Ուզում եմ այս հոդվածը նվիրել Կարեն Վարդանյանին, ով ինձ Հայաստանում ապահովեց իմ առաջին աշխատանքը
Առաջին մաս
Հարսանիքիս խնջույքին հայտնաբերել էի անհատին փառաբանելու մի երեւույթ: Դե, լինում է այն դեպքերում, երբ աշխատում եք մեծ ընկերությունում: Ես ականատես էի նույնին Լիբանանում, երբ աշխատում էի մեծ բանկում, մարդիկ կեղծավոր գովասանքներ էին հնչեցնում նրա մասին եւ նկարագրում նրան, որպես գերմարդ, ինձ մղում էր ատել նրան, եւ իրականում նա մեղավոր չէր, դա հասարակությունն է, համայնքը, համակարգը, մտածելակերպն ու կեղծ համոզմունքները, եւ խնդրի արմատը հենց մեր էության եւ ըմբռնումների մեջ է, դա նրա շրջապատն է, ովքեր նրան գովաբանում են այն աստիճան, որ դուք ատում եք:
Այդ պահից իմ մոտ աճեց մի կերպար, որը հակասում էր միջին մակարդակի ընկերությունների ղեկավարներին, որոնցում ես աշխատում էի: Ես ընտրեցի այլեւս երբեք չաշխատել մեծամասշտաբ ընկերությունում եւ հայտնի դարձա իմ համառ, անզիջում, կատաղի բնավորությամբ: Այդ առաջնորդի եւ կեղծավորների նկատմամբ, որոնք գովաբանում էին նրան՝ փորձելով ձեւացնել իրենք իրենց որպես բարձր մակարդակի, բարեկիրթ մարդկանց, բարձր բարոյականության տեր, որտեղ իրականում հոգին զրկվում է որեւէ միջուկից, եւ զարմանալի չէ, որ ես դարձա ամուր սոցիալիստ: Վերադառնանք իմ հարսանեկան խնջույքին, այնտեղ ուրիշ ՉԱՍՏՎԱԾ կար, ես բախվեցի նրան սխալմամբ, նա ակնհայտորեն հարբած էր, երբ ես առաջարկեցի իմ բաժակը, նա զայրացած նայեց ինձ եւ ասաց. «տոնե՞նք, գիտե՞ք ինչ արեցիք, ուղղակի ինձ զրկեցիք իմ լավագույն աշխատակցից, ես ատում եմ ձեզ», եւ ես, իմ բնորոշ լիբանանցի բնավորությամբ, չազդվեցի, ասացի նրան. «Գիտե՞ք, թե ինչ են ասում Լիբանանում արաբական ասացվածքով. որոշ ազգերի աղետները օգուտ են ուրիշների համար»: Դա էլ ավելի գրգռեց նրան, եւ կինս խփեց ուսիս, որ լռեմ, եւ, հեռացանք: Կինս ինձ հանդիմանեց. մի արա, նա մեր շեֆն է, նորմալից շատ է խմել, կարող էր կռիվ սկսել: Զավեշտալին այն է, որ կինս տարիներ շարունակ աշխատել էր այնտեղ, եւ միայն մեկ անգամ նրա աշխատավարձը 20% բարձրացավ, նա երկար ժամեր էր աշխատել լարված միջավայրում, մենք ամիսներով հետաձգել էինք մեր հարսանիքը, մինչեւ նա կարողանար ինչ-որ մեկին սովորեցնել իրեն փոխարինելու համար, բայց Հայաստանից գնալուց տարի անց երկու անգամ կապվեցին ու կրկնակի աշխատավարձ առաջարկեցին, որ վերադառնա, երբ հարցրեց, բայց ամուսինս ի՞նչ կաշխատի, ասացին, որ ինձ էլ աշխատանք տալու միջոց կգտնեն։ Բնականաբար մտածեցի, այսքան տարիների ընթացքում նրանք կնոջս ծառայությունների կարիքն ունեին եւ պատրաստ էին նրան վճարել այս կրկնակի աշխատավարձը, ինչո՞ւ դա չարեցին, իր իսկ ղեկավարը ինքնաբուխ արտահայտվելու պահին խոստովանեց, թե որքան կարեւոր է նա. բայց նրանք նախընտրեցին դա չանել, ի վերջո, Հայաստանում աշխատանք շատ դժվար է գտնել, եւ նա չէր համարձակվի վարձատրության բարելավում պահանջել, բայց հիմա, որ նա ընտրության հնարավորություն ուներ, նրանք հանկարծ պատրաստվում էին կրկնապատկել նրա աշխատավարձը:
Կարդացեք նաև
