Սահմանադրական դատարանը հոկտեմբերի 11-ի որոշմամբ արձանագրել էր, որ ՀՀ սահմանադրական մշակույթի զարգացման ընթացքում հարցապնդման իրավական ինստիտուտը պատգամավորական հարցի իրավական ընթացակարգից վերածվել է էական իրավական հետեւանքներ առաջացնող խորհրդարանական վերահսկողության վճռորոշ ձեւի, որն առանձնանում է նախաձեռնող սուբյեկտով, հարցապնդումների քննարկման արդյունքում ընդունվելիք որոշումների այլընտրանքայնությամբ, դրանցից ամեն մեկի բովանդակության որոշակիությամբ, ինչպես նաեւ դրանց իրավական հետեւանքների բնույթով: Ինչպես տեղեկացրել էինք («Ըստ ՍԴ դիմողի՝ սահմանափակվել է խմբակցությունների՝ հարցապնդումներ ներկայացնելու իրավունքը», հոկտեմբերի 19, «Առավոտ»), Սահմանադրական դատարանը որոշել էր, որ «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքի 121-րդ հոդվածի 2-րդ մասը համապատասխանում էր Սահմանադրությանը: ՍԴ նիստը նախագահողը տեղեկացրել էր, որ այս գործով Սահմանադրական դատարանի դատավոր Ա. Խաչատրյանը ներկայացնելու է Հատուկ կարծիք:
Հոկտեմբերի 21-ի Հատուկ կարծիքը երեկ արդեն ՍԴ պաշտոնական կայքում տեղադրված էր: Ըստ ՍԴ դատավորի հատուկ կարծիքի՝ ԱԺ խմբակցության հարցապնդումը կառավարության առանձին անդամի, այդ թվում` վարչապետի գործունեության նկատմամբ վերահսկողության իրականացման ձեւ է, խմբակցության հարցապնդման իրավունքն իրացվում է Կառավարության անդամի կողմից այդ հարցապնդմանը Սահմանադրությամբ նախատեսված ժամկետում պատասխան ներկայացնելու միջոցով, Ազգային ժողովի նիստում ներկայացվում է հարցապնդման պատասխանը, եւ այդ նիստում հարցապնդման պատասխանը կարող է քննարկվել միայն խմբակցության առաջարկությամբ, հարցապնդման պատասխանի քննարկման արդյունքով Ազգային ժողովը կարող է առաջարկել վարչապետին քննարկել Կառավարության առանձին անդամի հետագա պաշտոնավարման հարցը: Նաեւ՝ հարցապնդման պատասխանի քննարկման արդյունքով Սահմանադրությամբ սահմանված կարգով վարչապետին անվստահություն հայտնելու առաջարկ կարող է ներկայացվել պատգամավորների ընդհանուր թվի մեկ երրորդի կողմից: Դատավորը հակասություն էր տեսել, մասնավորապես, նկատելով. «Ազգային ժողովի կանոնակարգով սահմանվել են մի դեպքում` սահմանադրական նորմի բովանդակային նշանակությունը լրացնող, իսկ մեկ այլ դեպքում` այդ նորմի բովանդակային նշանակությունից տարբերվող իրավակարգավորումներ»:
Ըստ դատավոր Խաչատրյանի՝ օրենքով սահմանված է, որ նույն հերթական նստաշրջանի ընթացքում միեւնույն խմբակցությունը հարցապնդումով Կառավարության անդամներին կարող է դիմել մեկ անգամ (հոդվ. 121, մաս 2), կամ հերթական նստաշրջանում գումարվող յուրաքանչյուր շաբաթվա հերթական նիստերում կարող է ներկայացվել եւ քննարկվել մեկ հարցապնդման պատասխան (հոդվ. 121, մաս 6), կամ հարցապնդման քննարկման տեւողությունը 90 րոպե է (հոդվ. 121, մաս 12): Ընդհանրացնելով իր կարծիքը՝ դատավորը նշել է. «Կարծում եմ, որ խորհրդարանական կառավարման համակարգի պայմաններում Ազգային ժողովի քաղաքական կամքի ձեւավորմանը նպաստող մարմնի` Ազգային ժողովի խմբակցության` հարցապնդում ներկայացնելու իրավունքը որեւէ ձեւով սահմանափակելն արդարացված չէ` իշխանությունների բաժանման եւ հավասարակշռման սահմանադրական սկզբունքի պահպանման եւ Ազգային ժողովի բնականոն գործունեության ապահովման տեսանկյունից»:
Այսինքն, հարցապնդումներով դիմելու իրավունքի պարբերականության մասով Ազգային ժողովի կանոնակարգի` սահմանափակում սահմանող «ԱԺ կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքի 121-րդ հոդվածի 2-րդ եւ դրա հետ համակարգային առումով փոխկապակցված՝ նույն հոդվածի 6-րդ եւ 12-րդ մասերը խնդրահարույց են, ինչը նաեւ նշանակում է, որ վիճարկվող օրենքի համապատասխան դրույթները համակարգման ու հստակեցման կարիք ունեն։
Կարդացեք նաև
Ռուզան ՄԻՆԱՍՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
30.10.2022
