Հարցազրույց Վիկտորյա Փոշոտյանի հետ
– Հարգարժան Վիկտորյա, ձեր անվանը շուրջ տասը տարի հանդիպում ենք մշակույթի տարբեր ոլորտներում՝ գրականություն, կինո, թատրոն եւ այլն։ Օրերս հրատարակված «Русская строфа в Армении» բանաստեղծությունների ժողովածուում, այլ պոետների թվում, տեղ են գտել նաեւ ձեր բանաստեղծությունները…
– Այդ ժողովածուն արդյունք է Հայաստանում ռուսերենով ստեղծագործող հայ պոետների միջեւ «Россотрудничество» ներկայացուցչության կողմից երկրորդ տարին անցկացվող «Русская строфа» պոեզիայի մրցույթի։ Այս անգամ մասնակից ավելի քան 60 հեղինակներից ընտրվել են 25-ի աշխատանքները, որոնք էլ տեղ են գտել ժողովածուում։
– Ասում են՝ ձեր բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն վերջերս նույնիսկ վերահրատարակվել է։
Կարդացեք նաև
– Խոսքը 2015թ. «Бумажные крыля» գրքի մասին է։
– Ըստ ձեզ՝ ո՞րն էր գրքի պահանջված լինելու պատճառը։
– Գրքում կյանքիս տարբեր շրջաններ ներկայացված են բանաստեղծություններով։ Ընդ որում՝ պատմում եմ կյանքիս կարեւորագույն՝ ոչ միայն ստեղծագործական դրվագները, դիպվածները ու դրանք ներկայացնում բանաստեղծություններով։ Ի դեպ, վերջերս իսրայելաբնակ գրող Լյուդմիլա Չեբոտարյովայի հեղինակությամբ համացանցային «Кологод» տեսագիրք ժողովածուի համարում տեղ են գտել իմ հինգ բանաստեղծությունները, որոնք արտահայտում են 44-օրյա պատերազմի պատճառով մեզ պատուհասած ծանր հոգեվիճակը։
– Դուք ունեք նաեւ նկարահանած մեկ մուլտֆիլմ…
– Դա շուրջ տասը տարի առաջ գրված իմ առաջին՝ «Թանկագինս» պատմվածքի հիման վրա է, որտեղ հանդես եմ եկել նաեւ որպես մուլտիպլիկատոր, իսկ նկարները պատկանում են Մարտիրոս Սարյանի թոռնուհու՝ Աննայի վրձնին։ Ինչպես նշեցիք՝ ստեղծագործում եմ մի քանի ոլորտում եւ դա իր պատճառն ունի։ Օրինակ, երբ 2013թ. մասնակցում էի Ծաղկաձորի գրողների տանն անցկացվող փառատոնին, ռուս ճանաչված գրող, դրամատուրգ Եվգենի Պոպովը ծանոթանալով իմ մեկ-երկու բանաստեղծություններին, խորհուրդ տվեց պատմվածք գրելու փորձ անել, նույնիսկ առաջարկեց թեմա, ասելով՝ փորձեք գրել ձեր երկրում 1990-ականների սկզբի բլոկադայի մասին… Այդպես ստեղծվեց «Керосиновая лампа» պատմվածքը, որը միառժամանակ հետո տեղ գտավ blokada.am ինտերնետային ժողովածուում։
– Գանք ձեր՝ կինովավերագրողի գործունեությանը։ Եթե հնարավոր է՝ հակիրճ կներկայացնե՞ք այդ ոլորտում ձեր գործունեությունը։ Մեզ հայտնի է Հայաստանում անցկացվող «Կին» միջազգային կինոփառատոնում տարիներ առաջ ներկայացված մրցանակակիր «Սիրո մեկ ճանապարհ» ֆիլմը։
– Ոչ միայն ձեր նշած, այլեւ կարճամետրաժ ֆիլմերիցս եւս մեկ-երկուսը, այդ թվում՝ «Էտյուդ», «Կիսակայարան», տարբեր տարիների մասնակցել են միջազգային կինոփառատոների։ Ձեր նշած ֆիլմը, ի դեպ, «Կին» փառատոնում ցուցադրվելուց հետո արժանացավ երրորդ մրցանակի եւ փառատոնի հատուկ հյուր, ճանաչված կինոռեժիսոր Իննա Դեմեշկոյի կողմից՝ հատուկ մրցանակի։ Իսկ դրանից առաջ, 2015թ. ինտերնետային միջազգային կարճամետրաժ ֆիլմերի փառատոնում (տնօրեն՝ կինոռեժիսոր Յուրի Լոնկով) շահեց երրորդ մրցանակը։
Կադրեր «Սիրո մեկ ճանապարհ» ֆիլմից
