Իսպանաբնակ նկարիչ Համլետ Սարգսյանը` արվեստում իր մագիայի մասին
Հոկտեմբերի 3-ին Հայաստանի նկարիչների միությունում կբացվի իսպանաբնակ նկարիչ Համլետ Սարգսյանի «Լինել, թե չլինել» խորագրով ցուցահանդեսը, որը կտեւի մինչեւ հոկտեմբերի 7-ը: «Առավոտի» հետ զրույցում նախագծի ղեկավար Դավիթ Խաչատրյանը նշեց, որ Համլետ Սարգսյանը 22 տարի է՝ ստեղծագործում է Իսպանիայում, եւ սա նրա առաջին անհատական ցուցահանդեսն է հայրենիքում, իսկ դրսում 4 անհատական ցուցահանդես է ունեցել:
Համլետ Սարգսյանը տեղեկացրեց, որ երեւանյան ցուցահանդեսում հիմնականում վերջին շրջանի ստեղծագործություններն են ամփոփված լինելու, որոնք սյուրռեալիստական աշխատանքներ են. «180 աստիճան պտտվում են, ու փոխվում է եւ պատկերը, եւ թեմատիկան»: Այսինքն՝ գործում է 180 աստիճանի ձեւափոխող պատրանքը: Նկարիչն ասում է՝ ազդվել է Դալիից, բայց իր ուրույն ոճն ունի: Համլետ Սարգսյանը պատմում է, թե ինչպես իրականացրեց առաջին ցուցահանդեսը Ասպեիտիայում, որն ինքնավար համայնք է բասկերի երկրում: Ժպտում է. «Խաղային մի բան արեցի, որը նոր էր»: Ասում է` սկզբում ընդամենը 8 կտավ ուներ, որոնցով որոշեց ներկայանալ: Ու առաջին ցուցահանդեսին, որ կոչվում էր «Զարմացնող ցուցահանդես, Համլետ 180 աստիճան», շեշտել է նաեւ հոր անունը` Ռազմիկ, քանի որ հայրը շատ էր ուզում, որ նկարիչ դառնա:
Համլետ Սարգսյանը Թերլեմեզյանի անվան արվեստի քոլեջի սան է եղել, ավարտել է փայտի գեղարվեստական մշակման բաժինը: Ասում է` այն ժամանակ ավելի շատ կոմպոզիցիան էր իրենց մոտ շեշտադրված եւ սեւուսպիտակի «խաղը», նաեւ հայկական զարդարվեստի նրբությունները, ու աբստրակցիայով հետաքրքրված չի եղել: «Հետո, բախտի բերմամբ, թե ոնց, ես նկարիչ դարձա, եւ հասկացել եմ, որ նկարչության մեջ կոմպոզիտոր եմ»,-նշում է մեր զրուցակիցը ու տարբեր դրվագներ պատմում իր յուրահատուկ ստեղծագործական կյանքից:
Օրինակ, թե ինչպես է նկարներից մեկը, մի ինքնադիմանկար, ձախով նկարել: Ասում է՝ ցանկացել է ինքն իրեն ապացուցել, որ ոչ թե մարդու ձեռքերը պետք է ոսկի համարել, այլ գիտակցել, որ ուղեղն է աշխատեցնում ձեռքերը. «Ի դեպ, եթե պահի տակ փորձում էի աջով նկարել, ստոպ էր լինում»: Համլետ Սարգսյանն իրեն հաջողակ մարդ ու նկարիչ է համարում. «Փորձություններից հետո ինձ տրվել է մի բան, որ ոնց որ մանանա լինի, ես այն քիչ երջանիկներից մեկն եմ, որ բռնել եմ այդ մանանան ու նկարում եմ… Ու հենց 180 աստիճան պտտելու, թեմատիկան փոխելու գաղափարը, փիլիսոփայությունն է ամենաշատն ինձ պահում նկարչության մեջ… »:
Հիշում է, թե ինչպես է հորեղբայրը իրեն նվիրել Այվազովսկու մասին մի գիրք, որտեղից հատկապես մի միտք է տպավորվել, թե ինչպես են ժամանակին նկարիչներին կախարդներ անվանել. «Իսկապես, Այվազովսկին եղել է իր ժամանակի ամենամեծ կախարդներից մեկը, որ ալիք է կանգնեցրել: Հիմա 21-րդ դարում մտածում ես` նկարիչն ի՞նչ կախարդություն կարող է անել… 180 աստիճանի պարագայում էլ ես եմ մագիա անում, ես էլ այդպես եմ կախարդում: Ու ընդհանրապես ամեն մեկն իր կախարդությունն ունի»: Ուրախ է, որ Թերլեմեզյանում չեն սովորեցրել սիրուն նկարել, սաների մեջ սերմանել են, որ կարեւորը գաղափարն է:
Քանի որ բասկերի մեջ է ապրում, հարցրինք հայերի ու բասկերի ընդհանրություններից: Կատակով հետեւյալը նշեց. «Հայերից «փախա», ընկա «հայերի» մեջ: Երբեք չէի մտածում, որ այնտեղ կհայտնվեմ, մտածում էի, որ անունս Համլետ է, գուցե Դանիա գնամ»:
Մեր հարցին` ինչ ակնկալիքներ ունի երեւանյան ցուցահանդեսից, Համլետ Սարգսյանն ասում է, որ մի քանի տասնամյակ ստեղծագործում է, բնականաբար՝ ուզում է նաեւ հայրենիքում ցուցադրվել. «Ցավոք, այսօր դժվար ժամանակներ են, անգամ պահ է եղել, որ մտածել եմ՝ գուցե ցուցահանդեսը չկայանա, բայց դա նույնը կլիներ, ոնց որ մարդ հղիանա ու չծննդաբերի, ինչ է թե պատերազմ է…»:
Արվեստագետը եւ նախագծի տնօրեն Դավիթ Խաչատրյանը շեշտեցին, որ ցուցահանդեսը նաեւ բարեգործական բաղադրիչ ունի: Նկարների վաճառքի դեպքում գումարի որոշ մասը կուղղվի պատերազմի պատճառով տուժած տղաներին աջակցելուն:
Մեր զրույցի ընթացքում անդրադարձ եղավ նաեւ Հատիսի գագաթին Հիսուս Քրիստոսի արձանի տեղադրմանը: Քանի որ Իսպանիայում եւս` Տիբիդաբոյում նման խոշորամասշտաբ Հիսուս կա, հարցրինք՝ ինչպե՞ս է վերաբերվում կրկնօրինակմանը:
«Իբրեւ առաջին քրիստոնյա ազգ, կուզենայի ավելի ինքնատիպ մի բան անեինք, ոչ թե կրկնվեինք… Ամենակարեւորը պետք է ճանապարհներ սարքեինք, որ մարդիկ գնային, օրինակ, ճգնավորների խցերը տեսնեին, թե չէ այսօր Հիսուս Քրիստոսի արձանով աշխարհին չես զարմացնի, հատկապես որ մի քանի երկրում այդպիսի արձան արդեն կա»,-ընդգծեց մեր զրուցակիցը:
Հարցազրույցի վերջում նա ասաց, որ այժմ խաղաղության ու քաոսին վերջ դնելու մասին է երազում, ու հույս ունի, որ արվեստը գլոբալ առումով կբարիացնի մարդկանց: Ինչ վերաբերում է արվեստագետներին, նկարչի համոզմամբ, արվեստում էլ է գործում «Տվողին Աստված տալիս է» սկզբունքը, եթե, իհարկե, ազնիվ ես քո արվեստում:
Գոհար ՀԱԿՈԲՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
23.09.2022
