Հիմնական բացահայտումները
- Արմեն Սարգսյանը 500 հազար ԱՄՆ դոլար ներդրման դիմաց ստացել է Սենթ Քիթս և Նևիսի քաղաքացիություն
- Նախագահ ընտրվելուց առաջ Արմեն Սարգսյանը ՀՀ իրավապահ մարմիններից թաքցրել է Սենթ Քիթս և Նևիսի անձնագիր ունենալու հանգամանքը
- Արմեն Սարգսյանը չէր կարող դառնալ նախագահ, նրա թեկնածությունը չէր համապատասխանում ՀՀ Սահմանադրության 124-րդ հոդվածի պահանջին
«Հետք». 1980-ականներից սկսած՝ աշխարհի հարուստները տարբեր երկրներում հնարավորություն ունեն ներդրումների դիմաց օրինական կերպով գնելու անձնագրեր և վիզաներ։
Այսպիսի հնարավորություն ընձեռող երկրները թույլ են տալիս քաղաքական և բիզնես էլիտաներին, ինչպես նաև նրանց հետ փոխկապակցված անձանց հազարավոր դոլարների ներդրումներ անել (այդ թվում՝ անշարժ գույքի ոլորտում) և ներդրման դիմաց ստանալ այդ երկրի անձնագիր և վիզա։ Կարիբյան ծովում գտնվող Սենթ Քիթս և Նևիսն առաջին երկրներից էր, որը նման ծրագիր մշակեց (1984):
Բոլոր ներդրումները և գործարքները կազմակերպում են իրավաբանական ընկերությունների միջոցով։ Այս ոլորտում աշխատող առաջատար ընկերություն է Henley and Partners-ը, որի գլխամասը գտնվում է Միացյալ Թագավորությունում։ Այն ղեկավարում է Քրիստիան Կալինը (Christian Kälin), որի մականունն է Passport King։
Կարդացեք նաև
Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի լուսաբանման նախագիծը (OCCRP) և «Դաֆնե Կարուանա Գալիցիա» հիմնադրամը (Daphne Caruana Galizia Foundation) համատեղ հետաքննություն են իրականացրել Կարիբյան ծովի երկրներում Henley and Partners-ի գործունեության վերաբերյալ։
Հետաքննության արդյունքում պարզվել է, որ ընկերության հաճախորդների թվում եղել են այնպիսի մարդիկ, որոնք այս կամ այն կերպ կապված են եղել ֆինանսական հանցագործություններին, փողերի լվացմանը, պատժամիջոցներից խուսափելուն, քաղաքական իշխանություն և չհիմնավորված հարստություն են ունեցել։
Նման մարդիկ պետք է ողջամիտ կասկածներ առաջացնեին և՛ այս ընկերության, և՛ քաղաքացիություն տրամադրող երկրների մոտ։ Չնայած դրան, նրանք կարողացել են ներդրումների միջոցով Սենթ Քիթսի քաղաքացիություն ստանալ։
Հայաստանի հետ կապ ունեցող և այս ծրագրով Սենթ Քիթսի քաղաքացիություն գնած մարդկանց թվում են նաև ՌԴ և ՀՀ քաղաքացի, գործարար Ռուբեն Վարդանյանի կինը և ընտանիքի յոթ անդամներ։
OCCRP-ի ամբողջական հոդվածը անգլերեն՝ կարդացեք այստեղ։
Henley and Partners-ը իր գործունեության մեջ որևէ խնդիր չի տեսնում։ Այսպես, OCCRP-ի հարցումներին ի պատասխան՝ ընկերությունը պնդել է, որ միշտ ենթարկվել է տեղական, միջազգային օրենքներին և կանոնակարգերին, որ խնդրահարույց հաճախորդները լավ հաճախորդների համեմատ շատ քիչ են, սա գնահատելով որպես «շատ դրական նորություն»։
Իսկ Սենթ Քիթս և Նևիսի՝ «քաղաքացիություն՝ ներդրումների դիմաց» ծրագրի պատասխանատու պետական մարմիններն ընդհանրապես որևէ մեկնաբանություն չեն տվել։
