Ազգային ժողովը չպետք է կցորդ լինի վարչապետին կամ՝ նախագահին
«Սենատ» լատիներեն նշանակում է «ծերակույտ»: Անուրանալի փաստ է, որ կառավարման լավագույն ձեւերը ստեղծել են Հին Աթենքը, Հռոմը:
Մեր թվարկությունից դեռ առաջ: ԱՄՆ-ի ստեղծման հիմքում, անկասկած, կանգնած ողջախոհ լիդերները ստեղծեցին կառավարման Հին Հռոմի մոդելը: Ինչո՞ւ: Պատմությունից հայտնի է, որ Հռոմը մոտ 600 տարի գերիշխում էր Եվրոպայի եւ Ասիայի տարածքում: Ո՞րն էին նրա հզորացման եւ վերջում նրա կործանման պատճառները:
Սկզբնական շրջանում այդ հզորագույն կայսրությունը ղեկավարում էր Սենատը (իմա՝ Գերագույն Խորհուրդը), որի կազմում գործում էին այնպիսի անաչառ ու անկաշառ մարդիկ, ինչպես Ցիցերոնը: Եկավ ժամանակ, երբ Սենատի դերն ու նշանակությունը նսեմացավ, Հռոմն անցավ միանձնյա կառավարման: Պատմությունը ցույց է տալիս, որ ինչքան էլ հզորագույն, խելացի, ուժեղ անհատներ ղեկավարեն երկիրը, գալիս են հաջորդներ, որոնք փոշիացնում են, մսխում են նախորդների ստեղծածը:
Կարդացեք նաև
Ալեքսանդր Մակեդոնացի, Հուլիոս Կեսար, Օգոստոս Օկտավիանոս, Նապոլեոն, եւ այլ հզոր անհատներ է տվել պատմությունը, սակայն ուր է նրանց ստեղծածը: Վերլուծելով այս ամենը՝ ամերիկացի օրենսդիրները հասկացան, որ երկրի կառավարման լավագույն ձեւը, նրա երկարակեցության ապահովումը Սենատի ստեղծումն ու պահպանումն է, ինչքան էլ խելացի, ուժեղ լինի անհատը, միեւնույն է, նա ինչ-որ հարցում կարող է սխալ թույլ տալ, պատմության ճակատագրի վրա ազդել:
Ահա այստեղ է խելոք «ծերակույտը», ահա այստեղ է ԱՄՆ-ի կայունության ու հզորության գաղտնիքը:
Նայում ես ԱՄՆ նախագահին, սենատորներից շատերին, հազիվ են քայլում, շարժվում: Բոլոր երկրներում էլ կան խելացի, գրագետ երիտասարդներ, սակայն առաջնությունը տրվում է կենսափորձին (ծերակույտին): Մեզ մոտ ում են կոչում Վարպետ, մարդուն, ով ունի թե մասնագիտական փորձ, թե կենսափորձ, անցել է որոշակի ճանապարհ:
Իմիջիայլոց, որքան էլ սովետական հասարակարգը ուներ թերություններ, սակայն մարդուն միանգամից բարձր պաշտոնի չէին նշանակում: Նա պետք է «դպրոց» անցներ, մանավանդ՝ երկրի կառավարման գործում: Նայեք մեր Ազգային ժողովին: Այդպես չպիտի ընտրվի մեր Ազգային ժողովը: Ազգային ժողովը չպետք է կցորդ լինի վարչապետին կամ՝ նախագահին: Այն պետք է անկախ լինի ու ուղղորդի, հեռու պահի նրանց սխալներ թույլ տալուց:
Ի՞նչ մակարդակում է մեր դիվանագիտությունը: Շատ ցածր:
Գոնե սովորենք մեր թշնամուց:
Քանիցս կործանման եզրին կանգնած Թուրքիան փրկվել է անվրեպ դիվանագիտության շնորհիվ: Նրանք հերոսացնում են իրենց փրկիչներին, մենք ոչնչացնում ենք մեր փրկիչներին: Ինչո՞ւ չենք կարողանում «պատին դեմ տալ» հակառակորդին, երբ արդարությունը մեր կողմն է:
Մեր դիվանագետներին ուզում եմ հարցնել միջազգային հարթակներում.
1.Ինչո՞ւ Սովետական Միությունը համարվում է բռնապետական երկիր, սակայն նրա ղեկավարների որոշումները «հալած յուղի» տեղ են ընդունվում: Օրինակ, Լեռնային Ղարաբաղի հանձնումը Ադրբեջանին, ինչու չեն վիճարկվում ու չեղարկվում նրանց անօրինական որոշումները:
2.Եթե ժողովրդավարությունն առաջնային է, պարտադիր կատեգորիա է, ապա ինչու է ժողովրդավար Հայաստանը (իրենց ասելով՝ «բաստիոնը»), մեկ հարթակի վրա դրվում բռնապետական Ադրբեջանի հետ:
Ուր է արդարությունը:
Սլավա ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
02.06.2023
