Մինչ Նոյեմբեր ամիսը՝ Պրիւքսէլի մէջ Փաշինեան-Միշել-Ալիեւ եռակողմ հանդիպումը կը մօտենայ, Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ խաղաղութեան համաձայնութեան միջնորդութեան դափնին խլելու համար մրցավազքը իր պայմանական աւարտին մօտենալով առաւել եւս կը թեժանայ։
Ուշագրաւ է, որ ռուսական կողմը Նոյեմբերէն անմիջապէս առաջ Փաշինեան – Փութին – Ալիեւ եռակողմ հանդիպում մը հրաւիրեց՝ փորձելով Արեւմուտքէն աւելի արագ շարժելով այդ դափնին խլել։
31 Հոկտեմբերին Սոչիի մէջ նախատեսուած այդ հանդիպումը կը սպառնայ խանգարել Հայաստան-Ատրպէյճան խաղաղութեան պայմանագիրի դափնեկիրը ըլլալու Արեւմուտքի ախորժակին, ահա թէ ինչու Միացեալ Նահանգներու կողմէ իրերայաջորդ նշանակալից յայտարարութիւններ կը հնչեն։
Միացեալ Նահանգներու Ազգային անվտանգութեան խորհուրդի համակարգող Ճոն Քըրպի, պատասխանելով ատրպէյճանական «Թուրան» լրատու գործակալութեան թղթակիցին հացումին, թէ ո՞ր Փութինն է իրականը՝ Հարաւային Կովկասի մէջ խաղաղարա՞րը, թէ՞ Ուքրայինայի մէջ խառնակիչը ըսաւ. «Կայ միայն մէկ Փութին, ան, որ որոշած է առանց որեւէ պատճառի ներխուժել դրացի պետութիւն»։
Կարդացեք նաև
Միացեալ Նահանգներու արտաքին գործոց նախարարութեան բանբեր Նետ Փրայս, անդրադառնալով Սոչիի մէջ նախատեսուած եռակողմ հանդիպումին ըսաւ. «Ի վերջոյ, Հայաստանը եւ Ատրպէյճանը պէտք է որոշեն, թէ արդեօք նախագահ Փութինի հրաւէրը կայուն խաղաղութեան ձգտման հարցին մէջ օգտակար կամ պիտանի պիտի ըլլա՞յ» , ապա ինքն իր հարցումին պատասխանելով աւելցուց. «2008 թուականին Ռուսիոյ Վրաստան ներխուժումը եւ անոր շարունակական դաժան ներխուժումը Ուքրանիա ցոյց կու տան, որ Մոսկուան քիչ կը յարգէ իր դրացիի գերիշխանութիւնը եւ դժուար թէ յուսալի, երկարաժամկէտ գործընկեր ըլլայ։ Սակայն, ի վերջոյ, ասիկա պիտի ըլլայ որոշում մը, որ պէտք է տան Հայաստանն ու Ատրպէյճանը»։ Փրայսի տեղակալ Վետանթ Փաթել իր կարգին յայտարարեց. «Չկայ Հարաւային Կովկասի երեք երկիրներու գերիշխանութեան ու անկախութեան աւելի շատ սատարող, քան Միացեալ Նահանգները»։
Վերոնշեալ յայտարարութեան նպատակը Երեւանն ու Պաքուն իրենց միջեւ խաղաղութեան միջնորդութեան դափնին Մոսկուայի յանձնելէն տարհամոզելն է եւ համոզելը, որ զայն յանձնեն Ուաշինկթընին, որմէ աւելի «Հարաւային Կովկասի երեք երկիրներու գերիշխանութեան ու անկախութեան սատարողը չկայ»։ Թէ՛ Փրայս, թէ՛ Փաթել Հայաստանի, Վրաստանի եւ Ատրպէյճանի անկախութեան վերակակգնման մասին մէկ օր տարբերութեամբ ըսին միեւնոյն խօսքը, թէ վերանկախացումը «երաշխաւորեց այդ երկիրներէն իւրաքանչիւրին սեփական արտաքին քաղաքական շահերն ու գերիշխանութիւնը յառաջ տանելու իրաւունքը»՝ իմա Մոսկուայէն անկախ։
Եւրոպական Միութեան Հարաւային Կովկասի մէջ յատուկ ներկայացուցիչ Թոյվօ Քլաար 28 Հոկտեմբերին՝ Սոչիի մէջ եռակողմ հանդիպումին պաշտօնապէս հաստատումէն ետք, շտապեց Երեւան, հաւանաբար ստուգելու համար, եթէ հայկական կողմը պատրաստակամ է խաղաղութեան համաձայնագիրը Սոչիի մէջ ստորագրելու՝ այդպիսով, մետասաներորդ պահուն Եւրոպական Միութիւնն ու ընդհանրապէս Արեւմուտքը զրկելով խաղաղութեան համաձայնութեան միջնորդի դափնիէն։ Ան հաւանաբար նաեւ Հայաստան այցելեց տեղւոյն իշխանութիւնները յորդորելու, որ համաձայնութիւնը ստորագրելու չաճապարեն, այլ սպասեն Նոյեմբերին…։
31 Հոկտեմբերին պիտի յստականայ, եթէ խաղաղութեան համաձայնութեան միջնորդութեան դափնիին տիրանալու համար Ռուսիոյ եւ Արեւմուտքի միջեւ այս մրցավազքը պիտի աւարտի՞, թէ պիտի շարունակուի մինչեւ պրիւքսէլեան հանդիպում, եւ թերեւս ալ ատկէ ետք։ Մէկ բան յստակ է, որ Սոչիի հանդիպումի ձախողութիւնը ոչ մէկ ձեւով կ’երաշխաւորէ Պրիւքսէլի հանդիպումին յաջողութիւնը, եւ ոչինչ անկարելի է։ Ահա թէ ինչու ջիղերը լարուած են եւ այդ մասին վկայող հաղորդակցութիւններն ու յայտարարութիւնները առատ։
Վահրամ ԷՄՄԻԵԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հայրենիք» թերթի այս համարում
