Վերջին տարիներին արհեստական բանականությունն (ԱԲ) արագ զարգանում եւ ընդլայնում է իր հասանելիությունը տարբեր ոլորտներում, իսկ վերջին մի քանի ամիսներին, հատկապես 2022թ․-ի վերջին եւ 2023թ․-ի առաջին եռամսյակում զարգացման տեմպերն էլ ավելի են արագացել: COVID-19-ի համաճարակի ընթացքում AI-ի ներուժը առողջապահության ոլորտում ավելի ակնհայտ դարձավ, հատկապես վիրուսների տարածման կանխատեսումների, դրանց կանխարգելման ու նոր բուժման մեթոդների ու պատվաստանյութերի մշակման հարցերում: Միեւնույն ժամանակ, հեռավար աշխատանքի եւ առցանց հաղորդակցության նկատմամբ պահանջարկի աճը բարձրացրեց ԱԲ-ի հիման վրա աշխատող գործիքների նկատմամբ պահանջարկը։ Համաձայն տարբեր միջազգային հետազոտական ընկերությունների տվյալների՝ ԱԲ լուծումների համաշխարհային շուկան 2022թ․-ի կազմել է 200-300 մլրդ․ ԱՄՆ դոլար, իսկ 2030թ․-ին այն կհատի 1,5 տրիլիոն ԱՄՆ դոլարի շեմը։
Եթե նայենք դեպի ապագան՝ հավանական է, որ ԱԲ-ն կշարունակի մնալ տեխնոլոգիական զարգացման եւ նորարարության հիմնական շարժիչ ուժը հաջորդ տասնամյակների ընթացքում:
Ոլորտներից մեկը, որտեղ մենք, ամենայն հավանականությամբ, կտեսնենք զգալի աճ, ինքնավար համակարգերն են, օրինակ՝ ինքնակառավարվող մեքենաները, դրոնները եւ ռոբոտները: Այս համակարգերն արդեն փորձարկվում եւ կիրառվում են տարբեր ոլորտներում։ Տրանսպորտի, լոգիստիկայի եւ արտադրության ոլորտների փոխակերպման գործընթացում ԱԲ-ի ներուժը հսկայական է: ԱԲ-ի դերն էական է լինելու նաեւ քաղաքային համայնքների ինքնավար (խելացի) կառավարման համակարգերում։ Այսօր արդեն բազմաթիվ առաջադեմ քաղաքային համայնքներ կիրառում են նշված համակարգերը[1], օրինակ՝ Սինգապուր, Ցյուրիխ, Օսլո, Հելսինկի, Կոպենհագեն եւ այլն։
Ինքնավար համակարգերից բացի, ԱԲ-ն, ամենայն հավանականությամբ, մեծ ազդեցություն կունենա նաեւ այնպիսի ոլորտների վրա, ինչպիսիք են բժշկությունը եւ առողջապահությունը: Օրինակ՝ ԱԲ-ի հիման վրա աշխատող ախտորոշիչ գործիքներն արդեն օգտագործվում են հիվանդությունների եւ դրանց առաջացման պայմանների հայտնաբերման համար՝ ապահովելով արդյունքների անհամեմատ բարձր ճշգրտություն։ Իսկ ԱԲ-ի ներուժը՝ բժշկական հետազոտությունների ու բուժման մեթոդների կատարելագործման հարցերում աննկարագրելի բարձր է: Սա կարող է ներառել ամեն ինչ՝ անհատականացված բժշկությունից՝ հիմնված անհատի գենետիկական պրոֆիլի վրա, մինչեւ դեղամիջոցների հայտնաբերման նոր մեթոդներ, որոնք կիրառում են մեքենայական ուսուցման ալգորիթմներ: Հատկանշական է, կալիֆոռնիական մի ընկերություն[2] առաջարկում է նույնիսկ լոգիստիկ լուծումներ արհեստական ինտելեկտի վրա աշխատող դրոններով։ Այն իրականացնում է անհրաժեշտ դեղամիջոցների առաքում ամբողջ աշխարհի բնակչությանն՝ առանց օդաչուի: Այս դրոնները կարողանում են դիմակայել եղանակային կոշտ պայմաններին և շրջել հասարակածով ընդամենը երկուսուկես օրվա ընթացքում։ Այս կազմակերպության դրոնները անմիջապես առողջապահական կենտրոններում գտնվող հիվանդներին են առաքել 1 միլիոն COVID-19 պատվաստանյութ։
Կարդացեք նաև
