Երբեւէ նկատե՞լ ենք, որ երբ մենք գտնվում ենք մայրաքաղաք Երեւանի կենտրոնում, որտեղ պատահաբար կամ ակամա ականջ ենք դնում կամ լսում խոսակցություններ, կամ օտար առոգանություն (որը կամ լիբանանյան/սիրիական, կամ ծոցի արաբական երկրի է): Իրականում, լիբանանյան եւ սիրիահայերը խոսում են արաբերենի տարբեր շեշտերով, բայց բարբառն ու բառապաշարը հիմնականում նույնն են, բայց ծոցի արաբական երկրների բարբառն ու բառը շատ տարբեր են: Բայց երբ խոսքը գնում է արեւելահայերեն խոսելու մասին, սիրիացի եւ լիբանանահայերը խոսում են նույն լեզվով, նույն բարբառով, նույն բառապաշարով եւ նույնիսկ նույն առոգանությամբ։ Որտե՞ղ եք գտնում լիբանանցիների եւ սիրիահայերի, որոնք շփոթված են, հիմնականում կենտրոնում, մեր սովորական տարածքները սկսվում են Հանրապետության հրապարակից (ազգերի սիրտը) եւ դեպի Հյուսիսային պողոտա, անցնելով Աբովյանով, Օպերայով եւ եթե երբեւէ այցելեք Օպերա, եթե երբեւէ ցանկանաք գտնել ձեր լիբանանցի ընկերներին, անպայման կգտնեք հայտնի եռանկյունու՝ «Մեգեթ-Շոկոլանիզացիա-Մագնոլիա»: Այս եռանկյունու մոտ դուք կգտնեք լիբանանցի, սիրիացի եւ արեւելահայերի մի խառնուրդ, որոնք ե՛ւ աշխատում են այնտեղ, ե՛ւ հանգստանում: Հաջորդ խոսքերը դատապարտող խոսքեր չեն. նրանք պարզապես նկարագրում են այն, ինչ տեսա, ինչ տպավորություն ստացա: Ես տեսա բազմաթիվ խմբեր՝ սիրիահայերի եւ արաբների, լիբանանահայերի եւ արաբների եւ՝ տեղացի արեւելահայերի խմբերը:
Ուզենք, թե չուզենք, համոզված եմ, որ գետտոներ են ձեւակերպվում, սա, ամենայն հավանականությամբ, միտումնավոր վճռական մոտեցում չէ, բայց նաեւ պատահական չէ եւ պայմանավորված է բազմաթիվ գործոններով.
– Մերձավոր Արեւելքից ժամանող մարդիկ կարոտում են իրենց հին ընկերներին, գտնում են եւ ծանոթացնում իրենց ընկերներին, համենայնդեպս, իմ դեպքում այդպես եղավ, այդպիսով ձեւավորվեց լիբանանյան շրջանակ:
– Կա նաեւ լեզվի եւ մենթալիտետի խոչընդոտի խնդիր, լեզվական պատնեշը ամենահեշտն է, քանի որ մենք հաղթահարում եւ սովորում ենք շփվել արեւելյան լեզվով, բայց բնավորությունն ու մտածելակերպը եւս մեկ հոգեկան եւ ֆիզիոլոգիական խոչընդոտ են: Իհարկե, տեղի արեւելահայությունը չափազանց անկեղծ եւ բարի մարդիկ են, բայց թյուրիմացություններից խուսափելու համար լիբանանահայերը նախընտրում են չցուցաբերել իրենց բնական հումորի զգացումն ու ինքնաբուխ բնավորությունը, քանի որ արեւելահայերը երբեմն չեն կարողանում ընկալել եւ կլանել մեր հումորի զգացումը, սխալ են մեկնաբանում, նրանք ավելի լուրջ բնավորություն ունեն, հետեւաբար, մենք. հակված ենք զսպվածության, սա խնդիր է, քանի որ խանգարում է ճիշտ խառնվելն ու ընկերակցելը:
Կարդացեք նաև
– Երրորդ խոչընդոտը կապված է աշխատանքի ճգնաժամի հետ, բազմաթիվ լիբանանցիներ չեն կարողանում աշխատանքի ընդունվել տեղական հայկական ընկերություններում, սա ազգային խնդիր է, քանի որ գործընկերները ստեղծում են բարեկամություն, հետեւաբար՝ համայնքներ։