Henley and Partners-ը մասնավորապես և անձնագրերի վաճառքի ոլորտը՝ ընդհանրապես, վերջին տարիներին խիստ քննադատության է արժանանում հատկապես մի շարք միջազգային սկանդալների պատճառով, որոնք կապված են եղել «քաղաքացիություն՝ ներդրումների դիմաց» ծրագրերին այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են Մալթան և Կիպրոսը։
Նման ծրագրերի քննադատները պնդում են, որ երկրորդ քաղաքացիության շնորհիվ հանցավոր գործունեությամբ զբաղվողները կարողանում են խուսափել արդարադատությունից, քողարկել իրենց ինքնությունը և ապօրինի ձեռք բերած միջոցները։
Բացի դրանից՝ նման ծրագրեր ունեցող երկրների քաղաքացիները և քաղաքական խմբերը կարող են սոցիալապես անարդար համարել այն, որ անհատները, որոնք երբևէ չեն ապրել տվյալ երկրներում և որևէ կապ չունեն այդ երկրի հետ, կարող են դառնալ քաղաքացիներ ընդամենը որոշ գումար վճարելով: Սա իր հերթին կարող է հանգեցնել սոցիալական բողոքների և աջակողմյան պոպուլիստական կուսակցությունների աճի:
Բազմամիլիարդ դոլարների շրջանառություն ունեցող այս ոլորտում աշխատող ներկայացուցիչները, ի հակառակ քննադատների, պնդում են, որ հավելյալ անձնագիրը աղքատ երկրների գործարարներին կարող է օգնել անկաշկանդ ճանապարհորդել և պաշտպանվել իրենց երկրների ավտորիտար ռեժիմներից: Միևնույն ժամանակ, այս ծրագրերը կարող են ներդրումների մեծ հոսք բերել ծրագիրն իրականացնող երկիր։
Կարդացեք նաև OCCRP-ի հոդվածը Henley and Partners-ի հաճախորդների մասին
«Հետքը» նույնպես ունի հրապարակումներ այս թեմայով։ Այսպես, գրել էինք, որ «Վիվառո»-ի հիմնադիր, գործարար եղբայրներ Վիգեն և Վահե Բադալյանները Մալթայի քաղաքացիություն են ձեռք բերել։
Ինչպես ավելի վաղ էինք գրել, ներդրումների դիմաց Սենթ Քիթս և Նևիսի քաղաքացիություն գնել էր նաև ՀՀ նախկին նախագահ Արմեն Սարգսյանը։
Արմեն Սարգսյանը 500 հազար ԱՄՆ դոլար ներդրման համար է ստացել քաղաքացիություն
OCCRP-ի և «Հետքի» ձեռքի տակ հայտնված Henley and Partners-ի ներքին փաստաթղթերը ցույց են տալիս, որ Սարգսյանն առնվազն 2013թ.-ին եղել է Սենթ Քիթս և Նևիսի քաղաքացի:
Ինչպես հայտնի է, ըստ ՀՀ Սահմանադրության 124-րդ հոդվածի՝ «Հայաստանի նախագահ կարող է ընտրվել վերջին վեց տարում միայն Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի հանդիսացող անձը»։ Սարգսյանը նախագահի պաշտոնում ընտրվել է 2018-ի մարտի 2-ին։
Մեր նախորդ հրապարակման մեջ նշել էինք, որ Արմեն Սարգսյանի հետ նամակագրության ընթացքում շատ բան պարզ է դարձել հենց նրա հայտնած տեղեկությունների շնորհիվ։ Պետք է նշենք, որ Սարգսյանի բացատրությունները և պատմությունը բավականին խճճված են։
Այսպես, նա մեզ ասել է, որ մոտ կես միլիոն ԱՄՆ դոլարի ներդրում է արել Սենթ Քիթսում գտնվող Park Hyatt հյուրանոցի զարգացման համար։ Ներդրումն իրականացնելու գործընթացը կազմակերպել է Range Developments ընկերությունը։ Սրա դիմաց Արմեն Սարգսյանն ստացել է Սենթ Քիթսի քաղաքացիություն։ Բայց Սարգսյանը պնդում է, որ իրեն Սենթ Քիթս և Նևիսի անձնագիրն ընդհանրապես չէր հետաքրքրում, քանի որ «ներդրումն էր շարժիչ գործոնը»։
Ըստ Սարգսյանի բացատրության՝ Սենթ Քիթս և Նևիսի անձնագիր ստանալուց հետո ինքը նախ գրել է ներդրումը կազմակերպած Range Developments-ին և խնդրել սառեցնել անձնագրի գործունեությունը մինչև հետագա ծանուցումը։
