Հայաստանում էր գտնվում Սթենֆորդի համալսարանի դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը: Իր բազմաթիվ հարցազրույցներում եւ ելույթներում նա վերլուծում էր թե՛ ընդհանուր աշխարհաքաղաքական իրավիճակը եւ թե՛ մեր՝ չափազանց բարդ խնդիրները:
Պարոն Խաչիկյանի ոչ բոլոր պնդումների հետ եմ համաձայն: Մասնավորապես, ինձ կասկածելի է թվում նրա, ինչպես եւ ամերիկացի մի շարք այլ քաղաքագետների վարկածը, թե իբր Արեւմուտքն իր քաղաքականությամբ, ըստ էության, ստիպել է Ռուսաստանին՝ հարձակվել Ուկրաինայի վրա: Ռուսաստանը, կարծում եմ, բոլոր միջոցներն ուներ խաղաղ ճանապարհով հարթելու իր հակասություններն Արեւմուտքի եւ վերջինիս փաստացի դաշնակից Ուկրաինայի հետ՝ առանց ագրեսիվ պատերազմ սկսելու:
Փոխարենը, իմ կարծիքով, ճիշտ են քաղաքագետի հետեւյալ դիտարկումները: Առաջին. միջազգային որեւէ խաղացող այսօր լծակներ չունի պարտադրելու Ադրբեջանին՝ կարգավորել իր հակասություններն Արցախի հետ՝ որեւէ արտաքին միջնորդի մասնակցությամբ: Ադրբեջանն այդ միջնորդությունը կտրականապես մերժում է՝ համարելով դա «իր ներքին գործը»: Այնպես որ, իմ ընկալմամբ, Հայաստանի իշխանություններն ապակողմնորոշում են մեր հանրությանը՝ պնդելով, թե իրենք ջանքեր են գործադրում, որպեսզի Ադրբեջանն ու Արցախը բանակցեն ինչ-որ «բարձր հովանու» ներքո:
Երկրորդ՝ Խաչիկյանը, համոզված եմ, իրավացի է, երբ ասում է, որ ՆԱՏՕ-ն, Միացյալ Նահանգները կամ Եվրոպան չեն կարողանա զսպել Թուրքիային, եթե վերջինս որոշի ագրեսիա ձեռնարկել Հայաստանի դեմ: Առավել եւս դա չի կարող անել ԵՄ քաղաքացիական առաքելությունը: Անշուշտ, կլինեն շատ խիստ հայտարարություններ, բայց չի լինի ռազմական որեւէ աջակցություն:
Կարդացեք նաև
Այդ ամենն, իհարկե, տհաճ է լսել, եւ հայաստանյան հանրությունը ներկայացնող զանգվածը այդ դառը ճշմարտությունների դեմ «փաստարկներ» ունի: Այստեղից են բխում (սովորաբար տրանսլիտով գրված) մեկնաբանությունները՝ «նա Քոչարյանի մարդն է», «նա Ռուսաստանի լրտես է»: Ինչ խոսք, հաճելի է գիտելիքների սեփական աղքատիկ պաշարով մեկ հարթության մեջ հայտնվել Սթենֆորդի դոկտորի հետ:
Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
Հետաքրքիր է,արևմուտքը կարողանում է Ռուսաստանին ստիպել հարձակվել Ուկրայինայի վրա, իսկ այ Ադրբեջսնին կամ Թուրքիային չէն կարողանում ստիպել որ չհարձակեն Հայաստանի վրա։
«միջազգային որեւէ խաղացող այսօր լծակներ չունի պարտադրելու Ադրբեջանին՝ կարգավորել իր հակասություններն Արցախի հետ՝ որեւէ արտաքին միջնորդի մասնակցությամբ:»
Եթե 1991 թ. զանգվածի կողմից ընտրված տարածքի երիտասարդ և անփորձ ղեկավարը մանուկ տարիներին իրենց գյուղում «տուշоնկա» Մանվելի հետ հեքիաթներ կարդացած լիներ, կիմանար, որ Ադրբեջանն ու նրա ղեկավարությունը «անմահ չեն»: Նրանց մահը ասեղի վերջում է, ասեղը՝ ձվի մեջ, ձուն՝ բադի մեջ, բադը՝ նապաստակի մեջ, նապաստակը թաքնված է զարդատուփի մեջ, զարդատուփը շղթաներով կախված է կաղնուց, որն աճում է Եվլախի ճահիճներում, սև բլրի վրա:
«Էշն ի՞նչ գիտի, նուշն ինչ է:»
Որքա՞ն և ո՞ւմ է վճարել Հեյդար Ալիևը 1994 թվականին զինադադարի կնքման համար:
Այս տրամաբանությամբ, եթե մենք ջանքեր գործադրենք երկրի պաշտպանունակությունը բարձրացնելու համար, ապա կապակողմնորոշենք հասարակությանը։ Հասկանալի է, որ դիմադրությունը երկու հակառակորդի դեմ և միաժամանակ երկու ճակատում լավ հեռանկարներ չունի։
Հնարավո՞ր է իզուր հույսերով չապակողմնորոշել հասարակությանը։ Հավանաբար հնարավոր է: Սակայն նրանք, ովքեր պարտավոր են պաշտպանական կարողություններ ապահովել, չեն կարող իրենց թույլ տալ այս շքեղությունը։ Եվ միլիարդավոր դոլարներ անպայման կծախսվեն պաշտպանության վրա՝ չնայած ակնհայտ հստակ արդյունքին։ Այսպես էլ պետք է լինի, դրանում ոչ մի տարօրինակ կամ չարամիտ բան չկա։ Հնարավոր է զոհվել կա՛մ մարտում հակառակորդին առավելագույն վնաս հասցնելով, կա՛մ նվազագույն։ Սովորաբար առաջինն ավելի պատվաբեր է համարվում։