«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է «Հելսինկյան նախաձեռնություն-92» Լեռնային Ղարաբաղի կոմիտեի համակարգող, խաղաղության և մարդու իրավունքների միջազգային մրցանակների դափնեկիր Կարեն Օհանջանյանը։
-Ի՞նչ եք կարծում, ի՞նչ կտա Բաքու-Ստեփանակերտ ուղիղ երկխոսությունը, արդյոք անհրաժեշտ չէ, որ Արցախն այլևս ուղիղ դիմի միջազգային հանրությանը՝ ասելով, որ այլևս չի լիազորում Հայաստանին խոսել իր անունից և ինքն է անձամբ իր հարցերի իրավատերը։
-Հարցի վերջից կպատասխանեմ. Այո դուք ճիշտ եք։ Այսօր Հայաստանի «Արցախին անբարյացակամ վերաբերող» իշխանությունները միջազգային հարթակներում Արցախի ժողովրդի անունից խոսելու լեգիտիմ իրավունք չունեն։ Վերջերս Ստեփանակերտում տեղի ունեցած վիթխարի հանրահավաքը Լեռնային Ղարաբաղի և նրա իշխանությունների անկախ կարգավիճակի հարցի օրինականացման ցուցադրում էր, որոնք պայքարում են իրենց հողում ապահով ապրելու և իրենց ընտրությամբ ապրելու իրենց ժողովրդի ազատության համար։
Եվ միայն Արցախի իշխանություններն են իրավասու խոսել Արցախի անունից։ Սա, կարծում եմ, արդեն ընդունում են նաև միջազգային կազմակերպություններում։ Վերջին մի քանի ամիսների ընթացքում միջազգային միջկառավարական հաստատություններ կատարած իմ այցերը թույլ են տալիս վստահորեն խոսել այս մասին: Եվ նրանք կցանկանային ուղիղ երկխոսություն հաստատել Արցախի հետ և սկսել Արցախի միջազգային ճանաչման գործընթացը։ Բայց նրանք նույնպես չեն կարող անտեսել այս հարցում Ադրբեջանի հակազդեցությունը, որը կարծում է, որ 2020 թվականի պատերազմից հետո ԼՂ հարց գոյություն չունի։ Միջազգային կառույցներում տանդեմ հանդես եկող Ադրբեջանն ու Թուրքիան չափազանց մեծ նշանակություն ունեն Արևմուտքի համար՝ ի դեմս ռուսական ռազմական ընդլայնման և էներգետիկ ռեսուրսների նկատմամբ պատժամիջոցների։
Կարդացեք նաև
Ադրբեջանը Թուրքիայի հետ միասին այլընտրանք է արևմտյան սպառողներին էներգառեսուրսներով ապահովելու համար՝ սակավության պայմաններում։ Ուստի այսօր Արևմուտքը չի կարողանում այնպիսի քայլեր ձեռնարկել, որոնք կառաջացնեն Ադրբեջանի դիմադրությունը և սպառնալիք կստեղծեն Արևմուտքի և Ադրբեջանի համագործակցության համար էներգետիկ և այլ ոլորտներում։ Այս առումով մենք պարզապես պարտավոր ենք երկխոսություն սկսել մի երկրի իշխանությունների ներկայացուցիչների հետ, որը ձգտում է խեղդել մեզ։ Մեր պարտքն է մեր հակառակորդի հետ միասին գտնել ուղիներ, որոնցով մենք՝ երկու ժողովուրդներս, կարող ենք խաղաղ գոյակցել և առանց վախի սկսել համագործակցությունը՝ օրակարգից չհանելով Արցախի ապագա անկախ կարգավիճակի հարցը։
-Ամենայն հավանականությամբ խաղաղության պայմանագիրը կկնքվի առանց Ղարաբաղի հարցի ներառման, ինչպե՞ս են վերաբերում այդ հանգամանքին Արցախում, այդպիսի պայմանագրի կնքումից հետո Ալիևն առհասարակ կուզի՞ խոսել Արցախի մասին։
–Չափազանց բացասական։ Եթե դա տեղի ունենա, ապա Հայաստանի իշխանությունները մեր կողմից կընկալվեն որպես թշնամական, ապազգային, և նման իրավիճակը հիմք կդնի արցախահայության և հայության բաժանման համար։ Ես դեռ հավատում եմ, որ Հայաստանի իշխանությունները դեռ ժամանակ ունեն խաղաղության պայմանագրում Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի շահերի ձևակերպված ներկայացման ընդունելի հնարավորություններ գտնելու համար։ Ինչ վերաբերում է Ալիևին, ապա նա դատապարտված է խաղաղ երկխոսություն սկսելու Լեռնային Ղարաբաղի հայերի հետ, հակառակ դեպքում արցախահայությունը միշտ ռեզերվում ունի վրեժխնդրության գործոն։ Եվ ուզում եմ նշել, որ միշտ չէ, որ սպառազինության մեջ հսկայական առավելությունն է հաջողության գրավականը։ Ալիևը միշտ պետք է հիշի հայկական ոգու մարմնավորումը, այն ոգին, որը 1992-1994 թվականներին ջախջախեց ադրբեջանական բանակին, որը տասնյակ անգամ գերազանցում էր ղարաբաղյան բանակին սպառազինությամբ և թվաքանակով։
Նյութն ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր կայքում:
Եթե նույնիսկ ընտրեն ամենալավ բանակցող անձին, շատ բան չի փոխվի։ Ընդհանրապես,
անիմաստ է խոսել Արցախ-Ադրբեջան բանակցությունների մասին, քանի որ իրենք ուժային տարբեր կատեգորիաներում են գտնվում։ Սովորաբար, բանակցություններում շահում է այն կողմը, որի թիկունքը ամուր է։ Արցախին միայնակ ուղարկելով Ադրբեջան-Թուրքիա տանդեմի հետ բսնակցությունների, նշանակում է նախապես հաշտվել բանակցային պարտության հետ։