2013-ի օգոստոսին, երբ Սարգսյանը հասկացել է, որ կարող է նշանակվել Միացյալ Թագավորությունում ՀՀ դեսպան (նշանակվել է 2013 թ․ սեպտեմբերի 27-ին), հյուրանոցի բաժնեմասի սեփականությունը փոխանցել է ընտանիքի անդամին և խնդրել է իր իրավաբանին վերադարձնել Սենթ Քիթս և Նևիսի անձնագիրը։
ՀՀ նախագահ ընտրվելուց առաջ Սարգսյանը պարզել է, որ կարիբյան երկրում ներդրումը կազմակերպած Range Developments-ն իր սկզբնական խնդրանքը անձնագրի գործողությունը սառեցնելու մասին չի կատարել։ Իր պատասխանի մեջ Արմեն Սարգսյանը հայտնել է, որ 2017-ի դեկտեմբերին նորից գրել է ընկերությանը, բայց պատասխան չի ստացել։
Սրանից կարճ ժամանակ անց Սարգսյանը տեղեկացել է, որ Range Developments-ում իր ներդրման կազմակերպմամբ զբաղվող անձը մահացել է։ Սարգսյանը գրել է մահացածի որդուն, որը նույն ընկերությունում է աշխատել և կրկնել է իր խնդրանքը։
Ըստ Սարգսյանի, մահացածի որդուն գրելուց հետո իր իրավաբանի հետ Սենթ Քիթս և Նևիսի քաղաքացիությունից հրաժարվելու պաշտոնական գործընթաց է անցել. մասնավորապես՝ Սենթ Քիթսի քաղաքացիությունից հրաժարվելու դիմում է ներկայացրել և երդման տակ գրավոր հայտարարություն է ստորագրել (sworn affidavit), բայց ինչպես նա է ասում, այնուհետ գործի վերաբերյալ այլևս նորություն չի ստացել: Սա, Սարգսյանի պնդմամբ, ՀՀ նախագահ դառնալուց առաջ է եղել։
Նա հավաստիացնում է, որ Henley and Partners-ի հետ երբեք չի առնչվել, իր կապը Park Hyatt հյուրանոցի զարգացման ծրագրի անմիջական ընկերության՝ Range Developments-ի հետ է եղել։ OCCRP-ի հարցմանը Henley and Partners-ը պատասխանել է, որ Սարգսյանի հետ որևէ առնչություն չի ունեցել։
Հրապարակում ենք Արմեն Սարգսյանի հետ նամակագրությունն՝ ամբողջությամբ։ Անձնական տվյալներ պարունակող հատվածները փակ են։ Նամակագրությունը եղել է անգլերեն, թարգմանության տարաձայնություններից խուսափելու համար որպես սկզբնաղբյուր դիտարկեք անգլերեն տարբերակը։ Ինչպես երևում է նամակագրությունից, մենք Սարգսյանին ուղարկել ենք իր անձնագրի համարը և հստակ հարցեր ենք տվել։
Կարդացեք նամակագրությունը անգլերեն կամ հայերեն թարգմանությամբ։
Ըստ էության, Սարգսյանը Սենթ Քիթս և Նևիսի քաղաքացիությունից հրաժարվելու դիմումը պաշտոնապես ներկայացրել է նախագահի պաշտոնը ստանձնելուց կարճ ժամանակ առաջ։
Սա նշանակում է, որ նախկին նախագահը ՀՀ Սահմանադրության պահանջին չի համապատասխանել և, ըստ էության, ՀՀ պետական մարմիններից թաքցրել է Սենթ Քիթս և Նևիսի քաղաքացի լինելու փաստը։
Սարգսյանը OCCRP-ին հայտնել է, որ ինքը իրեն Սենթ Քիթսի քաղաքացի չի համարել և չի համարում անձնագրի գործողությունը սառեցնելու դիմում ներկայացնելու պահից սկսած։ Նրա ասածների ճշմարտացիությունը ստուգելը բարդ է՝ հաշվի առնելով, որ մահացել է Սարգսյանի ներդրումը կազմակերպած ընկերության աշխատակիցը, իսկ հետագայում՝ նաև Սարգսյանի իրավաբանը։
Նյութն ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր կայքում:
