Իրավագիտության մեջ անմեղության կանխավարկածն անցել է զարգացման երկար պատմություն եւ ուսումնասիրվել է առավելապես որպես քրեական դատավարության սկզբունք: Եվ այս հանգամանքը պատահական լինել չի կարող։ Պատճառներից հիմնականն այն է, որ անմեղության կանխավարկածը պատմական իր ամբողջ զարգացումն անցել է՝ առավելապես դիտարկվելով որպես քրեական դատավարության սկզբունք: Ըստ առանձին հեղինակների՝ անմեղության կանխավարկածն առաջին անգամ ամրագրվել է 1215 թվականին Անգլիայի «Ազատությունների մեծ խարտիայի» 39-րդ հոդվածում: Առավել ընդունված է այն մոտեցումը, որ նշված սկզբունքի օրենսդրական առաջին ընդհանուր ձեւակերպումը տրվել է 1789 թվականի օգոստոսի 26-ին ընդունված «Մարդու եւ քաղաքացու իրավունքների եւ ազատությունների մասին» ֆրանսիական հռչակագրի 9-րդ կետում: Բոլոր դեպքերում այս երկու փաստաթղթերում անմեղության կանխավարկածը կամ դրա դրսեւորումները վերաբերել են քրեական դատավարությանը:
Բացի դրանից՝ անմեղության կանխավարկածը Մարդու իրավունքների վերաբերյալ միջազգային մի շարք փաստաթղթերում նույնպես ձեւակերպված է որպես քրեական դատավարության սկզբունք: Հատկանշական է, որ իրավական մտքի պատմության մեջ անմեղության կանխավարկածի գաղափարն առաջին անգամ վկայակոչել է ականավոր հրապարակախոս, իրավագետ Չեզարե Բեկարիան։
Վերջինս իր «Հանցագործությունների եւ պատիժների մասին» (1764 թ.) աշխատության մեջ ընդգծում է հանցագործության մեջ կասկածվող անձին մեղադրելու անթույլատրելիության մասին՝ նշելով, որ անձի մեղավորությունը կարող է ապացուցվել միայն դատարանի օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով։ Ըստ նրա՝ անձը, որի մեղավորությունը հաստատված չէ օրինական ուժ ստացած դատավճռով, չպետք է զրկվի հասարակության հովանավորությունից:
Անմեղության կանխավարկածի մասին «ԱՀԱՐՈՆՅԱՆ ԼՈ ՖԻՐՄ» փաստաբանական գրասենյակի հիմնադիր,
ՀՀ փաստաբանների պալատի անդամ, փաստաբան Անմեղության կանխավարկածի հրապարակումը կարդացեք «Առավոտի» գալիք համարում:
Կարդացեք նաև
«Առավոտ» օրաթերթ
01.10.2022