Մեկ այլ ոլորտ, որտեղ AI-ն, հավանաբար, զգալի ներդրում կունենա, բնապահպանությունն է: Սենսորներից եւ այլ սարքերից ստացված հսկայական տվյալների վերլուծությամբ՝ ԱԲ-ն կարող է օգնել մեզ ավելի լավ հասկանալ եւ լուծել բնապահպանական մարտահրավերները, ինչպիսիք են կլիմայի փոփոխությունը, ռեսուրսների սպառումը եւ աղտոտումը: Սա կարող է ներառել ամեն ինչ՝ շենքերում եւ տրանսպորտային համակարգերում էներգիայի սպառման օպտիմալացումից մինչեւ բնական աղետների ազդեցության կանխատեսում եւ մեղմացում:
Իհարկե, կան նաեւ պոտենցիալ ռիսկեր՝ կապված ԱԲ-ի արագ զարգացման եւ ներդրման հետ: Այդ ռիսկերը պայմանավորված են այն մտահոգություններով, որ ԱԲ-ի զարգացման, տեղայնացման եւ մեր կյանք՝ արագ մուտք գործելու արդյունքում մարդիկ կկորցնեն իրենց աշխատանքը, անձնական տվյալների գաղտնիության եւ անվտանգության հարցերն էլ ավելի խոցելի կդառնան, ԱԲ-ի կողմից միտումնավոր կամ ոչ միտումնավոր կատարված սխալները կարող են ճակատագրական լինել, եւ այլն։ Ուստի, այս մարտահրավերներին դիմակայելու եւ ԱԲ-ի ներուժը հասցեական ու արդյունավետ օգտագործելու, հանրային բարիք ստեղծելու համար կառավարությունները, քաղաքականություն մշակողները, բիզնեսները, քաղհասարակությունը եւ անհատները պետք է սերտ համագործակցեն։
ԱԲ-ի հետ մարդկության ապագան, ամենայն հավանականությամբ, կլինի եւ՛ հետաքրքիր, եւ՛ դժվար: Քանի որ մարդկությունն ընտրել է զարգացման այս ուղին, ԱԲ-ն շարունակում է զարգանալ եւ ընդլայնել իր հասանելիությունը։ Ուստի կարեւոր է, որ ԱԲ-ի զարգացման եւ դրա կիրառության ոլորտների ընդլայնման ընթացքում մենք լինենք շրջահայաց՝ կառավարելի ռիսկերի պայմաններում առավելագույնի հասցնելով օգուտները:
ԱԲ-ի զարգացմամբ են պայմանավորված լինելու առաջիկա տասնամյակներում համաշխարհային տնտեսության աճի բարձր տեմպերը, բազմաթիվ ոլորտներում արտադրողականության թռիչքաձեւ աճերը, եթե, իհարկե, աշխարհաքաղաքական մարտահրավերները չխոչընդոտեն համաշխարհային տնտեսության զարգացումը։ Ընդհանուր առմամբ, հաշվի չառնելով մրցակցային հետևանքները և անցումային ծախսերը, AI-ն կարող է մինչև 2030 թվականը ապահովել մոտ 13 տրիլիոն դոլարի լրացուցիչ տնտեսական արդյունք՝ ավելացնելով համաշխարհային ՀՆԱ-ն տարեկան մոտ 1,2 տոկոսով[3]: Այն երկրները, որոնք կկարողանան ճիշտ դիրքավորվել ԱԲ-ի զարգացման եւ տարբեր ոլորտներում ԱԲ-ի արագ ներդրման եւ տեղայնացման հարցում, էականորեն շահեկան դիրքերում կհայտնվեն։
«Էքսպորտ Արմենիա» ասոցիացիայի համահիմնադիր, «Ավենյու քընսալթինգ գրուպ» խորհրդատվական ընկերության բաժնետեր Կարեն Մարտիրոսյան
[1] https://rankingroyals.com/tech/top-13-smart-cities-in-the-world-2021/, IMD Smart City Index 2021
[2] https://www.flyzipline.com/
[3]https://www.mckinsey.com/~/media/McKinsey/Featured%20Insights/Artificial%20Intelligence/Notes%20from%20the%20frontier%20Modeling%20the%20impact%20of%20AI%20on%20the%20world%20economy/MGI-Notes-from-the-AI-frontier-Modeling-the-impact-of-AI-on-the-world-economy-September-2018.ashx
