«Ես համարում եմ, որ յուրաքանչյուր հայ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի է եւ պատիվ ունեմ ձեզ դիմել՝ որպես սիրելի հայրենակիցներ, Հայաստանի Հանրապետության հպարտ քաղաքացիներ …» (Նիկոլ Փաշինյան. ՀՀ վարչապետ, 23 oգոստոս 2018թ.): «Յուրաքանչյուր հայ պետք է տուն ունենա Հայաստանում եւ ՀՀ քաղաքացիություն: Անկախ Հայաստանը չէր կարող ոտքի կանգնել առանց Սփյուռքի՝ անգնահատելի եւ ամենօրյա աջակցության»,- այս մասին հայտարարել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը` Լոս Անջելեսի Գրանդ Փարքում կայացած հանրահավաքի ժամանակ: «Սփյուռքը կանգնել է Հայաստանի մեջքին, Սփյուռքը պահել է Հայաստանը, սնել է Հայաստանը…»,-ասել է նա (Նիկոլ Փաշինյան, 23.09.19թ.): Ես համաձայն եմ այս խոսքերի հետ, համաձայն եմ այս պնդման հետ, փաստորեն համաձայն եմ վարչապետի բազմաթիվ հայտարարությունների հետ, բայց հիմա շատերը կասեն, «սպասեք, ի՞նչ էիք ուզում, որ մենք հավատանք եւ ի՞նչ հասկացանք: Ձեր բազմաթիվ հայտարարություններից, Բեդրոս, այն է, որ դուք ուզում եք, որ մենք վստահ լինենք, որ ձեզ համարում եք վարչապետի ընդդիմության մաս»: Ճիշտ է այն, ինչ ինձ դրդում է քննադատել վարչապետին, կապված չէ նրա հայտարարության տրամաբանության, իր հայտարարած մտադրությունների հետ, դա կապված է պրակտիկայի, արդյունքների, իրականացումների հետ, ես դա համարում եմ ելնելով՝ վերջնական արդյունքների համար նա չի արդարացրել իր խոստումները, կամ գոնե ներշնչել է, որ խոստանում է, կարծես թե խոստացել է, եթե ես ուզում եմ փորձել բռնել ուղղափառության ճանապարհը, ճշգրտության առումով:
Ես կասեի, որ «թավշյա հեղափոխության» ժամանակ, որին մասնակցել եմ, ստեղծվել է մի մթնոլորտ, որ նա գալիս է հստակ նախագծով եւ իր հասնելու հավակնոտ նպատակների խոստումներով, նա ոչինչ չարեց նման մթնոլորտը հերքելու կամ պարզաբանելու համար, եւ այդ նույն մթնոլորտը ճանապարհ հարթեց դեպի նրա ժողովրդականությունը եւ այն հաղթանակը, որը հասցրեց «Քաղաքացիական պայմանագիրը» դեռեւս 2018 թվականի ընտրություններում, այդ նույն մթնոլորտը կարծես թե ասպարեզ վերադարձավ 2021 թվականի ընտրությունների ժամանակ, եւ երկու դեպքում էլ գրեթե ոչինչ այդ սպասումներից ու հույսերից չեն իրականացվել: Հիմա կարող եմ նաեւ համարել, որ պարոն Փաշինյանի արած հայտարարությունը, որտեղ նա յուրաքանչյուր հայի ինքնաբերաբար Հայաստանի քաղաքացի էր համարում, իրականում եւ գործնականում ոչ թե ընդունվեց, այլ գործնականում հակառակն է իրականացվել եւ կիրառվել:
Ինչո՞ւ ենթադրեի, որ այն քայլերը, որոնք արվում են այն ժամանակ, երբ երկիրը ղեկավարում է «Քաղաքացիական պայմանագիրը» (վարչապետի կուսակցությունը), ակնհայտորեն, այո, ես նկատի ունեմ վիճահարույց միջադեպը, երբ արտերկրից եկած հայ, Հայ Յեղափոխական Դաշնակցության կուսակցության առաջնորդը այցելում էր հանրապետություն, հայրենիք, իշխանությունները նրան թույլ չտվեցին մուտք գործել երկիր: Ինչքան հասկացա, պարոն Փափազյանը ՀՀ քաղաքացիություն չի կրել, բայց եթե շարժվենք վարչապետի բարոյական