2015 թվականին ես ու կինս քննարկեցինք Հայաստան մշտական բնակություն հաստատելը, նա ինձ ասաց, թե ինչն է իրեն վախեցնում իմ ծայրահեղ լավատեսական ոգեւորությունից եւ զգուշացրեց, որ Հայաստանը դյութիչ եմ համարում, առանց խորանալու նրա դժվարությունների մեջ. հիմնական դժվարությունը ո՞րն է, հարցրեցի, եւ նա ինձ ասաց, որ Հայաստանում ամենալուրջ խնդիրը աշխատանք գտնելն է: Դե, դա ինձ համար խնդիր չէ, ասացի, որովհետեւ Լիբանանում առաջին իսկ պահին ես աշխատանք գտա ցանկացած ընկերությունում, անմիջապես հեռանալ, նույնիսկ չմտածելով նախ աշխատանք ապահովելու մասին, քանի որ CV-ն ուղարկելուց հետո հաջորդ 48 ժամվա ընթացքում ես կգտնեի 2 կամ 3 աշխատանքի առաջարկ, նույնիսկ երկրորդ անգամ ընդունվեցի աշխատանքի այն ընկերություններում, որտեղ հեռացել էի վիճելով, մեկ տարի անց, երբ մենք երկուսս էլ հանդարտած էինք: Ես եկա Հայաստան 2016 թվականի հունվարին, փորձարկելու դաշտը, հանդիպեցի մի քանի ընկերությունների հետ, որոնք միայն ցանկանում էին անձամբ հանդիպել ինձ հետ, վերջնական վերադարձից 3 ամիս առաջ ես կապ հաստատեցի Հայաստանի տասնյակ ընկերությունների հետ, եւ բոլորը ծայրահեղ հետաքրքրություն հայտնեցին: 2017 թվականի հունիսին ես ժամանեցի Հայաստան, նույն օրը՝ ուրբաթ, կեսօրին, կատարեցի իմ առաջին հարցազրույցը, հաջորդ օրը ինձ ասացին, որ ես պաշտոնապես սկսել եմ աշխատել նախօրեին՝ աշխատավարձը 95% մոտ է Լիբանանում ստացածս աշխատավարձին, երբ ասացի, որ այլ հարցազրույցներ ունեմ, ինձ ասացին, որ մենք ջենտլմենական համաձայնություն ունենք, հիմա նրանք մնացել են առանց ծրագրավորողի, եւ որ 3 ամիս հետո ինձ կտան 25 % աշխատավարձի բարձրացում, սա եւ իմ էմոցիաներին, եւ էգոյին (ջենտլմենական համաձայնության մասը) եւ իմ մտքին դիպավ, որովհետեւ խոստացված նոր աշխատավարձը նույնիսկ ավելի բարձր էր, քան այն, ինչ վճարվում էի Լիբանանում, եւ ես չեղարկեցի իմ բոլոր հարցազրույցները։ Հետո նոր շեֆս ինձ հարցրեց՝ ինչո՞ւ ընտրեցի գալ Հայաստան, ասացի, որ սիրում եմ այստեղ, նա պատասխանեց. «Ինչ էլ սիրելու տեղ է Հայաստանը», եւ մի քանի հոգի ծիծաղեցին։
Մինչ օրս ես երբեք չեմ մոռանա որոշակի պահ. Ես կանգնեցի Երեւանի Հանրապետության հրապարակում եւ ասացի ինքս ինձ՝ Բեդրո՜ս, վերջապես ավարտվեցին քո խնդիրները, որոնց ականատեսն ես եղել քո ամբողջ կյանքում, ճիշտ է, որ դա տեղի ունեցավ 45 տարի անց, բայց լավ է ուշ, քան երբեք։
Բայց իմ խնդիրները, ինչպես բոլոր նրանք, ովքեր ապրել են երկիր մոլորակի վրա ժամանակի սկզբից, երբեք չեն ավարտվում, նոր էին սկսելու:
Մեկ շաբաթ անց ընկերությունը մեզ բոլորիս տարավ ռեստորան, որտեղ ես պետք է հանդիպեի մի դեպքի, որը իմ երկրում ականատեսները տագնապալի կհամարեն եւ անմիջապես կմիջամտեն՝ կանխելու դրա ողբերգական էսկալացիան, բայց Հայաստանում դա շատ նորմալ բան էր թվում, եւ մարդիկ կարծես թե դրանում ոչ մի վատ կամ տարօրինակ բան չէին տեսնում:
