Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի 2022 թվականի առաջին եռամսյակային զեկույցի մասին
2022թ. առաջին եռամսյակը լրագրողների ու լրատվամիջոցների գործունեության համար համեմատաբար հանգիստ ժամանակաշրջան է եղել։ Տարատեսակ ճնշումների և ֆիզիկական բռնությունների թիվը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ կրկնակի նվազել է։ Այսպես՝ գրանցվել է 1 բռնության դեպք, երբ զանգվածային բողոքի ակցիան լուսաբանելիս լրագրողին բերման են ենթարկել, ինչպես նաև՝ այլ ճնշումների 12 դեպք։ ԶԼՄ-ների և լրագրողների դեմ ներկայացվել է 7 նոր դատական հայց՝ բոլորն էլ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 1087․1 հոդվածով նախատեսված զրպարտության և վիրավորանքի հիմքով։ Դրանցից 2-ի դեպքում հայցվորները պաշտոնյաներ են։ Արձանագրվել է լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների նկատմամբ անբարեհաճ վերաբերմունքի, սպառնալիքի, վիրավորանքի 5 փաստ։
Եռամսյակը աչքի է ընկել տեղեկություններ ստանալու և տարածելու իրավունքի խախտումների կտրուկ աճով: Այս իրավիճակը մտահոգիչ է հատկապես քաղաքական դաշտում, մամուլում և հասարակության շրջանում առկա բևեռացման և կեղծ լուրերի լայն տարածման պայմաններում, երբ պաշտոնական տեղեկատվության անհրաժեշտությունն էլ ավելի ակնառու է դառնում: Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեն դիտարկվող ժամանակահատվածում գրանցել է 45 այդպիսի խախտման դեպք, ինչը 30-ով ավելի է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ:
2021-2022 թթ. 1-ին եռամսյակների խախտումների քանակական տվյալները
Կարդացեք նաև
| Խախտումների տեսակները | 2021 թ. 1-ին եռամսյակ
|
2022 թ. 1-ին եռամսյակ
|
| Ֆիզիկական բռնություններ` լրագրողների նկատմամբ | 7 (8 տուժող) |
1 |
| Ճնշումներ` ԶԼՄ-ների և դրանց աշխատակիցների նկատմամբ | 20 | 12 |
| Տեղեկություններ ստանալու և տարածելու իրավունքի խախտումներ | 15 | 45 |
2021-2022 թթ. 1-ին եռամսյակների ընթացքում ԶԼՄ-ների և լրագրողների դեմ ներկայացված դատական գործեր
| Դատական գործերի տեսակները | 2021թ. 1-ին եռամսյակ | 2022թ. 1-ին եռամսյակ |
| Վիրավորանքի և զրպարտության հիմքով | 10 | 7 |
| Այլ վեճեր | 2 | 0 |
Միջազգային կառույցների, ինչպես նաև տեղական փորձագետների ուշադրության կենտրոնում շարունակել են մնալ նախորդ տարի Հայաստանում իրականացված այն օրենսդրական փոփոխությունները, որոնք սպառնալիքներ ստեղծեցին խոսքի ազատության ու ԶԼՄ-ների անկաշկանդ գործունեության համար։ Մասնավորապես՝ այս գնահատականը վերաբերում է այսպես կոչված «ծանր վիրավորանքի» քրեականացմանը և զրպարտության ու վիրավորանքի համար նախատեսված դրամական փոխհատուցման վերին շեմի եռապատկմանը: Խոսքի ազատության անհիմն սահմանափակումներ են առաջացնում նաև «Զանգվածային լրատվության մասին» օրենքում կատարված և դեռ շարունակվող փոփոխությունները, հատկապես՝ կապված պետական մարմիններում լրագրողների աշխատանքի, նրանց հավատարմագրումը մերժելու կամ այն դադարեցնելու հետ։
Հայաստանյան մեդիա փորձագետներից շատերը անհրաժեշտ են համարում այս փոփոխությունների անհապաղ վերանայումը և ընդհանրապես ԶԼՄ-ներին վերաբերող ամբողջ օրենսդրության բարեփոխումը՝ միջազգային փորձի ուսումնասիրության և ժամանակակից լավագույն լուծումների կիրառմամբ: ԽԱՊԿ-ն ու գործընկեր լրագրողական կազմակերպությունները փետրվար-մարտ ամիսներին նախաձեռնել են մի շարք քննարկումներ գործադիր և օրենսդիր մարմինների պաշտոնյաների հետ, որի արդյունքում պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել համատեղ մշակել տեղեկատվական ոլորտի զարգացման և մեդիա օրենսդրության բարեփոխումների հայեցակարգ։ Այս փաստաթղթում տեղ գտած սկզբունքների հիման վրա էլ կպատրաստվեն ու շրջանառության մեջ կդրվեն նոր օրենքների նախագծեր։
Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտե
