The American Conservative պարբերականը ծավալուն հոդված է նվիրել ամերիկահայ գրող, Ռոնալդ Ռեյգանի սփիչռայթեր Արամ Բաքշյանին, որի թարգմանությունը ներկայացնում ենք ստորև.
Արամ Բաքշյան կրտսերը երբեք քոլեջ չի գնացել. ըստ լեգենդի, 1962թ. աշնանը, երբ կանգնած էր Ջորջթաունի համալսարանի գրանցման հերթում, զարմացած իր շուրջն ընթացող խոսակցությունների անհամությունից, նա որոշեց հրաժարվել համալսարանական փորձից և առանց դրա ճանապարհ անցնել աշխարհում: Ինչպես եղավ, նա իր ճանապարհը շատ լավ անցավ՝ ավելի քան կես դար դառնալով ամերիկյան պահպանողական շարժման նշանակալից դեմքը՝ Կոնգրեսի աշխատակից, նախագահական ելույթներ գրող, հեղինակ, մեկնաբան:
Բախշյանը մահացել է սեպտեմբերի 14-ին 78 տարեկանում ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղից։ Հունիսին, ընկերներին տեղեկացնելով ախտորոշման մասին, նա գրել էր՝ «բուժում չկա»: Նա ասել էր, որ մտադիր է շարունակել ապրել և գրել սովորականի պես այնքան ժամանակ, որքան կարող է: «Բայց ես ուզում եմ, որ դուք իմանաք, որ ես դա անում եմ երախտապարտ և գոհ հոգեվիճակում»,- գրել էր նա:
Բաքշյանը պատկառելի տեսք ուներ Վաշինգտոնում՝ տպավորիչ ֆիզիկական հասակով, մանրակրկիտ խնամված բեղերով, ճշգրիտ նպատակաուղղված խելքով, մշտապես սիգարով և հատուկ եվրոպական գարեջրի հանդեպ սիրով, որը նա առատորեն օգտագործում էր՝ առանց իր սուր մտքի վրա որևէ նկատելի ազդեցության: Լինելով մի փոքր յուրօրինակ՝ նա երբեք մեքենա չէր վարում և երկար քայլում էր Հյուսիսարևմտյան Վաշինգտոնում, հաճախ մինչև հասներ սիրելի ռեստորաններից կամ բարերից մեկը:
Կարդացեք նաև
Նա ընդամենը 28 տարեկան էր, երբ աշխատանքի ընդունվեց որպես նախագահ Նիքսոնի համար սփիչռայթեր այն բանից հետո, երբ հայտնվեց New York Times-ի էջերում, որտեղ քննադատում էր հանրապետական կոնգրեսական Ջոն Էշբրուքի չմտածված քարոզարշավը 1972թ., որտեղ նա առաջադրվել էր որպես Հանրապետականների նախագահի թեկնածու՝ ընդդեմ Նիքսոնի: Նիքսոնի շրջապատում երբեք չէին լսել երիտասարդ պահպանողական նորեկի մասին: Բայց, գնահատելով նրա փաստարկը, ինչպես նաև գրելու ոճը, նրան անմիջապես հավաքագրեցին։ Նիքսոնի Ուոթերգեյթի հրաժարականից հետո Ջերալդ Ֆորդը նրան պահեց որպես սփիչռայթեր, իսկ ավելի ուշ նա միացավ Ռոնալդ Ռեյգանի Սպիտակ տանը՝ որպես սփիչռայթերների թիմի տնօրեն:
Ռեյգանի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ Մայքլ Դիվերը Բաքշյանի օրոք ելույթ գրելու գործողությունը բնութագրել է որպես հատկապես օգտակար և արդյունավետ: Ինքը՝ Բաքշյանը, ասել է, որ կարողացել է խուսափել խնդիրներից, որոնք կարող են ծանրաբեռնել իր ղեկավարներին: «Պրիմադոննաները հսկողության տակ էին պահվում, և ես պրիմադոննա չէի», – մի անգամ ասել է նա:
