Վերջերս հայկական և միջազգային մեդիահարթակներում լայնորեն շրջանառվում է տեղեկատվություն, համաձայն որի «Հաագայի դատարանը Հայաստանին ճանաչել է որպես Արցախի հուշարձանների սեփականատեր»։ Սակայն այն չի համապատասխանում իրականությանը։
Իրականում ՄԱԿ-ի Հաագայի (Նիդեռլանդներ) արդարադատության միջազգային դատարանը 2021 թվականի դեկտեմբերի 7-ին ներկայացրել է Ադրբեջանի դեմ Հայաստանի հայցի հիման վրա կայացրած իր որոշումը՝ ՄԱԿ-ի կողմից 1965 թվականին ընդունված «Ռասայական խտրականության բոլոր ձևերի մասին միջազգային կոնվենցիայի» խախտումների վերաբերյալ, որը ներառում էր ժամանակավոր միջոցների կիրառման խնդրանքը։ Դատարանի վճիռը կազմված է 3 կետից, որը կայացրել են 15 դատավորներ՝ ձայներով տասնչորս կողմ՝ մեկ դեմ՝ համամասնությամբ, որոնցից ոչ մեկում չի նշվում մամուլում շրջանառվող մեկնաբանությունը․
- Ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ միջոցները՝ կանխելու հայ ազգային կամ էթնիկ ծագում ունեցող անձանց դեմ ռասայական ատելության և խտրականության հրահրումը և խթանումը, այդ թվում՝ Ադրբեջանի պաշտոնական և հասարակական կազմակերպությունների կողմից․
- Ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ միջոցները՝ կանխելու և պատժելու վանդալիզմի և պղծման գործողությունները, որոնք վերաբերում են հայկական մշակութային ժառանգությանը, ներառելով, բայց չսահմանափակվելով միայն եկեղեցիներով և պաշտամունքի այլ վայրերով, հուշարձաններով, տեսարժան վայրերով, գերեզմանատներով և արտեֆակտներով.
- Բռնությունից և մարմնական վնասվածքներից պաշտպանել 2020 թվականի բախման արդյունքում գերեվարված բոլոր անձանց և ապահովել նրանց անվտանգությունն ու հավասարությունը օրենքի առջև։
Ավելին, թեև «Ռասայական խտրականության բոլոր ձևերի վերացման մասին» կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածով սահմանված է «ժառանգության տարածք մուտք գործելու և այն վայելելու իրավունքի» իրականացման ձևակերպումը, որը չպետք է տեղի ունենա ռասայական խտրականության հիման վրա, այնուամենայնիվ, դատարանի որոշմամբ հայկական ուխտագնացությունները, այսինքն` ժառանգության տարածք մուտքի իրավունքի թույլտվության հրատապ հրաման չի տրվել: Իսկ միջանկյալ միջոցներ կիրառելու անհրաժեշտությունը դատարանի գնահատմամբ կապված է հայկական մշակութային ժառանգությունը անդարձ վնասների ենթարկվելու մտավախության և վեճի սրման փաստի հետ։
Դատարանի որոշման կարևորությունն արտահայտված է հիմնականում հետևյալ կետերում․
Կարդացեք նաև
- Դեկտեմբերի 7-ի որոշումը միջազգային առաջին և ամենաարդյունավետ գործիքն է, որով Ադրբեջանին հորդորվել է կանխել պատերազմի արդյունքում իր վերահսկողության տակ անցած հայկական մշակութային ժառանգությանը հասցված ցանկացած վնաս,
- մշակութային ժառանգության կանխամտածված ոչնչացումը կապվել է ռասայական խտրականության հետ և ընդլայնել վտանգված ժառանգությունը պաշտպանելու միջազգային հնարավորությունները,
- այն ուղերձ է ազգային պետություններին (Ադրբեջանին), որ ինքնիշխանությունը չի արտոնում կառավարությանը ոչնչացնել մշակութային ժառանգությունը՝ դրանով իսկ ստեղծելով նմանօրինակ արատավոր վարքագծի դեմ պայքարի նոր ճանապարհ:
Հաագայի դատարանի որոշման մասին առավել մանրամասն կարող եք կարդալ հետևյալ հղմամբ՝ Հաագայի միջազգային դատարանի որոշումը 1965 թվականի «Ռասայական խտրականության բոլոր ձևերի մասին կոնվենցիայի» Ադրբեջանի կողմից խախտումների մասին – Monument Watch
Monumentwatch.org ակադեմիական հարթակի խումբ
