Ես չեմ հավակնում ունենալ օպտիմալ լուծում, եզրակացությո՞ւն։ Ես հստակ ասացի, որ չեմ կայացնելու եզրակացություն, վճիռներ չեմ կայացնելու այս գրառման վերաբերյալ, գուցե առաջարկություն, մարդուն թեթեւ պատիժ տուր, խորհրդանշական, հաջորդ անգամ ամենայն հավանականությամբ ավելի զգույշ կլինի, բայց եթե պատժենք խստորեն, դա չի լուծի խնդիրը, ամենայն հավանականությամբ դա ավելի կխորացնի հարցը:
Վերջերս հանրապետությունն ուներ եւս մեկ լրացուցիչ պատճառ՝ ստիպելու մեզ զգալ ճնշված, հիասթափված, հուզված, անհանգստացած, անհանգիստ, անհարմար, սթրես, գրգռված, լարված։ Համացանցում բոլորս կարդացինք, որ քաղաքացուն տուգանել են մեծ տուգանք, քանի որ նա հայհոյել է պարոն վարչապետին, լսել ենք, որ «Freedom House» անունով կազմակերպությունը քննադատել է որոշումը, եւ այսօր կարդացինք նաեւ, որ «Քաղաքացիական պայմանագրային» պատգամավորը արդարացրել է որոշումը, որ մարդիկ չպետք է հայհոյեն:
Նախ ուզում եմ շեշտել, որ ես փորձագետ չեմ այս հարցում, որի մասին խոսում եմ, չեմ հավակնում փորձագետից բխող արձագանքներ անել, ես իրավաբան չեմ, ոչ ալ մարդու իրավունքների փորձագետ, եւ ես ուզում եմ լինել այն մեկը, ով իրերը տեսնում է որպես սովորական պարզ մարդ, ես կցանկանայի ստանձնել ամենատարրական, պարզ, ինքնաբուխ, հասարակ մարդու դերը, աշխատավոր դասակարգի կարծիքը:
Ենթադրվում է, որ կանոններ կստեղծվեն հարմարավետություն, հանգստություն ապահովելու, որ քաղաքացիներն ապահով ու հանգիստ զգան:
Կարդացեք նաև
Ես դատողություններ չեմ անելու կամ դատավճիռներ կայացնելու՝ ենթադրելով, որ ժյուրիի անդամ եմ, այլ միայն իմ տպավորություններն եմ արտահայտելու, ոչ ավելին, ես ուզում եմ, որ դուք ինձ համարեք սովորական ֆուտբոլային խաղի հանդիսատես, երկրպագու, եւ ես ընտրում եմ իմ սիրելի թիմի կողմը, ժողովուրդը, թույլը, շարքային պարզ մարդը, բանվոր դասակարգի թիմի խաղացողը:
Ենթադրում եմ, որ բացարձակ ճշգրիտ կոնկրետ սահմանում չկա, թե ինչն է համարվում վիրավորական, ես կարող եմ մերժել հարեւանի հրավերը սրճելու, իսկ նա կարող է վիրավորվել, ես կարող եմ վիճել մտերիմ ընկերոջ հետ, տալ նրան կոշտ վիրավորական հայհոյանքներ, բայց նա կարող է չվիրավորվել, քանի որ նա սովոր է մեր արձագանքներին: Հետեւաբար, քննադատության եւ վիրավորանքի բարակ սահմանն այնքան էլ պարզ չէ, դա հարաբերական է, այո, ես համաձայն եմ, որ մենք ունենք վիրավորական անեծքը քննադատությունից տարբերելու միջոց, բայց որեւէ մեկը կարո՞ղ է հստակ տարբերակել: Չեմ կարծում, որ կա:
Դա ասելուց հետո ես բացարձակապես դեմ եմ անձնական հարձակումներին, ինձ ճանաչողները միշտ զարմացել են, ես մեկ-մեկ մեկին ամենահարգալից եմ անվանում, ովքեր նրան չեն սիրում, ապշում են, գովասանքի են սպասում ինձանից, բայց ես քննադատում եմ մարդուն, բայց սա ինձ ավելի լավ մարդ չի դարձնում, ես հնարավորություն ունեի քաղաքական կոռեկտություն սովորելու, այնքան շատ մարդիկ չունեին այս հնարավորությունը, պետք է հաշվի առնել, որ շատ մարդիկ ապրում են աղքատության մեջ, ցավոք, նրանց չեն ծանոթացրել նման հասկացություններ, նրանք այստեղ զոհ են:
Պետք է նաեւ հաշվի առնել հայեցակարգը. «Պատիժը պետք է համապատասխանի հանցագործությանը», (The punishment must fit the crime) կանոնները պետք է լինեն կարեկից, դրանց կիրառումը չպետք է պատժի բնույթ ունենա, սա տպավորություն կստեղծի, որ իշխանությունը վայելում է իր իշխանությունը, քանի որ հազարավոր մարդիկ ամենազոհողություն են արել այս կոնկրետ կառավարությանը հասնելու համար։ Ի՞նչ մեսիջ ու տպավորություն ենք ուղարկում, կարո՞ղ է որեւէ մեկը պնդել, որ այս դաժան միջոցները հազարավորներին ճնշված չեն զգալու, մի՞թե կարելի է խեղճին հսկայական տուգանք տուգանել, որ նա հայհոյել է, սխալվե՞լ է, որ հայհոյել է։ Բացարձակապես այո, իհարկե՝ սխալվել է: Իհարկե, դա սխալ է, բայց դա այն չէ, ինչ ես քննարկում եմ, ես քննարկում եմ, թե արդյո՞ք նա արժանի է նման խիստ պատժի։ Դա պետք է լինի հարցադրումը:
Կարեկցանք, ազգը վերքերի մեջ է, աղքատին տրորելու փոխարեն՝ բաց եղեք նրա առաջ, քննարկեք նրա հետ, հանդուրժեք, ներեք, հասկացեք: Եզրակացությո՞ւն։ Ես հստակ ասացի, որ չեմ կայացնելու եզրակացություն, վճիռներ չեմ կայացնելու այս գրառման վերաբերյալ, գուցե առաջարկություն, մարդուն թեթեւ պատիժ տուր, խորհրդանշական, հաջորդ անգամ ամենայն հավանականությամբ ավելի զգույշ կլինի, բայց եթե պատժենք խստորեն, դա չի լուծի խնդիրը:
Ժողովրդին կրթե՛ք, դիպե՛ք նրա սրտին, ոչ թե գրպանին, գրկե՛ք, մարդիկ ցավում են, հասկացե՛ք, փորձե՛ք հասկանալ, լսե՛ք: Ես չեմ հավակնում ունենալ օպտիմալ լուծում:
Թող Տերը պահպանի մեծ հանրապետությունն ու ազգը:
Պետրոս ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ
Լիբանանահայ բլոգեր
«Առավոտ» օրաթերթ
15.02.2022
