Ներկայ դրութեամբ Արցախ շրջափակման ենթակայ չէ, այլ բառին ամբողջական իմաստով պաշարման տակ կը գտնուի։
Գետնի վրայ արձանագրուած այս զարգացումներուն ծանր մթնոլորտին մէջ է, որ Պաքուի իշխանութիւնները երկրորդ անգամ Ղարաբաղի հայերուն ներկայացուցիչները Պաքու հրաւիրեցին՝ վերահամարկման հարցեր քննարկելու համար։ Ատրպէյճանի իշխանութիւնները կը ջանան արցախցիները ներքաշել չափազանց վտանգաւոր հոլովոյթի մը մէջ՝ վերահամարկման խնդիրներու քննարկման քողին տակ ուղղակի կապերու միջոցով արցախցիները դնելու համար կատարուած իրողութեան դէմ յանդիման, թէ պաշտօնական կապեր հաստատելով Պաքուի իշխանութիւններուն հետ, ինքնաբերաբար ճանչցած, ընդունած եւ ընկալած կ՛ըլլան «վարչական Ղարաբաղ»ը Ատրպէյճանի անբաժան մասը ըլլալու մասին Պաքուի իշխանութիւններուն քաղաքական ծրագիրը։ Երկրորդ հրաւէրն ալ մերժելով՝ Արցախահայութիւնը անգամ մը եւս հաստատեց, որ ոչ մէկ պարագայի ետդարձ պիտի կատարուի Ինքնորոշման իրաւունքի արդար եւ իրաւացի պահանջէն։ Ատրպէյճանի իշխանութիւններուն այն պատճառաբանութիւնը, թէ Արցախի խնդիրը փակուած է՝ Արցախեան երկրորդ պատերազմին շնորհիւ, այսօր աւելի քան կը յամարուի արմատապէս սխալ ենթադրութիւն մը, որովհետեւ խնդրին էութիւնը կը յամենայ եւ ոչինչ լուծուած է։
Ամէնէն կարեւորը այն է, թէ երկուութիւն պէտք չէ յառաջանայ Երեւանի եւ Ստեփանակերտի իշխանութիւններուն մօտեցումներուն եւ ընկալումներուն միջեւ, ինչ կը վերաբերի Արցախի հայութեան ինքնորոշման արդար իրաւունքին, որ բնաւ կարելի չէ փոխարինել «Ատրպէյճանի մաս վարչական Ղարաբաղի հայ բնակիչներուն իրաւունքներուն եւ ապահովութեան երաշխիքներով»։
Արցախահայութեան ինքնորոշման իրաւունքի խնդիրը Հարաւային Կովկասի մէջ ռազմաքաղաքական եւ տնտեսական թէ այլ բնոյթի շահեր ունեցող շրջանային պետութիւններու պատկերացումներուն եւ ակնկալութիւններուն համապատասխան դարձնելը մեծ ճիգ, խոհեմ քաղաքականութիւն եւ համահայկական միասնականութիւն կը պահաջէ եւ ասոնք իրականութիւն դարձնելու համար հայութեան չի պակսիր ներուժը, տեսլականը եւ կամքը։ Միայն կը մնայ, որ Երեւանի իշխանութիւնները բոլորէն առաջ գիտակցին այս իրականութեան եւ ըստ այնմ վերաձեւակերպեն ու համակարգեն Հայաստանի պետութեան արտաքին քաղաքականութեան դրոյթները՝ ի մի բերելով հայկական ամբողջ ներուժը, որպէսզի կարելի ըլլայ միջազգային բոլոր հարթակներու վրայ հայկական մէկ ու միացեալ կեցուածքներով ուշադրութիւն կեդրոնացնել արցախահայութեան ինքնորոշման իրաւունքին ապահովման վրայ։ Դիւանագիտական խաղին օրէնքները այս տեսանկիւնէն պէտք է ձեւաւորուին։ Այլապէս նոյնիսկ Արցախի ներկայ իրավիճակին գոյավիճակի (status quo) փոխուիլը ահաւոր հետեւանքներ պիտի ունենայ։
Կարդացեք նաև
Ա.Ա.
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հայրենիք» շաբաթաթերթի այսօրվա համարում:
