկածախնդրությանը կգնա, որովհետև մեծ հավանականությամբ կարող են խաղաքարտեր խառնվել, ինչի դեպքում Ադրբեջանը մեծ խնդիրների առջև կկանգնի:
Մարիամ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «168 ժամ» շաբաթաթերթի այսօրվա համարում։
