ԱՀ ԱԳ նախարար Սերգեյ Ղազարյանի պատասխանները լրագրողների հարցերին օգոստոսի 17-ին տեղի ունեցած արտակարգ ասուլիսի ժամանակ
Հարց. Ինչպե՞ս կնկարագրեք հումանիտար իրավիճակն Արցախում:
Պատասխան. Ինչպես գիտեք` այսօրվա մեր ասուլիսի ձևաչափը փոխվել է, քանի որ րոպեներ առաջ ադրբեջանական կողմը կտրել է համացանցի օպտիկամանրաթելային մալուխը՝ խափանելով Արցախի կայուն կապը համացանցի հետ, և իմ գործընկերները չեն կարողացել Ստեփանակերտից միանալ ասուլիսին:
Ինչպես տեղեկացրել է Արցախի մարդու իրավունքների պաշտպանը, արդեն ունենք սովամահության դեպք: Մենք տեսնում ենք, որ, ցավոք սրտի, այդ վտանգը գնալով ավելի է լուրջ դառնալու` հաշվի առնելով, որ շատ սահմանափակ կարողություններ ունենք։
Կարդացեք նաև
Միևնույն ժամանակ, հաշվի առնենք, որ վառելիքի պակասությունը շատ ծանր վնասներ է հասցնում կենսագործունեության գրեթե բոլոր ոլորտներին՝ սկսած առողջապահության համակարգից մինչև գյուղատնտեսություն։
Ինչպես նշվել է պարոն Օկամպոյի զեկույցում, այո, Ադրբեջանը շատ գիտակցաբար է սովի մատնելու գործիքն ընտրել, և միայն ու միայն միջազգային հանրության կողմից կոնկրետ քայլեր ձեռնարկելու պարագայում հնարավոր կլինի զսպել ադրբեջանական կողմին։
Հարց. Ի՞նչ կարող են անել միջազգային կառույցները, կոնկրետ ՄԱԿ-ը՝ կանխարգելելու Ադրբեջանի ցեղասպան քաղաքականությունը։ Կա՞ մի բան, որ ակնկալում եք ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի նիստերից
Պատասխան. Ստեղծված իրավիճակին անդրադարձել է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը, և սա արդեն ողջունելի է։
Առիթից օգտվելով՝ ուզում եմ մեր շնորհակալությունը փոխանցել այն երկրների ներկայացուցիչներին, որոնք հստակ ձևակերպումներ են տվել Ադրբեջանի կողմից վարվող քաղաքականությանը և Լաչինի միջանցքի ապօրինի արգելափակմանը։ Միևնույն ժամանակ մտահոգություն ունենք մի շարք երկրների կողմից Լաչինի միջանցքի և այլ ճանապարհների, ինչ-որ տրանսպորտային կոմունիկացիաների միջև հավասարության նշաններ դնելու փորձերի առնչությամբ, ինչն անթույլատրելի է և չի համապատասխանում Լաչինի միջանցքի՝ 2020թ․ նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթով սահմանված պարամետրերին։
Այստեղ պետք է նշենք, որ ՄԱԿ-ի ԱԽ այս արտահերթ նիստի հրավիրումը միայն մեկնարկն է, և այս գործընթացը շարունակվելու է:
Կարողությունների առումով նշեմ, այո՛, ՄԱԿ-ի ԱԽ-ն այն կառույցն է, որն ունի և՛ նման իրավասություն, և՛ լիազորություններ` կանխարգելելու այն ցեղասպան քաղաքականությունը, որը մենք տեսնում ենք Ադրբեջանի կողմից։
Հարց. Ռուսաստանի ԱԳՆ-ի՝ Արցախի վերաբերյալ տարածած փաստաթուղթը և երեկվա հայտարարությունը որևէ կերպ կմեկնաբանե՞ք:
Պատասխան. Այդ հարցի վերաբերյալ կնշեմ, որ պաշտոնական խողովակներով Արցախի ԱԳՆ-ն նման փաստաթուղթ չի ստացել։ Հուլիսի 27-ի Արցախի Հանրապետության ԱԳՆ հայտարարության մեջ անդրադարձ կատարվել է նման տեսլականի, որը նախատեսում է ազգային փոքրամասնության կարգավիճակով Ադրբեջանի օրենսդրության շրջանակներում մեր իրավունքների ապահովումը։
Մենք շատ հստակ նշել ենք, որ սա իրականությունից կտրված տեսլական է: Սա ոչ միայն մեր կարծիքն է, սրա մասին փաստում են այն իրողությունները, որոնք մենք ունենք գետնի վրա: Եթե միջնորդներից որևէ մեկը նման հույսեր ուներ, ապա, տեսնելով Ադրբեջանի կողմից վարվող քաղաքականության հետևանքները՝ այն պարագայում, երբ 120 000 մարդ միտումնավոր մատնված է սովի, ամենօրյա կտրվածքով ադրբեջանական կողմից հնչում են ռազմատենչ հայտարարություններ, սպառնալիքներ՝ այդ թվում և ուժի կիրառման մասին, տեսնելով` ինչպես է ոչնչացվում հայկական պատմամշակութային ժառանգությունը, որևէ միջնորդ որևէ հիմք չունի պնդելու, որ նման տեսլականների առաջարկները հնարավոր կլինի կյանքի կոչել։
Հարց. Ի՞նչ կարող են անել ԱՄՆ Կոնգրեսն ու Պետական դեպարտամենտը` օգնելու կանխարգելել ցեղասպանությունն ու լուծելու այս կոնֆլիկտը։ Կա՞ն արդյոք կոնկրետ քայլեր, որոնք պետք է արվեն։
