Ասում են լիբանանցի միջին խավի ֆուտբոլասերները
Ֆուտբոլը ստեղծել է բանվոր դասակարգը, պարզ, հասարակ մարդը. բանվոր դասակարգի խաղ է, ասում էին, որ հին ժամանակներում հարուստները նախընտրում են այլ մարզաձեւեր եւ ֆուտբոլը համարում են փողոցային ցածր մակարդակի խաղ։
Ֆուտբոլն ունի իր հմայքն ու ժառանգությունը, ճիշտ է, որ հաճախ այն դուրս է գալիս վերահսկողությունից, զգացմունքային երկրպագուները հայտնվում են ծայրահեղ կատաղի արձագանքների, երբեմն խռովությունների մեջ, բայց դա հոգու սիրտն է, կախարդանք է, որը դիպչում է հավատարիմ երկրպագուների սրտերին, ովքեր այնքան հաճախ են հույզերով ու արցունքներով պայթում իրենց սիրելի թիմերի համար՝ ե՛ւ ուրախությունից, ե՛ւ ցավից: Մեզնից ով չի լացել իր թիմի համար, ես գյուտ չեմ անում, երբ ասում եմ, որ միլիոնավոր մարդիկ ամբողջ աշխարհում շնչում են ֆուտբոլը, բոլոր սերունդներից եւ սեռերից, բոլոր ազգերը, բոլոր դասերը, մտավորականներն ու հասարակ աշխատողները, հարուստներն ու աղքատները, ֆուտբոլը տասնամյակներ առաջ դարձել է համախմբման խորհրդանիշ: Բայց կա մեկ այլ կողմ էլ…
Ամբողջովին չդատապարտելով եւ չքննադատելով այն փաստը, որ փողը, ուզենք թե չուզենք, գործոն է, որը միշտ ներկա կլինի, դա չի նշանակում, որ մենք ենթարկվում ենք նրա կամքին ու ցանկությանը, ծափ ենք տալիս եւ ողջունում, մինչդեռ այն դուրս է եկել վերահսկողությունից, եւ ինչպես կյանքում՝ այն դարձել է գերիշխող իրականություն, որն անվերահսկելի կերպով կառավարում է այս խորհրդանիշն ու ազնիվ խաղը, եւ այս անվերահսկելի տիրույթն ու հիստերիան նույնպես դարձել է այնպիսի վիրուս, որը սկսել է սպանել խաղի հոգին եւ ոգին, եւ ժամանակն է կազմակերպիչ մարմինները՝ ՖԻՖԱ-ն, ՈՒԵՖԱ-ն, ոտքի կանգնեն եւ դնեն սահմաններ, սահմանափակումներ, ֆինանսական գործոնի առկայությունը ուժեղ ազդեցություն, որպես ներկա փաստացի իրատեսական գործոն, հնարավոր չէ հաղթահարել, պետք է հասկանալ այն փաստը, որ այն առկա է:
Կարդացեք նաև
Այդպիսի ողբերգական օրինակներից մեկը Լիբանանն է, եւ սա թերեւս վեցերորդ աշխարհի առաջնությունն է, որ առաջանում է այս շփոթությունը, տեսականորեն եւ պատմականորեն, Լիբանանի կառավարության հեռուստաընկերությունը՝ TeleLiban-ը ներկայացրել է աշխարհի գավաթը լիբանանցիների համար, իհարկե, TeleLiban-ը հանրային հեռուստաընկերություն է, բայց 2014 թվականին մեծ վեճ եւ շփոթություն առաջացավ, հարգալից հեռարձակող կաբելային ալիք հաստատությունը գնել էր հեռարձակման իրավունքները ՖԻՖԱ-ից, եւ Լիբանանի կառավարությունը ստիպված էր վճարել մոտ 2 կամ 3 միլիոն դոլար, որպեսզի կարողանար հեռարձակել, Լիբանանի կառավարությանը բացակայում էր ֆինանսները, եւ լիբանանյան մալուխային տեղական ընկերությունները մեզ ասացին, որ մենք պետք է վճարենք մի քանի հարյուր դոլար, որպեսզի այս ընկերությունների ալիքը մեր մալուխի վրա լինի, երեք օր շարունակ նրանք, ովքեր կարող էին, վճարեցին այս ծառայության համար:
Այնուհետեւ TeleLiban-ը հայտարարեց, որ այն հեռարձակելու է Աշխարհի գավաթը, այնուամենայնիվ, քանի որ նա նաեւ միջազգային մակարդակով պայմանավորվածություն ունի, որ իրավունք ունի հեռարձակել ցանկացած միջազգային սպորտային իրադարձություն, մի քանի օր անց Լիբանանի կառավարությունը համաձայնություն ձեռք բերեց այս հաստատության հետ, եւ բոլոր նրանք, ովքեր ունեին կաբելային հեռուստատեսության բաժանորդագրություն, կարողացան անվճար ունենալ այս ալիքը, քանի որ Լիբանանի կառավարությունը վճարել էր դրա համար, բայց համաձայնագիրը չէր ներառում TeleLiban-ը, հետեւաբար, մարդիկ պետք է ունենան կաբելային բաժանորդագրություն (բարեբախտաբար, մեծ մասը ուներ, բայց ոչ բոլորը):