Նստեցինք սեղանի շուրջ, ինձ ընկերություն բերողն ասաց, որ պետք է միշտ հիշել, որ ես իսկապես տեսնում եմ Հայաստանը հիասքանչ, բայց երբ խորանամ, չափազանց դաժան է, ապա հարցրեց, թե գիտե՞մ գեներալ Գյուդոզորի պատմությունը, երբ ասացի՝ չգիտեմ, նա զարմանք կեղծեց եւ մեկ այլին ասեց՝ Բեդրոսը չգիտի, թե ով է պատմության մեծագույն գեներալը, ինչպես է դա հնարավոր, եւ այդ տղան նայեց ուղիղ աչքերիս մեջ, գլուխը օրորեց եւ քսան րոպե ինձ ասաց, որ մենք՝ արտերկրի հայերս, երբեք չենք վայելելու նույն մակարդակի մշակույթը, որ վայելում են տեղի հայերը, ես ապշած մտածում էի, որ գոնե ներողություն կխնդրի իր կարծիքի համար, բայց նա նույնիսկ չէր մտածում կեղծել, բացահայտ արտահայտում էր իր արհամարհանքը, եւ ոչ ոք նրան նույնիսկ չասաց, որ չափը անցուց:
Երկու ամիս անց ծնվեց իմ երկրորդ դուստրը, եւ արդար լինեմ, ես ոչ մի լումա չեմ վճարել, Լիբանանում 1500 դոլար եմ վճարել առաջին աղջկաս հիվանդանոցում ծնվելու համար: Մեկ շաբաթ անց ընկերությունը մեզ տարավ սքայ բարի տանիք, ես աշխարհի գագաթին էի:
Աղջկաս ծնվելուց մեկ շաբաթ անց, հանկարծ տեղացի ծրագրավորողը եկավ, պարզ էր, որ նա համաձայնվել էր ավելի ցածր աշխատավարձի, եւ ով ինձ բերել էր ընկերություն, նույնիսկ բարեւ չփոխանակեց ինձ հետ, եւ ես գիտեի իմ օրերը: 2017 թվականի նոյեմբերին նրանց ասած ջենտլմենական պայմանագիրը ավարտվեց, այն պետք է լիներ միակողմանի, եւ շուտով ինձ կանչեցին գրասենյակ եւ ասացին՝ «Շնորհակալություն, հաջողություն»:
Վերջին անգամ դա տեղի ունեցավ ինձ հետ 2003 թվականին, եւ այդ օրվանից հետո ընկերությունից հեռանալու 2 ճանապարհը ղեկավարին ասելն էր. «Հաջողություն եմ մաղթում»:
Հայաստանում ինձ ասացին՝ «Շարժվիր»: Նոր տղայի շնորհիվ, ով ընտրեց գալ եւ փոխարինել ինձ, նա երբեք չգիտեր, որ երկուսին կոտրել է այդ ընթացքում, եւ նրանցից մեկն ինքն է, ով ընդունում է փոխարինել մեկ այլ ծրագրավորողին ավելի ցածր վարձատրությամբ, եւ նա ճանապարհ է հարթում երրորդ ծրագրավորողի համար, որ գա եւ այդ ընթացքում կոտրի երեքիս:
Երբեք չեմ մոռանա, թե ինչպես էր տգետ, դրսից հայ հռչակած տղան իրեն հետ վերաբերվում, գեներալի պես հրամաններ էր տալիս, բայց մարմնի լեզվով եւ ներդաշնակություն արտահայտող ժեստով, մինչդեռ երբեք չէր թաքցրել իր արհամարհանքը իմ հանդեպ։
Սկզբում ինձ չէր հետաքրքրում, ուղարկեցի իմ CV-ն եւ հրավիրվեցի մի տասնյակ հարցազրույցների, եւ ես իսկապես ծիծաղեցի դրա վրա, մտածեցի, որ հաջորդ շաբաթվա ընթացքում աշխատանք կգտնեմ: Բայց ես սխալվեցի, եւ այսօր ուզում էի ասել այն, ինչ ուզում էի ասել տարիներ շարունակ, եւ իսկապես հավատում եմ, որ իմ ենթագիտակցական մտքում բոլոր գործողությունները, քայլերն ու ուղղությունները, որոնք ձեռնարկել եմ, ծրագրում են այս պահին, քանի որ ուզում եմ կոտրել տաբուները։ Քանի որ խորապես հավատում եմ, որ հայկական ընկերությունները, իրենց կարճատես ռազմավարություններով, խորամանկ լինելու միտումով, բայց իմաստնությունից զուրկ մոտեցումներով, կատարել են խորը բարոյական, ազգային եւ հայրենասիրական հանցագործություն Հայաստանի նկատմամբ։ Հայ աշխատավոր դասակարգի, հանրապետության, ազգի եւ ամենակարեւորը՝ իրենց նկատմամբ:
Պետրոս ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ,
բլոգեր
«Առավոտ» օրաթերթ
25.02.2023