տրամաբանությամբ, ուրեմն նա բարոյապես Հայաստանի քաղաքացի է, հետեւաբար, թեեւ տեխնիկապես նա քաղաքացի չէ եւ հետեւաբար տեխնիկապես եւ իրավաբանորեն նա չի կարող համարվել իր երկրից արտահանված (արտաքսուած) քաղաքացի, բարոյապես նա պատկանում է արտահանվող քաղաքացու կատեգորիային։ Հիմա, եթե չեմ կարող ասել, որ սա աննախադեպ է, որովհետեւ ես գոնե երկու դեպքի մասին լսել եմ, Դաշնակցության առաջնորդ պարոն Մարուխյանին արգելել են նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք, իսկ պարոն Շանթ Ոսկերիչյանին՝ «Հայկական վերածնունդ» կազմակերպության խոսնակը սփյուռքում, նախագահ Սերժ Սարգսյանի կառավարման օրոք: Ես պարոն Փափազյանի հետ տեղի ունեցած միջադեպը համարում եմ չափազանց մտահոգիչ: Գործող իշխանությունների որդեգրած մոտեցումը համարում եմ ճակատագրական սխալ եւ չափազանց անխոհեմ քայլ:
Հիմա ավելի շատ մարդիկ կվիճարկեն. «Բեդրոս, հիմա դու պաշտպանում ես Հայ Յեղափոխական Դաշնակցությանը։ Դուք այնքան շփոթված եք, դուք մեզ շփոթեցնում էիք, հիմա մենք պարզապես գիտենք, որ դուք միշտ շփոթված եք եւ փոխում եք ձեր կողմնորոշումները»: Հիմա այստեղ է մեր քաղաքական մտածողության խնդիրը, դրա համար էլ մեր քաղաքական հասարակությունն այդքան հաճախ շատ հեշտ մանիպուլյացիայի է ենթարկվում, մարդիկ հրաժարվում են ընդունել պարզ ճշմարտություններն այնպես, ինչպես դրանք կան. նրանք ամեն ինչում տեսնում են պատեհապաշտություն եւ հակասություն: Այո՛, ճիշտ է, այո, քաղաքականապես ես Հայ Յեղափոխական Դաշնակցության հետ եղել եմ հակառակ բեւեռում առնվազն 1996 թվականից՝ Լիբանանի ներսում, եւ այո, ճիշտ է, որ երբ եկա Հայաստան, նորից հայտնվեցի տարբեր եւ հակառակ կողմում դաշնակցական կուսակցության հետ, եւ մարդիկ այնքան հաճախ են ինձ մեղադրում այս կուսակցության նկատմամբ նախապաշարմունքների մեջ, ինձ մեղադրում են կուրորեն հակադաշնակցական լինելու մեջ, ես այնքան հաճախ փորձում էի բացատրել, որ հարգում եմ Դաշնակցության սոցիալական եւ ազգային սկզբունքները, չնայած այն հանգամանքին, որ ես Սոցիալ-դեմոկրատ հնչակյան կուսակցության հաստատակամ կողմնակիցն եմ (երբեք հնչակյան կուսակցության շարքերը չեմ մտել, ես պարզապես համախոհ եմ), միշտ փորձել եմ պահպանել ներդաշնակությունն ու զսպվածությունը, ինձ միշտ մեղադրել են կեղծավորության եւ մանեւրների, խաղերի մեջ: Բայց սա չի նշանակում, որ երբ ես տեսնում եմ որեւէ հայի նկատմամբ անարդարություն, անկախ մեր քաղաքական տարաձայնություններից, մինչեւ հակասական տարաձայնություններ, ես միշտ պնդել եւ շարունակում եմ պնդել, որ մեր «ճակատամարտերը» մնան խիստ քաղաքական եւ երբեք չհասնեն անձնական մակարդակի։ Ես հայ քաղաքական հակառակորդներ եւ թշնամիներ չունեմ: Ես ունեմ քաղաքական ուժեր, որոնք փորձում եմ երբեմն քաղաքական պայքար մղել՝ միայն արտահայտվելու, խոսքի, գաղափարների միջոցով: Ինձ համար նույնպես գաղափարական հակադրություններ չկան, ես ձախ դեմոկրատ սոցիալիստ եմ, եւ դա ինձ երբեք չի խանգարել լավագույն հարաբերությունները հաստատել, ազգային շարժման, Ազգային ժողովրդավարական