Պատասխան. Ես շատ կարճ կանդրադառնամ։ ԱՄՆ-ն և ՄԱԿ-ի ԱԽ-ն, հատկապես մշտական անդամ երկրներն այն պետություններն են, որոնք ունեն կանխարգելման գործիքակազմ: Օգոստոսի 8-ին Արցախի Հանրապետության նախագահի ուղերձում հստակ նշված է, թե ինչ ակնկալիքներ ունենք։ Առաջին հերթին պետք է հստակ քաղաքական գնահատական տան, հստակ իրավական բնորոշում տան ստեղծված իրավիճակին։ Արդեն իսկ նման գնահատականներ և բնորոշումներ ստանալուց հետո այդ գործիքակազմն ինքնին ի հայտ կգա, խոսքը և՛ պատժամիջոցների, և՛ այլ տեսակի դիվանագիտական, քաղաքական գործիքների մասին է։
Հարց. Պարոն Ղազարյան, ինչպե՞ս եք տեսնում Ստեփանակերտի և Բաքվի միջև բանակցությունները:
Պատասխան. Արցախյան կողմն ամենաշահագրգիռն է, որպեսզի խաղաղ ճանապարհով, բանակցությունների միջոցով մենք կարողանանք հասնել ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության համապարփակ կարգավորմանը։
Այստեղ ուղղակի մի քանի կարևոր հանգամանք պետք է նշենք:
Առաջինը, նման բանակցությունները պետք է ընթանան միջազգային ձևաչափի շրջանակներում, ինչը թույլ կտա ներգրավված կողմերին տեսնելու, որ բանակցություններն ընթանում են միջազգային իրավունքի նորմերին ու պահանջներին համապատասխան։
Երկրորդը, պետք է ամրագրվեն հստակ երաշխիքներ, որ կողմերը ստանձնած պարտավորությունները կատարելու են` հաշվի առնելով, որ մենք ունենք նոյեմբերի 9-ի փաստաթուղթ, որտեղ կա նաև Ադրբեջանի նախագահի ստորագրությունը, և որը չի գործում:
Ինչ վերաբերում է այն առաջարկներին, որ ստացել ենք երրորդ երկրի տարածքում հանդիպելու, այո՛, օգոստոսի սկզբին նախատեսվում էր նման հանդիպում, արցախյան կողմն ընդունել է առաջարկը, ադրբեջանական կողմը չեղարկել է մասնակցությունը, և մենք ստացել ենք Եվլախում հանդիպելու մասին առաջարկ։ Բայց, ինչպես տեղյակ եք, մեր հայրենակիցը՝ Վագիֆ Խաչատրյանը, ԿԽՄԿ-ի միջոցով Հայաստան տեղափոխվելու ընթացքում առևանգվել է ադրբեջանական ուժերի կողմից: Դրանից ելնելով՝ ինչ-որ հանդիպումներ, հատկապես առանց միջազգային միջնորդների, առանց երրորդ կողմի ներկայության, Ադրբեջանի տարածքում, անհնար են։ Ավելացնեմ նաև, որ արցախյան կողմը ռուսական խաղաղապահների միջոցով պարբերաբար փոխանցում է հանդիպումների մասին առաջարկներ, որոնք անտեսվում են ադրբեջանական կողմից։ Տեղյակ եք, որ վերջին այդպիսի հանդիպումը տեղի է ունեցել մարտի 1-ին, որի ընթացքում քննարկվել են տեխնիկական և հումանիտար բնույթի հարցեր, բայց ադրբեջանական կողմը փորձել է խեղաթյուրել այդ հանդիպման բովանդակային մասը, և մարտի 5-ին մենք տեսել ենք ադրբեջանական կողմի դիվերսիոն գործողությունը, որի հետևանքով երեք ոստիկան զոհվել է և մեկը վիրավորվել։
Հարց. Ադրբեջանի նախագահի արտաքին քաղաքական հարցերով օգնական Հիքմեթ Հաջիևը Ադրբեջանում հավատարմագրված դիվանագիտական կորպուսի և միջազգային մամուլի ներկայացուցիչների հետ հանդիպմանը նշել է, որ Արցախ բեռների տեղափոխման համար առաջարկվել է ոչ միայն Աղդամ (Ակնա)-Ստեփանակերտ, այլև Ֆիզուլի-Շուշի երթուղու տարբերակը: Կխնդրեինք Ձեր մեկնաբանությունն այս առնչությամբ:
Պատասխան. Պետք է նշենք, որ այդ իսկ քայլով կլեգիտիմիզացվի Ադրբեջանի կողմից Լաչինի արգելափակման ապօրինի գործողությունները։ Ադրբեջանը հստակ ուզում է, որպեսզի Հայաստանի և Արցախի միջև կապը կտրի՝ արգելափակելով Լաչինի միջանցքը: Եվ երկրորդը՝ որևէ միջազգային օգնություն չպետք է նսեմացնի մարդու արժանապատվությունը։ Հետևաբար, եթե Ադրբեջանը ստեղծել է նման ծանր իրավիճակ՝ միտումնավոր սովի մատնելով ավելի քան 120 000 մեր հայրենակիցների, կեղծ փորձերը՝ ներկայանալ մարդասիրական քողի տակ, անընդունելի են: Սա ոչ միայն Արցախի իշխանությունների, այլ նաև մեր քաղաքացիների դիրքորոշումն է։ Ինչպես տեղյակ եք, արցախյան մի շարք ՀԿ-ներ անդրադարձել են այս հարցին և նշել, որ սա ուղղակի անընդունելի է։ Հավասարության նշան դնել Լաչինի միջանցքի և Աղդամ-Ստեփանակերտ ճանապարհի միջև անթույլատրելի է։
Արցախի ԱԳ նախարարության հաղորդագրություն