– Եթե չենք սխալվում, դուք մասնագիտությամբ ռեժիսոր եք, ուսանել եք Երեւանի թատրոնի եւ կինոյի պետական ինստիտուտում՝ անվանի օպերային երգիչ եւ ռեժիսոր Տիգրան Լեւոնյանի արվեստանոցում։ Որպես երաժշտական թատրոնի ռեժիսոր՝ ձեզ հիշում ենք ժամանակին «Հայֆեստ» փառատոնի շրջանակներում կոմպոզիտոր Սոֆա Ազնաուրյանի եւ ձեր ռեժիսուրայով ներկայացված «Հույս» մոնոօպերայից։
– Այո, դա 2005 թվականն էր։ «Հայֆեստի» շրջանակներում ներկայացրի Զինաիդա Կիպպիուսի «Հույս» նովելի հիման վրա ստեղծած համանուն մոնոօպերան։ Երաժշտական բեմականացումներ եմ իրականացրել նաեւ կոմպոզիտորներ Լեւոն Չաուշյանի, Միքայել Թարիվերդիեւի ստեղծագործությունների հիման վրա։
Կարեն Դուրգարյանի եւ Արմեն Մելիքսեթյանի հետ
– Մեր հայրենակից Միքայել Թարիվերդիեւը ունի ընդամենը մեկ՝ «Սպասում» մոնոօպերան…
– Խոսքը հենց այդ ստեղծագործության մասին է, որն, ըստ էության, ընդամենը մեկ անգամ է ներկայացվել։ Թարիվերդիեւի ռոմանսների հիման վրա իրականացրել եմ «Վերադարձիր» երաժշտական բեմականացումը եւ այլն։
– Ձեր անունը օպերասերներին հայտնի է, եթե չենք սխալվում՝ շուրջ տասը տարի Երեւանի օպերային թատրոնի տարբեր բեմադրություններում որպես ռեժիսորի օգնականի։ Օրինակ, հնարավոր չէ՞ հենց օպերային թատրոնի բեմում ներկայացնել Թարիվերդիեւի «Սպասում» մոնոօպերան։
– Ես այդ հարցով դիմել եմ թատրոնի տնօրենի պաշտոնակատար Կարեն Դուրգարյանին, որն իրավացիորեն ասաց, որ մեր թատրոնի բեմը շատ մեծ է մոնոօպերա ներկայացնելու համար, բայց հուսադրեց, թե ինքը մտադրություն ունի առաջին անգամ Հայաստանում անցկացնել մոնոօպերաների փառատոն։ Ինչ վերաբերում է մեր թատրոնում բեմադրված օպերաներին, որտեղ հանդես եմ եկել որպես ռեժիսորի օգնական, դրանց թիվը իսկապես մեծ է եւ ընդգրկում է խաղացանկի համարյա բոլոր ներկայացումները, այդ թվում՝ Տերտերյան՝ «Սոմա. Կրակե օղակ», Վերդի՝ «Պարահանդես-դիմակահանդես», «Տրուբադուր», Լեոնկավալո՝ «Պայացներ», Չուխաջյան՝ «Արշակ Երկրորդ», Տիգրանյան՝ «Անուշ»… Ասեմ, որ երկարատեւ ընդմիջումից հետո ընթացիկ ամսվա կեսերին կներկայացվի Դոնիցետիի «Պողիկտոսը»։ Մեր թատրոնում համագործակցել եմ ոչ միայն մեր ռեժիսորների, այլեւ հրավիրյալների հետ, այդ թվում՝ Մարիո Կորրադի (Իտալիա), Անդրեյս Ժագարս (Լատվիա) եւ այլն։ Թատրոնը ձեռնամուխ է եղել նաեւ Բիզեի «Կարմեն» օպերայի վերականգնմանը, որտեղ սիրով աշխատում եմ ռեժիսոր Արմեն Մելիքսեթյանի ընկերակցությամբ։ Ընդ որում, սա այն առաջին ներկայացումն է, որով 2015թ. սկսվեց իմ կարիերան օպերային թատրոնում։
– Այս պահին մտաբերեցինք, որ բեմադրել եք նաեւ մեկ երաժշտական հեքիաթ, կներեք՝ անվանումը չենք հիշում։
– Դա Գրինի պատմվածքի հիման վրա «Ալ առագաստներ» երաժշտական հեքիաթն է, որը թարգմանել է լուսահոգի հայրս՝ Ալեքսան Փոշոտյանը, իսկ երգերի հեղինակը ես եմ։
– Դրա մասին չգիտեինք. փաստորեն երգեր էլ եք գրում։
– Այո, ունեմ հեղինակային երգեր եւս։ Հեղինակ եմ նաեւ մի քանի տեսահոլովակների։
– Գուցե կա՞ մի ոլորտ, որին չանդրադարձանք։
– Ոլորտ՝ ոչ, բայց Նոր Նորքի մշակույթի տանը իմ ղեկավարությամբ սեպտեմբերից կգործի մանկական թատերական խմբակ։ Սա էլ դեռ վերջը չէ (ժպտում է- Ս. Դ.)…
– Հաճելի էր ձեզ հետ զրուցելը ու հենց դրա համար մնացածը թողնենք հետո՝ նոր հանդիպման ակնկալիքով։
Զրուցեց
Սամվել ԴԱՆԻԵԼՅԱՆԸ
«Առավոտ» օրաթերթ
02.07.2022
