Հարցազրույց բանաստեղծուհի Անուշ Վարդանյանի հետ
– Տիկին Վարդանյան, վերջերս հրատարակվեց ձեր 6-րդ գիրքը՝ «Սիրո լռություն» բանաստեղծությունների ժողովածուն, հեղինակ եք հինգ մանկական ժողովածուների եւս, տնօրինում եք «Ծիծեռնակ» մանկական ամսագիրը…
– Այո, «Սիրո լռությունն» իմ 6-րդ պոետական ժողովածուն է, որտեղ հիմնականում անտիպ բանաստեղծություններ են, տեղ են գտել նաեւ նախկին գործերիցս մեկ-երկուսը։
– Մենք ընդամենը թերթել ենք նոր ժողովածուն եւ, ինչպես մինչ այդ հրատարակված «Սիրո Այբուբեն», «Սիրո արտոնագիր», «Սիրո մայրցամաք», «Սիրո պողոտա» եւ «Հարյուր տարի առանց քեզ» գրքերում է, այստեղ նույնպես դոմինանտում է սերը, սիրո տարբեր հոգեվիճակները։
Կարդացեք նաև
– Իրավացի եք։ Ստեղծագործություններում երեւում են սիրո բազում երանգները՝ սիրահարվածություն, կիրք, բուռն սեր, լուռ սեր եւ այլն։
– Հետաքրքիր է՝ նոր ժողովածուի առիթով արդեն լսե՞լ եք կարծիքներ, տպավորություններ։
– Գիրքը դեռ նոր-նոր է։ Այսպես պատասխանեմ. երբեք չեմ հրաժարվում այսօրվա հնարավորություններից, միջոցներից, օրինակ՝ դիմատետրում (Ֆեյսբուք) յուրաքանչյուր օր մեկ բանաստեղծություն եմ տեղադրում։ Գրքիս տպաքանակը մեծ չէ՝ ընդամենը 500, բայց դիմատետրիս ընկերները ուղիղ 5000 են, ընդ որում՝ ոչ միայն Հայաստանից, այլեւ Ռուսաստանից, ԱՄՆ-ից, Իսրայելից, եվրոպական երկրներից։ Ի դեպ, արձագանքներ կան արտասահմանում ապրող ու ստեղծագործող գրչակից ընկերներիցս, այդ թվում՝ Դանիայից՝ Լյուդմիլա Շելլունցից, Իսրայելից՝ Անուշ Նագաշյանից, ԱՄՆ-ից՝ Հելեն Ավագյանից, ունեմ նաեւ ընկերներ մշակույթի եւ արվեստի տարբեր ոլորտներից՝ երաժիշտներ, նկարիչներ, դերասաններ… Դիմատետրը հիանալի հարթակ է ընդհանրապես ընկերության, շփումների համար։ Թույլ տվեք հատուկ շնորհակալություն հայտնել ընթերցողներիս։ Իհարկե, այս կարճ ժամանակահատվածում արդեն կան արձագանքներ, բայց կարծում եմ, որ ընթերցողին անսպասելի կլինի, թե ինչպես է գրքում ներկայացված կնոջ սերը մեկ սիրած էակի հանդեպ։
– Կարելի՞ է բարձրաձայնել այդ մեկ երջանիկի անունը։
– Իհարկե, դա ամուսինս է՝ գրող Էդվարդ Միլիտոնյանը։ Մի բան էլ՝ այս տարի լրանում է մեր ամուսնության 45-ամյակը։
– Ընդունեք մեր շնորհավորանքը եւ հետաքրքիր է՝ ինչպե՞ս է պատահել ձեր՝ երկու գրողների առաջին հանդիպումը։
– 19 տարեկան էի, սովորում էի համալսարանում, երբ մի օր ամբիոնին մոտեցավ ներկայանալի արտաքինով 5-րդ կուրսի մի տղա եւ ներկայացրեց իր բանաստեղծությունը։ Այդ ժամանակ արդեն Էդվարդի բանաստեղծությունները տպագրվում էին «Գարուն» ամսագրում…
– Բայց, եթե չենք սխալվում, գրել սկսել եք համենայնդեպս ոչ երիտասարդ տարիքում։
– Չէ, չեք սխալվում։ Ստեղծագործել սկսել եմ 40 տարեկանից, այն էլ դեպրեսիան հաղթահարելուց հետո։ Առաջին անգամ տպագրվել եմ «Նորք» ամսագրում։ Իսկ գիտե՞ք ով է եղել կնքահայրս. ինքը՝ Ռուբեն Հովսեփյանը։
– Հետաքրքիր է իմանալ ձեր ամուսնու կարծիքը այդ առիթով։
– Էդվարդը ուղիղ ասաց՝ ողջ կյանքս խուսափել եմ գրող աղջիկներից, հիմա գլխիս էկավ…
– Անդրադառնանք «Ծիծեռնակ» ամսագրին, որը լույս է տեսնում 1929 թվականից, դուք էլ գլխավոր խմբագիրն ու տնօրենն եք 2001-ից։ Նկատել ենք, որ ամսագրի տպաքանակը 2000-ից իջել է 500։ Մեզ մոտ ընդամենը երկու մանկական ամսագիր է հրատարակվում՝ «Աղբյուր» եւ «Ծիծեռնակ», կարելի՞ է ենթադրել, որ տպաքանակի զգալի նվազումը կապված է ֆինանսավորման հետ։ Մի բան էլ՝ ընդհանրապես փակվեց «Կանչը»։
– Ճիշտ եք, դա ֆինանսավորում չունենալու պատճառով է։ Իսկ «Ծիծեռնակը» լույս է տեսնում Միլիտոնյան ընտանիքի հովանավորությամբ։ Հուսով ենք, որ կունենանք պետական աջակցություն եւ կհրատարակենք մեծ տպաքանակով, քանի որ այն իսկապես անհրաժեշտ է դպրոցականներին՝ հենց թեկուզ արտադասարանական ընթերցանության համար։
– Հայաստանի գրողների միության կայքից տեղեկանում ենք, որ ստեղծվել է «Աշխարհը եւ մենք» ծրագիրը, որի հեղինակը ձեր ամուսինն է։ Կներկայացնե՞ք այն։
– Էդվարդը ծրագիրը ստեղծեց անցյալ տարի եւ արդեն հրատարակվել է երկու ժողովածու՝ «Իրանի արեւը», որի հովանավորը Հայաստանում Իրանի դեսպանատան կցորդ Հոսեյն Թաբաթաբային է եւ «Ֆրանսիայի մագնիսական ուժը»՝ Մարսելի Աբովյանի անվան կրթահամալիրի տնօրեն, բանաստեղծ Կարեն Խուրշուդյանի հովանավորությամբ։ Ծրագիրը կունենա շարունակություն, առաջիկայում կհրատարակվեն Վրաստանի, Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի ժողովածուները եւս, որոնք ներկայացնում են դասականից մինչեւ ժամանակակից հայ գրողների ստեղծագործությունները՝ պոեզիա, արձակ, հոդված, գրախոսություն։ Փոքր-ինչ մանրամասնեմ. ծրագրի շրջանակում անդրադարձ է կատարվում երկրին, որի հետ Հայաստանը սերտ կապեր ունի, եւ տարբեր ժամանակաշրջանի գրողների մտքերն այդ երկրների մասին տեղ են գտնում գրքերում։
– Անդրադառնանք ձեր գրքերին. նկատենք, որ դրանք ունեն ինքնատիպ ձեւավորում…
– Դրանց հեղինակը ամուսինս է, որը հրաշալի ձեւավորում է ինչպես իր, այնպես էլ իմ բոլոր գրքերը։ Բացառություն չէ «Սիրո լռությունը», որտեղ գծանկարները Էդվարդինն են, իսկ շապիկի հեղինակը Հարություն Հակոբյանն է։
Զրուցեց
Սամվել ԴԱՆԻԵԼՅԱՆԸ
«Առավոտ» օրաթերթ
12.03.2022