Ես ուղղակի տառապում էի այս բոլոր գործոններից, հատկապես, երրորդ հարցում, բայց հրաժարվեցի ընդունել այս գործոնը: Ուզում էի խառնվել, ուզում էի համապատասխանել դրան, ընկերություն անել բոլորի հետ: Պիտի խոստովանեմ, որ մենք՝ արեւմտահայերս, առավելություն ունենք, ինչ-որ կերպ հատուկ վերաբերմունքի ենք արժանանում, տեղի հայերը համակրում են մեզ, ուզում են մեզ առավելություններ տալ, մենք հանրապետության նոր տարր ենք, չեմ ժխտի, որ ես բացահայտել եմ բոլորը: Սա կարճ ժամանակ անց, եւ ես սկսեցի ներկայանալ անմիջապես նախաբանով. ես լիբանանահայ եմ, եւ սա ինձ մեծ առավելություն տվեց:
Հետեւաբար, իմ խորհուրդն է յուրաքանչյուր արեւմտահայի՝ չընկնել մեր հանդեպ խտրականության եւ ռասիզմի առասպելի մեջ, սա կեղծ տեսություն է, ապատեղեկատվություն, հակառակը, նույնիսկ աշխատաշուկայում, որտեղ բոլորս դժգոհում ենք, որ աշխատանքի շուկան անարդար վերաբերմունք է, նույնիսկ այս անարդար միջավայրում մենք մի փոքր պակաս անարդար վերաբերմունքի ենք արժանանում, համոզված եմ իմ այս խոսքերում։ Քանի որ ես ուզում էի խառնվել, ինձ գրավեց դրական էներգիայով եւ լավատեսությամբ լի տեղերը: Այդ վայրերից էր «Արամազդ» սոցիալական ակումբի կազմակերպած միջոցառումը, մայիսի 27-ին այս սոցիալական ակումբը կազմակերպեց «ինտելեկտուալ մրցույթ», որին ես մասնակցեցի, եւ եթե անկեղծ լինեմ, սենյակում բոլորն ինձնից խելացի էին, քանի որ ես ճիշտ պատասխանով չնպաստեցի ոչ մի հարցի, վերջում գործընկերներս «շնորհավորեցին ինձ իմ ոգու եւ ջանքերի համար», ինչպես նաեւ պարգեւատրվեցին մասնակցության վկայականով: Իմ մասնակցությունը միայն հայերով չի սահմանափակվել: Հայաստանը դարձել է օտարերկրացիներով հարուստ հանրապետություն, եւ նրանք ավելացնում են մեր մշակույթը: Հենց այս շաբաթ օրը ես մասնակցեցի ֆուտբոլային ընկերական հանդիպման, խաղացողների մեծ մասը Ռուսաստանից (գլխավոր լուսանկարում) եւ Մեծ Բրիտանիայից էին, նաեւ՝ Աֆրիկայից (լուսանկարում), Նորվեգիայից:
«Repat Armenia» կազմակերպությունը, որն օգնում է հանրապետություն վերադարձած հայերին աշխատանք գտնել, տեղավորվել, կազմակերպում է նաեւ ամենամսյա սոցիալական միջոցառումներ, որոնց մեծ մասին ես մասնակցում եմ:
Պարբերաբար ընկերներիս հետ մասնակցում եմ նաեւ «Աղթամար գրուպ»-ի կազմակերպած հյուրախաղերին, որը փորձում է մեզ տանել տեսնելու ողջ հանրապետությունը՝ հյուսիսից հարավ եւ արեւելքից արեւմուտք։ Վերջում ուզում եմ կոչ անել, աղաչել, առաջարկել, ժամանակն է, որ պետությունը գնա տեղական կազմակերպությունների, սոցիալական ակումբների օրինակին: Պետք է ստեղծել միացյալ ազգ, սոցիալական միախառնումը կարեւոր մասն է:
Թող Հայաստանի մեծ Հանրապետությունում տիրի ազգային ներդաշնակությունը, թող Տերը պահպանի Միացյալ Հայաստանը եւ հայ ազգը մայր հողում եւ սփյուռքում:
Պետրոս ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ
Տուն վերադարձած հայ
«Առավոտ» օրաթերթ
29.07.2022