բեւեռի հետ՝ առանց վարանելու, առանց նախապաշարմունքների եւ բարդույթների։ Ազգը տառապում է հանդուրժողականության պակասից, մենք չենք շփվում, հակառակ կողմում տեսնում ենք դավաճանություն եւ թշնամանք, եւ սա խորը ճգնաժամ է: Ոմանք կպնդեն, որ Փափազյանը կազմակերպել է հարձակում վարչապետի մեքենաների վրա, երբ նա այցելեց Ֆրանսիա: Եթե դա ճիշտ է, ապա սա մի արարք է, որը ես դատապարտում եմ, ես չեմ հավատում բռնություններին եւ խռովությունների վարքագծին, բայց չնայած դրան, մենք պետք է նկատի ունենանք հետեւյալը: Սա չպետք է հանգեցնի նրան, որ հայը չկարողանա այցելել իր հայրենիքը, սա մեծ սխալ է, եւ յուրաքանչյուրը պետք է հնարավորություն ունենա պաշտպանվելու, թող գա հանրապետություն եւ թող նման մեղադրանքներ առաջադրվի նրան, բոլորն անմեղ են, քանի դեռ հակառակն ապացուցված չէ: Նույնիսկ ծովահենները, երբ արտասանվում էր «Parlay» բառը, «Parlay» սկզբունքի պաշտպանության տակ գտնվող անձը իրավունք ուներ պաշտպանել իրեն, արդարացնել իրեն եւ իր գործողությունները, միայն այս բանակցությունների ավարտից հետո դատավճիռներ կայացվեցին: Այս հարցում ես համերաշխ եմ պարոն Փափազյանի հետ, քանի որ անձամբ գիտեմ այն զգացումը, երբ գաղափարական ընտանիքդ լուռ արգելում է քեզ, վտարում, առանց քեզ արդարացնելու եւ քո արարքները պաշտպանելու, բացատրելու հնարավորություն տալու։ Այն, ինչ տեղի ունեցավ, շատ ցավալի է, այն կարող է անջրպետ ստեղծել սփյուռքի մեր հայրենակիցների հետ, համերաշխության, միասնության, ներդաշնակության մթնոլորտ ստեղծելու փոխարեն, այնքան շատ հայեր Սփյուռքում կարող են սկսել զարմանալ, կընդունվեն հանրապետությունում, չնայած քաղաքական ինքնությանը, որը հակադրվում է ներկայիս կառավարիչներին:
Կարդացեք նաև
Թավշյա հեղափոխությունը մեզ խոստացավ «սիրո եւ ներդաշնակության հեղափոխություն», ինչպիսի տպավորություն ենք մենք թույլ տալիս, մենք հիմա կոչ ենք անում հանրապետության տարածաշրջանային «սեր եւ ներդաշնակություն շրջապատի հետ», ինչպե՞ս է, որ այս Սերը տեղ չի տալիս հայրենակիցներին։
Ես խոսել եմ պարոն Շանթ Ոսկերիչյանի հետ, նա ինձ ասաց, որ դատապարտում է Հայաստանում իշխողների այս քայլը, ասաց, որ գիտի, թե ինչ զգացողություն է նախկին իշխանությունների կողմից հանդուրժողականության բացակայության պատճառով հայրենիքից արգելվելը, եւ հիմա համարում է, որ իրավիճակը չի բարելավվել, նա այսպես համերաշխ է պարոն Փափազյանի հետ, թեեւ քաղաքականապես համաձայն չէ պարոն Փափազյանի հետ:
Եզրակացնելու համար ուզում եմ ասել, որ խոսքս սկզբունքորեն սկզբունքի մասին է, որ որեւէ հայի մուտքը հանրապետություն արգելելը բարոյական, քաղաքական, ազգային եւ հայրենասիրական սխալ է, որը կարող է միայն դուր գալ թշնամուն, եւ չկան հայ թշնամիներ մեր մեծ հանրապետության եւ Հայաստանի ժողովրդի ներսում:
Թող Տերը պահպանի, պահպանի եւ բարգավաճի Հայաստանի մեծ Հանրապետությունը եւ Հայկ Նահապետի զավակների ազգը։
Պետրոս ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ
Լիբանանահայ բլոգեր
«Առավոտ» օրաթերթ
20.07.2022
