Վաղուց պարզ է, որ Թուրքիան նպատակ ունի Կենտրոնական Ասիայում ստեղծել միջանկյալ, չամրացված, բայց հստակ գեոհամակարգ, որը կշարժվի և կգործի ինքնավար՝ օգտվելով Եվրատլանտյան Արևմուտքի մրցակցությունից և եվրասիական պետությունների մոտալուտ կոլեկտիվացումից, որի հիմքում ընկած է ռուս-չինական համակարգը: Այն, ինչ կատարվում է Հայաստանում, ուղղակիորեն կապված է Անկարայի նպատակի հետ։
Թուրքիան դե ֆակտո առաջատարն է այս սխեմայի, որը բաղկացած է հիմնականում թյուրքալեզու երկրներից։ Նաև համակարգի ամենահզոր երկիրը՝ Պակիստանը, գտնվում է իր մեծ մրցակցի՝ Հնդկաստանի, բայց նաև իր մեծ դաշնակցի՝ Չինաստանի ստվերում, որը նրան դնում է երկրորդ տեղում՝ մեծ հարևաններից և անհրաժեշտ դաշնակիցներից զուրկ երկրի համեմատ։
Կենտրոնական և Հարավային Ասիայում այս անփույթ ասոցիացիայի առանցքը Թուրքիա-Ադրբեջան համակարգն է։ Իսկ նրանց միջեւ եղած փուշը Հայաստանն է։ Դրա համար Հայաստանը պետք է կազմաքանդվի Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից։ Հայաստանի դեմ հաղթանակը և դրա հետևանքով աշխարհաքաղաքական խեղումը և արբանյակայնացումը ավելի կամրապնդեն թուրք-ադրբեջանական սխեմայի միասնությունը:
Բացի այդ, այն Թուրքիային կտրամադրի այն հեղինակությունն ու աշխարհաքաղաքական կշիռը, որն անհրաժեշտ է տարածաշրջանի մնացած երկրներին դեպի իր ուղեծիր գրավելու համար։ Ավելին, աշխարհաքաղաքականորեն չեզոքացնելով Հայաստանը՝ Ադրբեջանն ավելի անկախ կդառնա Մոսկվայից և կկարողանա էլ ավելի շրջվել դեպի Թուրքիա՝ ամրապնդելով թուրք-ադրբեջանական սխեման։
Կարդացեք նաև
Թույլ մի տվեք, որ Հայաստանը մենակ մնա
Ընդհանրապես, Հայաստանի խեղումը և աշխարհաքաղաքական հետևանքային անշարժացումը, որին ձգտում է Բաքուն Անկարայի ղեկավարությամբ, կամրապնդի թուրքակենտրոն Կենտրոնական Ասիայի գեոհամակարգի համախմբվածությունը և նրա անկախությունը արտաքին միջամտությունից և էլ ավելի կամրապնդի Թուրքիայի դերը որպես անկախ դերակատար, որը կհավասարակշռվի Արևմուտքի և Արևելքի միջև` շանտաժի ենթարկելով երկուսին էլ։
Այլ կերպ ասած, դա կամրապնդի Թուրքիայի սակարկությունների առարկաները և դերը ձևավորվող միջազգային համակարգում: Իսկ ավելի ուժեղ Թուրքիայի համար ավելի հեշտ կլինի գնալ այն «մեծ հնարքին», որին ցանկանում է հասնել։ Այսինքն՝ Հունաստանի և Կիպրոսի Հանրապետության աշխարհաքաղաքական անգործության պայմաններում Թուրքիան ավելի քիչ կվախենա հզոր դերակատարների արձագանքից և շատ ավելի շատ խաղաքարտեր կունենա նրանց հետ բանակցելու համար:
Ահա թե ինչու է Հունաստանի պաշտպանությունը սկսվում Հայաստանում: Դա այնքան պարզ է: Հունական դիվանագիտությունը պետք է բոլոր միջոցները գտնի Հայաստանին աջակցելու համար, որովհետև միասնական եվրասիական համակարգում չկան մնացածից կտրված մեկուսացված օղակներ։ Այն, ինչ կատարվում է մի մասում, ազդում է մնացածի վրա։
Իսկ Հայաստանի վրա թուրք-ադրբեջանական հարձակումը Թուրքիային ավելի վտանգավոր է դարձնում Հունաստանի համար։ Դա շատ պարզ է:
Եզրափակելով, Հայաստանին աջակցելը համերաշխություն չէ մի ժողովրդի նկատմամբ, ում հետ մենք շատ ընդհանրություններ ունենք, դա քայլ է, որն անհրաժեշտ է Հունաստանի անվտանգության և աշխարհաքաղաքական գործունեության համար մեկ միասնական և անբաժանելի գեոհամակարգում։
Հունական դիվանագիտությունը և արտաքին քաղաքականությունը, որոնք վերջին տարիներին ցույց են տվել, որ ազատվել են նախկինում իրենց պատուհասած գավառականության սինդրոմից, պետք է քայլեր ձեռնարկեն։ Եվ, իհարկե, Հունաստանը պետք է գործի անկախ՝ չսպասելով եվրոպական մնացած երկրներին, որոնք չունեն նույն խնդիրները, ինչ Թուրքիան ու նրա բարեկամները Կենտրոնական Ասիայում։
Այս հոդվածի հեղինակի մասին
Կոնստանտինոս Գրիվասը աշխարհաքաղաքականության և ժամանակակից ռազմական տեխնոլոգիաների պրոֆեսոր է, Ռազմական գվարդիական դպրոցի Պատերազմի տեսության և վերլուծության ամբիոնի տնօրեն: Նա նաև դասավանդում է ավելի լայն Մերձավոր Արևելքում անվտանգության աշխարհագրություն Աթենքի համալսարանի թուրքական և ժամանակակից ասիական հետազոտությունների ամբիոնում: Նա մշտական թղթակից է SLPress-ին:
Անգլերենից թարգմանությունը՝ Աննա ԱԶՆԱՈՒՐԻ