TeleLiban-ը հակադարձեց եւ հեռարձակեց, աշխարհի գավաթի մրցաշարի ավարտից հետո ընկերությունը ձեռնարկեց իրավական գործողություն TeleLiban-ի դեմ, բայց լիբանանյան դատարանը մերժեց դատական հայցը, կարծում եմ, որ ընկերությունը կարող էր մեկ քայլ առաջ գնալ, եթե որոշեր դիմել միջազգային դատարան, բայց, բարեբախտաբար, չհետապնդեց, նախ ասեմ, որ ես իրավաբան չեմ, եւ այս ամբողջ տեղեկատվությունը այն է, ինչ ես կարդացել եմ համացանցում տարիներ առաջ, այստեղ գրածներիս մի մասը կարող է 100% ճշգրիտ չլինել: TeleLiban-ը պնդում էր, որ այն պարզապես օգտագործում է միջազգային սպորտային իրադարձությունները հեռարձակելու իր իրավունքը, ինչն անում էր ավանդաբար եւ միշտ։
Հիմա հիշում եմ Լիբանանի կառավարության եւ կաբելային ընկերության պայմանավորվածությունից հետո մամուլի ասուլիսը, հիշում եմ ընկերության մամուլի խոսնակի խոսքերը. «Մեզ ագահության մեջ ամբաստանել են – մենք սիրում ենք լիբանանցիներին եւ շատ զոհողությունների ու փոխզիջումների ենք գնացել, որպեսզի լիբանանցիները կարողանան ֆուտբոլ դիտել»: Հիմա նորից ուզում եմ փորձել օբյեկտիվ լինել, արդյոք ընկերությո՞ւնն է մեղավոր, ես այդպես չեմ կարծում: Ի վերջո, նա հսկայական գումար է վճարել ՖԻՖԱ-ից հեռարձակման իրավունքները գնելու համար, ուստի արդարացի՞ է, որ մենք խնդրենք, որ այն անվճար տա լիբանանցիներին:
Այս տարի մենք լսում ենք նույն պատմությունը, իմ լիբանանցի բարեկամուհին հենց այսօր առավոտյան ինձ նորից ասում է, որ չի կարողանա հետեւել Աշխարհի գավաթին, քանի որ այստեղ այն կարժենա 190 դոլար, մինչդեռ Լիբանանի սնանկացումից հետո ԱՄՆ դոլարը բարձրացավ 1500-ից։ Լիբանանյան ֆունտ՝ 30/40,000, հետեւաբար լիբանանցիների մեծ մասը չի կարողանա թույլ տալ եւ դիտել:
Իսկ ինչո՞ւ են հասարակ լիբանանցիները զրկվում այս ուրախությունից, դա իրենց խաղն է, դա ժողովուրդների խաղն է, եթե չլինեին բանվոր դասակարգն ու աղքատները, ովքեր արցունքներով, նվիրումով ու կրքով գրկեցին այս խաղը, խաղը նույնիսկ գոյություն չէր ունենա, երկրպագեցին, մինչեւ այն դարձավ աղքատ եւ միջին բանվոր դասակարգի լեգենդն ու խորհրդանիշը, այժմ հարուստները, հայտնիները (celebrities), կորպորացիաները հասկացան դրա հմայքը եւ եկան, բայց ոչ որպես հյուրեր, այլ որպես մարդիկ, ովքեր ցանկանում են տիրանալ, սպանել նրա հոգին, դա հոգին ու ոգին է, որը հիմնված է ինքնաբուխ հավաքական էմոցիոնալ հանելուկի վրա: Դա այն խաղն է, որի վրա խաղադրույքների խոշոր կորպորացիաները եկան եւ բացասաբար ազդեցին, նույնիսկ ստանձնեցին, քանի անգամ սկանդալներ եղան, որտեղ աստղերն ու ակումբները երբեմն փոխելով բնական արդյունքները՝ միայն խաղադրույքների ընկերությունների շահերը ապահովելու համար:
Վերջապես, եզրակացնելու համար, խաղադրույքները պետք է արգելվեն, բանվոր դասակարգի մարդիկ են նրանք, ովքեր շատ են զբաղվում խաղադրույքներով, դա պետք է դադարեցվի, ՖԻՖԱ-ն եւ ՈՒԵՖԱ-ն պետք է դադարեցնեն հեռարձակող ընկերություններին բացառիկ իրավունքներ տրամադրելու քաղաքականությունը, նրանք պետք է պայմանավորվեն տեղական կառավարությունների հետ, այս կերպ ոչ ոք չի բողոքում զոհ լինելուց, իսկ աղքատ երկրների դեպքում ՖԻՖԱ-ն պետք է հաշվի առնի, որ աղքատ երկրները պետք է ունենան հատուկ վերաբերմունք եւ գին, եւ, այո, ես կարծում եմ, որ սա արդար է եւ պահանջելն այնքան էլ շատ չէ, այն հմայքից, որ ժողովրդին տալիս է ֆուտբոլը, այն ստանում է իր ուժը, եւ ֆուտբոլը չի կարող գոյություն ունենալ միայն հարուստ երկրներում, այն կկորցնի իր նպատակը, առաքելությունը:
Մենք նաեւ լավ լուր ենք լսում, որ Լիբանանում հեռարձակման իրավունքների հարցը կլուծվի, հուսով եմ եւ հաջողություն եմ մաղթում՝ այս հարցում փոխհամաձայնություն եւ ներդաշնակություն:
Պետրոս ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ
բլոգեր
«Առավոտ» օրաթերթ
22.11.2022