Ռեյգանը գնահատել է Բաքշյանի դատողությունը՝ խրախուսելով նրան բարձրաձայնել այդ մասին, երբ նա համաձայն չէր ելույթի նախագծերի վերաբերյալ նախագահի սեփական խմբագրումների հետ: «Դա խոսում էր նրա կողմից ապահովվածության մասին,- ավելի ուշ հիշել է Բաքշյանը,- նաև այն մասին, որ նա գնահատում է աշխատանքը՝ հասկանալով, որ ոչ ոք միշտ չի կարող իմանալ բոլոր նրբությունները»:
Բաքշյանը ծնվել է 1944թ. մարտի 11-ին Վաշինգտոնում, Արամ և Ռութ Յիթման Բաքշյանների ընտանիքում։ Մինչև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը նրա հայրը վարել է գորգերի ներմուծման ընտանեկան բիզնեսը, այնուհետև աշխատել է հաշվապահ դաշնային կառավարությունում և ներգրավվել առևտրային անշարժ գույքի բիզնեսում: Նա, սակայն, այդպես էլ չապաքինվեց 1954թ. քաղցկեղի հետևանքով կնոջ կորստից հետո, երբ Արամ կրտսերն ընդամենը տասը տարեկան էր: Ավագ Արամը դիմեց քրոջը՝ Մերիին, ով ընտանիքի հետ տեղափոխվեց իր մոտ և տարիներ շարունակ վարում էր տնտեսությունը: Մասնագիտությամբ փաստաբան՝ Մերին աշխատել է Նյուրնբերգի տրիբունալներում, իսկ ավելի ուշ՝ ԱՄՆ Գանձապետարանում:
Դա խիստ հանրապետական ընտանիք էր, և երիտասարդ Արամը շուտով ճանաչեց իրեն որպես «National Review-ի հանրապետական» և ակտիվացավ Երիտասարդ հանրապետականների կազմակերպությունում: Քոլեջի փորձից խուսափելուց հետո նա աշխատել է հին Washington Star-ում որպես պատճենահանող և ծառայել է որպես հանրային տեղեկատվության օգնական դաշնային կառավարությունում: Բայց նրա հանրապետական կապերը շուտով ճանապարհ հարթեցին ԱՄՆ-ի Ներկայացուցիչների պալատի անդամ Բիլ Բրոքի գրասենյակում աշխատանքի համար: Հետագայում նա դարձավ Հանրապետական ազգային կոմիտեի նախագահ, Կանզասից սենատոր Բոբ Դոլի հատուկ օգնականը։ Այդ ժամանակ նա Վաշինգտոնում հայտնի էր որպես ծագող երիտասարդ պահպանողական աստղ:
Սպիտակ տան օրերից հետո Բաքշյանը դարձավ American Speaker ձեռնարկության գլխավոր խմբագիրը, որը կոչված էր օգնելու կորպորատիվ ղեկավարներին և մյուսներին տիրապետել հրապարակային խոսքի արվեստին: Սա նրա համար գրավիչ հիմք ստեղծեց, որտեղից կարող էր ընդլայնել իր միշտ ապշեցուցիչ գրելու գործը: Իր ամենավաղ հասուն տարիքից նա գրում էր հրատարակությունների համար, որոնք մասնագիտացած էին իր հետաքրքրությունների շրջանակում՝ քաղաքականություն, պատմություն, մշակույթ, երաժշտություն, նույնիսկ պաշտոնական ընթրիք: Հազիվ թե գտնվի որևէ խոշոր թերթ կամ ճանաչված ամսագիր, որին նա ներդրում չունենա, ներառյալ վերջին կես դարի բոլոր պահպանողական ամսագրերն ու խմբագրական էջերը, National Review, American Spectator, Weekly Standard և Wall Street Journal: Իր մահից առաջ նա եղել է National Interest-ի խմբագիր և աշխատել է ավելի քան մեկ տարի՝ սկսած 2018թ. գարնանից, որպես TAC-ի վերջին էջի մշտական սյունյակագիր:
Պատաստեց Վիկտորյա ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆԸ
